งาช้าง การค้า...ความเชื่อ

เอาชนะเหล่าศัตรูหมู่มารได้ จึงมีผู้แสวงหาเพื่อมีไว้ในครอบครอง

ลายทองเหรียญ มีพันธุ์ เจ้าของปางช้างอยุธยา เล่าว่า ความเชื่อเรื่อง "งาช้าง" มีหลายตำนาน แต่ที่เขาฟังมาคือ "ปรศุราม" องค์อวตารของวิษณุเทพ ใช้ขวานที่ยืมมาจาก "พระศิวะ" ขว้างใส่ "พระคเณศ" พระองค์จำใจต้องใช้งาข้างซ้ายรับขวานนั้น

งาข้างนั้นจึงเรียกว่า "งากำจัด" เกิดเป็นความเชื่อ ความศักดิ์สิทธิ์ ด้วยเหตุที่ "พระคเณศ" ทรงมีความกตัญญูเป็นอย่างยิ่งในตัวพระบิดา หากครั้นจะต่อสู้กันไปก็อาจทำได้ แต่จะมีประโยชน์อะไรกับการทำลายฤทธิ์เดชของอาวุธซึ่งเป็นของบิดาตนเอง

การบูชา "งาช้าง" ถือว่าเริ่มต้นที่เคารพต่อเทวดา

นอกจากนี้ คุณค่าของ "งา" ยังมาจาก ลำดับสายพันธุ์ เกิดความเชื่อที่ว่างาที่ได้จากช้างออกศึก จะทำให้ผู้ครอบครองชนะการทำศึกทุกครั้ง

ส่วนระดับโลก ความเชื่อเรื่องงาช้างของจีน เหตุที่นิยม เพราะประเทศจีนไม่มีงาช้าง แต่แม่ไม่มีช้าง จีนมักสร้างตำราให้เป็นสิ่งสูงส่ง อาทิเช่น บัวหิมะ ภู่จามรี สามารถนำไปบำรุง เป็นยาโดป ยาโปว์ จึงเป็นที่นิยมของจีน

ในแถบ ยุโรป ก็ไม่มีช้าง แต่ก็ปลุกปั้นให้มีความนิยม เฉพาะคนชั้นสูงเท่านั้นที่จะมีงาช้างไว้ในครอบครอง

ความเชื่อจากทั้งเอเชีย และยุโรปทำให้งาน "งาช้าง" มีความต้องการอย่างแพร่หลาย มีภาพลักษณ์ในทางที่ดี

สำหรับคนไทย ความเชื่อ และการครอบครองงาช้างจะแตกต่างไป คนไทย เชื่อว่าช้างไทยมี "องค์" คอยปกป้อง จึงนิยมนำงาช้างมาบูชาในวัด ในโบสถ์ ส่วนหนึ่งนิยมให้เป็นของกำนัลแก่ "เจ้านาย" เพราะถือเป็นผู้มีบุญญาธิการ

กว่าจะได้งาช้างที่เรียก "งากำจัด" ต้องรอให้ช้างล้มก่อน คนที่เป็นควาญช้างจะรู้ว่าต้องพยายามรักษาให้ถึงที่สุด หรือยื้อจนวินาทีสุดท้าย เมื่อช้างเห็นเช่นนั้นจะลงคาถาไว้ในงาคู่นั่น เพื่อเป็นการแสดงความกตัญญูต่อควาญช้าง

ที่ตรงข้ามกับ "งากำจัด" คืองาที่ฆ่า(ช้าง)เขามา จัดอยู่ในสิ่งอัปมงคล ที่เจ้าของงาเขาสาปแช่ง เรียกว่า “แช่งลงงา” คนครอบครอง ต้องมีบารมีข่ม ไม่เช่นนั้นเก็บไว้ในบ้าน ไฟก็ไหม้บ้าน

ผมถาม คุณลายทองเหรียญ ว่า คนเลี้ยงช้างทำไมไม่ค่อยมีงาติดตัว ก็ได้คำตอบว่า คุณค่าของงานั้นจัดอยู่ในแวดวงชั้นสูง มีไว้เป็นเครื่องบรรณาการ

ขณะที่การซื้อขายกัน ไม่ใช่งาที่มาจากช้างไทย ที่เห็นในตลาด 99% งาที่นำเข้าจากแอฟริกา มาหลอกขายโดยนำทะเบียนช้างมาแอบอ้าง คุณลายทองเหรียญ บอกผมว่า เรื่องนี้ถ้าผิด ก็ผิดที่ตำรวจ ที่ไม่ยอมจับกุม ปล่อยให้พ่อค้ามาหลอกคนซื้อ เพราะในแต่ละปี งาช้างไทย ออกมาประมาณ 250 กิโลกรัม มาจากช้างไม่ถึง 1,000 เชือก

งาช้างไทย จึงแพงกว่างาช้างแอฟริกาเป็น 10 เท่าตัว เพราะเกี่ยวกับความเชื่อและเมตตามหานิยม

คุณลายทองเหรียญ บอกผมว่า วิธีปกป้องงาช้าง ต้องทำทะเบียนใหม่ โดยให้มีการบันทึก Online ได้ และยกเลิกตั๋วช้างเก่าทั้งหมด เพราะแบบเก่ามันมีปัญหา เรื่องตัวช้าง เช่น ใครครอบครองงาก็ฝังชิฟในงา ระบุรูปพรรณก็เก็บหลักฐาน DNA

ถ้ายังทำอย่างนี้ “ไซเตท” จะเข้ามายุ่งกับช้างไทยไม่ได้ แต่เท่าที่ทำอยู่นี้แสดงให้เห็นว่างาช้างไทย และงาช้างแอฟริกา มันพันกัน