'โลกบ้าคลั่งพนัน' กับไทย

สารพัดกีฬาที่แข่งขันในหลายแห่งของโลกทุกวันนี้เป็นไปเพื่อความบันเทิง ซึ่งคนจำนวนมากถือว่าการพนันก็เป็นส่วนหนึ่ง การพนันผลกีฬานั้นถูกต้องตามกฎหมายในคานาดา ในส่วนใหญ่ของทวีปยุโรปและอเมริกาใต้ อังกฤษ ออสเตรเลีย (มีร้านรับพนันอยู่ทั่วเหมือนร้านสะดวกซื้อตั้งแต่ยุค 1960) และล่าสุดตั้งแต่ปี 2561 เป็นต้นมาการพนันผลกีฬาถูกกฎหมายใน 38 รัฐของสหรัฐอเมริกา ขณะนี้คนอเมริกันกำลังบ้าคลั่งการพนันเป็นอย่างมาก ทั้งพนันผลกีฬา พนันในกาสิโน และล่าสุดกาสิโนออนไลน์

ในสหรัฐอเมริกาในปี 2561 การพนันกีฬารวมเป็นเงินเพียง 7 พันล้านเหรียญเเต่ในปี 2567 พุ่งขึ้นเป็น 150 พันล้านเหรียญ ในภาพรวมคนอเมริกันพนันทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็น กาสิโน ล็อตเตอรีและกีฬาออนไลน์ ในปี 2566 เป็นเงิน 66.65 พันล้านเหรียญ ในยุโรปในปี 2565 คนยุโรปพนันรวมทั้งสิ้น 103.6 พันล้านเหรียญ 

ประเด็นที่น่าคิดก็คือยุโรปเเละสหรัฐอเมริกามีผลกระทบต่อชาวโลกเเละบ้านเราในด้านอิทธิพลทางเศรษฐกิจ การค้า การลงทุนความคิดและวัฒนธรรมอย่างมาก ปรากฏการณ์การพนันพุ่งขึ้นอย่างนี้ จึงเป็นที่น่าหวาดหวั่นต่อสังคมของเราในการเลียนเเบบ

อย่างไรก็ดี ยักษ์ใหญ่อีกซีกหนึ่งของโลก เช่น จีน รัฐบาลพยายามห้ามปรามเรื่องการพนันมาโดยตลอดอย่างเข้มงวดทุกรูปแบบ รวมทั้งการพนันออนไลน์ซึ่งผิดกฎหมายและห้ามเด็ดขาดสำหรับประชาชน ยกเว้นล็อตเตอรีที่ออกโดยภาครัฐ แต่กระนั้นในจีนก็มีบ่อนกาสิโนใต้ดิน หวยเถื่อน เเละการพนันในรูปแบบต่างๆ อยู่มากมาย ถึงแม้จะพยายามกวาดล้างอยู่ตลอดเวลาก็ตาม มีงานศึกษาว่า 6% ถึง 7% ของนักการพนันจีนมีปัญหาติดการพนัน

สิ่งหนึ่งที่กำลังเกิดขึ้นในปัจจุบันในระดับโลก ก็คือกาสิโนในบางแห่งกำลังพ่ายแพ้แก่กาสิโนออนไลน์ เนื่องจากความสะดวกในการเล่นพนันที่ไม่ต้องเดินทาง หรือไม่ต้องตากหน้าให้คนเห็นว่าเป็นนักพนัน เพียงนอนอยู่บนเตียงหรือกำลังเข้าห้องน้ำก็เล่นพนันได้ ตัวเลขของสหรัฐอเมริกาก็คือก่อนปลายทศวรรษนี้ในอีก 6 ปี คนอเมริกันจะพนันออนไลน์รวมเป็นมูลค่า 630 พันล้านเหรียญ ซึ่งเป็น 4 เท่าของเงินพนันผลกีฬาและกาสิโนรวมกัน 

ในต้นปี 2567 มูลค่าตลาดของหุ้นบริษัท Flutter ซึ่งเป็นเจ้าของแพลตฟอร์มการพนันออนไลน์ใหญ่มากในสหรัฐอเมริกาได้แซงหน้ามูลค่าเดียวกันของบริษัท Las Vegas Sands เจ้าของกาสิโนที่ใหญ่ที่สุดไปเรียบร้อยแล้ว

ตลาดการพนันทั้งโลกคาดว่ามีมูลค่าประมาณ 449.3 พันล้านเหรียญในปี 2566 และพยากรณ์ว่าจะเติบโตประมาณปีละ 5.5% จนถึงปี 2570 ส่วนการพนันออนไลน์ทั้งโลกคาดว่าในปี 2567 มีมูลค่าประมาณ 93.26 พันล้านเหรียญ และคาดว่าจะเป็น 153.21 พันล้านเหรียญ ก่อนถึงปี 2572 โดยเติบโตปีละ 10.44%

ตัวเลขเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงความเข้มแข็งของธุรกิจการพนันที่กำลังมาอย่างแรงในโลก คราวนี้ลองหันมาดูความอ่อนแอของคนไทยในเรื่องการพนันกันบ้าง ในปี 2563 ผู้ใหญ่ไทย 57% เกี่ยวพันกับการพนัน ซึ่งเท่ากับ 33 ล้านคน การพนันที่ใหญ่สุดคือล็อตเตอรีบนดินและใต้ดิน (คาดว่า “ใต้ดิน” อาจใหญ่กว่า “บนดิน” ถึง 4-5 เท่า) สำหรับพนันผลกีฬา ตัวเลขในปี 2565 ระบุว่า 30.3% ของประชาชนอยู่ในกิจกรรมนี้

สำหรับการพนันออนไลน์ของไทยทุกรูปแบบซึ่งผิดกฎหมายนั้น ในปี 2567 คาดว่าการพนันมีมูลค่าประมาณ 546.2 ล้านเหรียญโดยเติบโตประมาณ 5.3% ต่อปีใน ระหว่างปี 2567 ถึงปี 2571

กระแส “ชอบการพนัน” ของโลก นำโดยสหรัฐอเมริกาและยุโรป ย่อมมีเเรงกดดันต่อสังคมของเราอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้จนทำให้เกิด (1) การผ่อนปรนยอมให้ถูกกฎหมายมากประเภทขึ้น (2) การควบคุมเพื่อให้ผู้เล่นได้ผลประโยชน์ไม่ต่ำกว่าอัตราหนึ่งเสมอ (3) ยอมให้มีบ่อนกาสิโนถูกกฎหมายในบางพื้นที่ (4) ควบคุมการฟอกเงินและเงินจากคอรัปชันโดยอ้างว่าได้มาจากเงินพนันกาสิโน (5) การควบคุมกิจกรรมพนันในเรื่องกฎ กติกาการไม่เอาเปรียบผู้เล่น การจ่ายภาษีฯลฯ ทั้งหมดนี้ได้เกิดในหลายประเทศแล้วแต่ปรากฎว่าการควบคุมและการบังคับใช้กฎหมายไม่ได้ผลเต็มที่ แม้แต่ในสหรัฐอเมริกาก็ตาม

ขณะนี้สังคมไทยได้ยินเรื่องการกู้ยืมนอกระบบในอัตราโหด ซึ่งเดาว่าการพนันมีบทบาทอย่างสำคัญจนนำไปสู่อาชญากรรม การฆ่าตัวตาย ปัญหาโรคจิตจากความเครียด ความหวาดกลัว ฯลฯ หากเรายอมผ่อนปรนให้มีการพนันถูกกฎหมายมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพนันออนไลน์แล้ว เชื่อได้ว่าปัญหาทางลบของการพนันในด้านบั่นทอนเศรษฐกิจ เช่น หนี้สิน ปัญหาครอบครัว สูญเสียเวลา สุขภาพ อาชญากรรม ฯลฯ จะยิ่งหนักหน่วงยิ่งขึ้น

สังคมไทยกำลังเผชิญกับพายุทางวัฒนธรรมของการยอมรับว่า การพนันเป็นความบันเทิงและเป็นสิทธิส่วนตัวเฉกเช่นเดียวกับคนในประเทศพัฒนาแล้ว กับพลังห้ามการพนันโดยใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือ ซึ่งนับวันเครื่องมือนี้จะไม่ได้ผล เพราะพายุจากฝ่ายเเรกแรงขึ้นเป็นลำดับและฝ่ายหลังมีทรัพยากรอันจำกัด ท่ามกลางการต่อสู้ของสองฝ่าย คำตอบของสังคมเราจะอยู่ตรงที่ใด

การพนันฝังลึกอยู่ใน DNA และการดำเนินชีวิตของมนุษย์ บางคนบอกว่าทุกอย่างในชีวิตล้วนเป็นการพนันทั้งสิ้น ไม่ว่าเดินทางออกนอกบ้าน ไปทำงาน หรือไปเที่ยว การเลือกคู่แต่งงาน การลงทุน การประกัน ฯลฯ ซึ่งเป็นเช่นนั้นจริง อย่างไรก็ดี เมื่อทุกอย่างเป็นการพนันตามธรรมชาติแล้ว เราจะเล่นการพนันที่ไม่เป็นธรรมชาติที่สร้างกันขึ้นมาเพื่อให้ความเสี่ยงของเราเพิ่มขึ้นอีกด้วยเหตุอันใด