บัวแดงหนองละหาน...ให้ชีวิตได้เดินช้า

นั่นคือบรรดาบัวสายที่ออกดอกแดงทั้งบึง กลายเป็นของดีในการท่องเที่ยวไป

ไม่มีใครไม่ยอมรับว่าที่หนองหาน กุมภวาปี ของอุดรธานีนั้น สมควรที่จะเป็น “ทะเลบัวแดง” จริงๆ คือมันแดงเต็มไปหมด ชนิดที่ไม่มีอย่างอื่นมาแซมแบบสุดสายตา จนกลายเป็นสถานที่มหัศจรรย์ที่สมควรไปชื่นชม แต่ขณะเดียวกันก็มีบึงบัวที่ ต.ไผ่สีทองของหนองคาย ค่อยๆ มีชื่อขึ้นมาทีละนิด

อนิจจา...เพิ่งรู้จักกันไม่ถึง 2 ปี ก็ถูกโครงการขุดลอก จากบึงธรรมชาติที่มีบัว มีนก มีระบบนิเวศอื่นๆ ก็กลายเป็นอ่างเก็บน้ำธรรมดาที่ไม่มีใดอื่นนอกจากน้ำ นักท่องเที่ยวเคยไป เดี๋ยวนี้ก็ไม่ไป ชาวบ้านในพื้นที่ได้แต่นั่งทำตาปริบๆ ให้เสียดายแหล่งท่องเที่ยวแบบบ้านๆ เป็นอย่างมาก

มาปลายปี 2558 ผมรู้ข่าวว่าที่นาทม นครพนม ก็มีบึงบัวแดงแบบนี้เช่นกัน แต่ยังไม่ได้ไปพิสูจน์ ก็พลันมีเสียงแว่วมาว่า จะดูบัวแดง ทำไมต้องไปไกลถึงอุดรฯ หรือนครพนม มาแค่ชายขอบภาคอีสานแค่ชัยภูมินี่ก็ได้ชื่นชมแล้ว นั่นแหละผมจึงไปดูมาให้เห็นกับตา...

จะว่าไปแล้วบึงน้ำปลายทางคราวนี้ ชาวบ้านย่านนั้นรู้จักกันในนาม “ละหานลูกนก” อยู่ในเขตของบ้านดอนเปล้า ต.บ้านเหลื่อม อ.บ้านเหลื่อม จ.นครราชสีมา ซึ่งถ้ามาจากตัวเมืองโคราช ระยะทางจะห่างราว 90 กม. แต่ถ้ามาจากตัวเมืองชัยภูมิ แค่ 30 กม. ซ้ำใช้เส้นทางสีคิ้ว-ชัยภูมิ ที่เราคุ้นเคยกันดี เลี้ยวเข้าตรงแยกไฟแดงบ้านค่าย เข้าไปอีกไม่นานก็ถึงแล้ว เป็นโคราชที่ใกล้ชัยภูมิเอามากๆ

บึงน้ำที่ว่านี้อยู่ในเขตบ้านดอนเปล้าทั้งหมด เนื้อที่บึง 3,600 ไร่ แม้จะเล็กกว่าทะเลบัวแดงที่อุดรฯ แต่ก็ใหญ่กว่าอดีตบึงบัวแดงที่ไผ่สีทองของหนองคาย บึงน้ำของละหานลูกนกนี้ ในแง่ของระบบนิเวศทางน้ำออกจะน่าสนใจกว่าทะเลบัวแดง เพราะที่นี่ไม่ได้มีบัวสายอย่างเดียวที่อยู่ในบึง
แต่มีบัวหลวง มีผักบุ้งนาจับกลุ่มกันเป็นแพออกดอกลอยในบึง สาหร่ายข้าวเหนียวออกดอกเหลืองๆ และกลุ่มต้นธูปจีนที่ขึ้นกันเป็นหย่อมๆ ในบึง ซึ่งเวลาที่เราไปเที่ยวทะเลบัวแดงที่อุดรฯ เราไม่ค่อยเห็นนกชนิดอื่นนอกจากนกยางทั้งหลาย และนกนางแอ่น เพราะบึงน้ำไหนที่ไม่มีความหลากหลายของระบบนิเวศในบึง ไม่มีที่หลบภัย ไม่มีที่ฟักไข่ ที่นั่นก็ไม่มีนกน้ำ บึงบรเพ็ดที่นครสวรรค์ในปัจจุบัน บึงสามร้อยยอดที่ประจวบฯ คูขุด พัทลุง เดี๋ยวนี้แทบไม่มีนกแล้วครับ น้อยมาก จนเรียกว่าไม่มีก็ยังได้ แต่นกน้ำยังหนาแน่นที่ทะเลน้อย อีกที่ก็ที่ละหานลูกนก บ้านดอนเปล้านี่เอง

เมื่อไปถึงบึงน้ำก็จะเห็นนกอีโก้งตะคุ่มๆ อยู่ในบึง และนกพริกยุกยิกๆ ย่ำเดินไปมาบนใบบัว และที่ทำให้คนดูนกแบบผมหน้าแตกก็คือ นกเป็ดแดง ที่มองเห็นไกลๆ นึกว่าเป็นเป็ดไล่ทุ่ง เพราะมันเยอะ

จริงๆ เยอะจนเมื่อมองไกลๆ พาลเข้าใจผิด นกเป็ดพวกนี้เป็นนกอพยพ แต่นานๆ เข้าบางส่วนคงขี้เกียจบินกลับก็เลยอาศัยในบึงนี้ โดยเฉพาะย่านกอธูปจีนที่ชาวบ้านบอกว่าเป็นย่านใหญ่ของนกที่ไปฟักไข่ มีลูกอ่อนในนั้น เป็นแบบนี้มานานปี จนกระทั่งชาวบ้านเรียก ”ละหานลูกนก” เพราะเป็นบึงละหานที่มีลูกนกออกมาเพิ่มทุกปีๆ

ชาวบ้านใช้ประโยชน์จากบึงแห่งนี้อย่างชนบทจริงๆ ไม่ได้กอบโกย ทำประมงก็แบบพออยู่พอกิน ไม่มูมมาม ใช้เรืออีโปง ซึ่งเป็นเรือที่รูปแบบเป็นเอกลักษณ์ของทางภาคอีสาน ออกวางลอบจับปลาบ้าง สายบัว ยอดผักบุ้ง ผักกระเฉด ดอกโสน พอได้เด็ดได้ดึงไปทำอาหาร

ส่วนนกน้ำชาวบ้านถือเป็นสัตว์เลี้ยงในบึง ที่อยากจะมาดูตอนไหนก็พาลูกขี่จักรยาน เอาหินขว้างใส่ให้นกมันบิน หรือบางคนก็ขี่มอเตอร์ไซค์มาเร่งเครื่องให้นกมันตื่น บ้างก็ปรบมือให้นกมันแตกฝูง ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นวิธีการที่เป็นการไล่นกทั้งสิ้น ลองเป็นคนที่ถูกรบกวนการดำเนินชีวิตบ่อยๆ เราก็ไม่ชอบ แสวงหาที่ปลอดภัยกว่าที่อื่น นกก็เช่นกัน ขืนเราทำแบบนี้บ่อยๆในอนาคตก็อาจไม่มีนกอยู่อาศัยในบึงอีกก็ได้ ดังนั้นอย่าทำ!

การได้นั่งเรืออีโปงออกไปชื่นชมดอกบัวแดงที่บานสะพรั่งในยามเช้า ลมทุ่งที่พัดระยอดหญ้า พาลพามาโน้มกลีบบัวให้พลิ้วตาม เรือลำเล็กค่อยๆ พาไปเฉียดใกล้นกอีโก้งที่เอาปากฉีกดึงต้นอ่อนของต้นธูปจีนกินจนเพลิน ปล่อยให้เราเข้าไปจนใกล้ ดอกอ้อสีเงินบนขอบบึงยวบไหวไปตามแรงลม ไม่มีเสียงเครื่องเรือยนต์ที่พานักท่องเที่ยวออกเที่ยวชมจนขวักไขว่

บึงน้ำแห่งนี้ช่างเงียบสงบ ชื่นชมธรรมชาติได้อย่างเข้าถึงปล่อยชีวิตค่อยๆ เคลื่อนผ่านดงดอกบัวแดงอย่างช้าๆ แม้บัวไม่ลานตาแต่เกาะกลุ่มกันเป็นเวิ้ง กระจายอยู่ตลอดทั้งเนื้อที่สามพันกว่าไร่ แต่กลับทำให้มีเสน่ห์ของธรรมชาติของหนองบึงอย่างมาก

ตอนนี้บัวแดงหนองละหานยังไม่ได้มีความพร้อมรับคนไปเยือนอย่างเป็นทางการ แต่ก็สามารถไปเที่ยวชมได้ ขอชาวบ้านกางเต็นท์นอนในลานหญ้าชายบ้านเพื่อรอดูบัวแดงบานสะพรั่งในยามเช้า ติดจักรยานใส่ท้ายรถไปปั่นรอบบึงเขาก็ได้ แล้วอุดหนุนน้ำพริกกุ้งสามรสซึ่งชาวบ้านเขาทำแบบวิสาหกิจชุมชน ซึ่งผมเอาชื่อรับประกันได้เลยว่าอร่อยจริงๆ ชนิดที่พอผมกลับมาถึงที่ทำงานแบ่งให้พรรคพวกได้ชิม แล้วต้องโทรสั่งซื้อทางไปรษณีย์ทันที

ท่านผู้อ่านมีเวลาแค่เสาร์-อาทิตย์ จะเลยไปมอหินขาวหรือไปด่านขุนทด ก็ลองแวะเข้าไปพิสูจน์กัน แต่ไปที่นี่ต้องทำใจนิดหนึ่งว่า ชาวบ้านเขาแค่อยากอวดของดีที่มีอยู่ในบ้านเขา เขายังไม่ได้มีการจัดการแบบทะเลบัวแดงที่อุดรฯ ค่าเรือ ค่าที่พัก ค่าอาหาร จึงยังเหมือนทำเลี้ยงเพื่อนที่ไปเยือน ยังไม่ได้กำหนดราคาอะไรสักอย่าง เราไปก็อย่าไปสร้างปัญหาให้เขาก็แล้วกัน อย่าไปตั้งวงดื่มเหล้าเคล้าเสียงเพลงในรถที่ดังลั่นรอบขอบบึง ไปก็ไปอย่างเคารพสถานที่ ถนอมแหล่งท่องเที่ยวไว้นานๆ หาที่แบบนี้ยากแล้วเดี๋ยวนี้

ท่านผู้อ่านอยากไปพิสูจน์ก็ยังได้ เพราะบัวจะบานจนถึงปลายเดือนกุมภาพันธ์ โทรถามเส้นทางได้ที่ ททท.สำนักงานนครราชสีมา โทร 08 9717 3261 หรือที่ 08 72393 6439 หรือ ผู้ใหญ่อดิเรก 08 1760 2558

ชีวิตเดินช้าของคนกรุงอาจจะจ่อมจมนั่งในร้านกาแฟสบายๆ หน้าจ้องมองสมาร์ทโฟนในมือ แต่ถ้าไปที่บัวแดงหนองละหาน แค่นั่งบนเรือลำน้อย ค่อยๆ ล่องไป หูฟังเสียงธรรมชาติรำพัน ชีวิตเดินช้าเหมือนกัน แต่เดินช้าไปในบรรยากาศของธรรมชาติ ซึ่งผมอยากให้ท่านผู้อ่านได้ไปเห็นกับตา...