เน็ตไอดอลสาวที่ดังที่สุดในจีน

คนหนึ่งที่กำลังโด่งดังเป็นพลุแตกในโลกออนไลน์ของจีน โดยเธอใช้เวลา “สร้างชื่อ” ไม่ถึง 6 เดือน ปัจจุบันเธอเพิ่งระดมเงินทุนได้ 12 ล้านหยวน (ราว 65 ล้านบาท) จากนักลงทุน VC ชื่อดังของจีน

เมื่อ 6 เดือนที่แล้ว “Papa Jiang” สาววัยรุ่นอายุ 29 ปี จากเซี่ยงไฮ้ เริ่มโพสต์วิดีโอเล่าเรื่องตลกๆ สั้นๆ ใน Weibo (คล้ายๆ facebook+ twitter ของจีน) และ Wechat

จนถึงวันนี้ เธอได้โพสต์คลิปวิดีโอสั้นๆ ความยาวไม่เกิน 5 นาที รวมทั้งหมด 40 กว่าเรื่อง คลิปวิดีโอทั้งหมดของเธอมีผู้เข้าชมรวมกันมากกว่า 100 ล้านคน เธอมีแฟนคลับผู้ติดตาม (followers) ราว 8 ล้านคนใน Weibo และ 10 ล้านคนใน Wechat เรียกได้ว่าเธอทุบสถิติ followers ในโลกออนไลน์ของจีน

วิดีโอตลกๆ ของเธอ มักเป็นเธอนั่งบ่น นั่งตัดพ้อต่อว่า นั่งเพ้อเจ้อเรื่องราวชีวิตของหนุ่มสาวยุคใหม่ หัวข้อก็มีตั้งแต่ปัญหาหัวใจของหนุ่มสาว วิธีรับมือญาติๆ ในงานเลี้ยงตรุษจีน หนังเรื่องใหม่ที่เพิ่งเข้าฉายไปจนถึงประเด็นฮอตฮิตต่างๆ ในสังคม

เธอพูดจีนกลางปนกับภาษาถิ่นเซี่ยงไฮ้ด้วยเสียงสุดแหลม (ใช้ App ช่วยดัดเสียง) บางช่วงก็พูดจีนคำอังกฤษคำ หรือพูดจีนคำญี่ปุ่นคำล้อเลียนวัยรุ่นจีน

ในบางคลิปวิดีโอ เธอล้ำเส้นไปถึงการล้อเลียนผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์ด้วย ครั้งหนึ่งเธอเอาแว่นหนาเตอะมาใส่ พร้อมทำอารมณ์ฉุนเฉียวล้อเลียนอดีตประธานาธิบดีเจียงเจ๋อหมิน ซึ่งขึ้นชื่อว่าอารมณ์ร้าย

เมื่อเดือนที่แล้ว เธอได้สร้างประวัติศาสตร์หน้าใหม่ เมื่อกลุ่มเงินธุรกิจร่วมลงทุน (VC) ชื่อดังของจีน นำโดย Zhen Fund ได้ร่วมลงขันเงินทุน 12 ล้านหยวน (ราว 65 ล้านบาท) ให้กับเธอ พร้อมกับประเมินมูลค่า “Brand” ของเธอ (ซึ่งก็คือตัวเธอนั่นเอง) สูงถึง 300 ล้านหยวน (ราว 1,633 ล้านบาท)

อีกไม่นาน จะมีการเปิดประมูลช่วงเวลาโฆษณาในวิดีโอของเธอ ซึ่งมีการประเมินมูลค่ารวมสำหรับการประมูลครั้งแรกไว้สูงถึง 10 ล้านหยวน (ราว 54 ล้านบาท) เลยทีเดียว

จีนไม่ใช่ประเทศแรกที่เน็ตไอดอลทำเงินเป็นกอบเป็นกำ ในสหรัฐอเมริกามีเน็ตไอดอลใน Youtube และ Instagram ที่ได้รับค่าตอบแทนจาก Brand ต่างๆและมีเน็ตไอดอลบางรายที่สามารถระดมเงินจาก VC ได้ด้วย ตัวอย่างเช่น Michelle Phan ซึ่งโพสต์วิดีโอสอนวิธีแต่งหน้า และมีแฟนคลับติดตามราว 8 ล้านคนใน Youtube บริษัทของเธอสามารถระดมทุนได้ถึง 100 ล้านดอลลาร์สหรัฐ จาก VC อย่าง TPG Growth และ Sherpa Capital ในช่วงปีที่ผ่านมา

แม้พัฒนาการของจีนจะตามหลังสหรัฐ แต่ปรากฏการณ์ “เน็ตไอดอลทำเงิน” กำลังเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในโลกออนไลน์ของจีน ซึ่งปัจจุบันมีผู้ใช้อินเทอร์เน็ต 668 ล้านคน คิดเป็นครึ่งหนึ่งของประชากรในประเทศ อย่างในปีที่แล้วมีผู้ใช้อินเทอร์เน็ตในจีนเพิ่มขึ้นถึง 40 ล้านคนในปีเดียว สำหรับ Papa Jiang เธอใช้เวลาไม่ถึง 6 เดือนจากวันที่เธอเริ่มโพสต์วิดีโอแรกจนถึงวันที่เธอระดมเงินจากนักลงทุนได้

ปรากฏการณ์ “Papa Jiang” ชวนให้เราวิเคราะห์ถึงลักษณะของสังคมจีน รวมทั้งสังคมยุคใหม่ที่มี “อินเทอร์เน็ต” เป็นศูนย์กลาง

มีนักรัฐศาสตร์ตั้งข้อสังเกตว่า เน็ตไอดอลในจีนมีโอกาสโด่งดังเป็นพลุแตกได้ง่ายและรวดเร็วกว่าในประเทศอื่น เพราะสื่อทางการส่วนใหญ่ถูกควบคุมและเซ็นเซอร์โดยรัฐบาล ทำให้ตามไม่ทันความสนใจของวัยรุ่นจีน ซึ่งต้องการข้อมูลข่าวสารและความบันเทิงที่เป็น “ของแท้” จากคนทั่วไปในโลกออนไลน์ แทนที่จะเป็นของจัดฉากแบบในสื่อกระแสหลัก

นักจิตวิทยาให้ความเห็นว่า ชีวิตวัยรุ่นและหนุ่มสาวสมัยใหม่ของจีนมันเครียด ถูกครอบครัวและสังคมกดดัน จนต้องหาที่ระบายในโลกออนไลน์ ทำให้ความนิยมในละคร ทอล์คโชว์ หรือวิดีโอตลกๆ สั้นๆ ในโลกออนไลน์มีมากตามไปด้วย

นักสังคมวิทยา ชี้ว่าโลกออนไลน์ยุคใหม่เป็นโลกที่ผู้สร้าง Content สามารถเข้าถึงผู้รับ Content ได้โดยตรง โดยไม่ต้องผ่านตัวกลาง ไม่ต้องพึ่งพาสื่อกระแสหลัก ไม่ต้องผ่านการประเมินจากผู้มีอิทธิพลในวงการ แตกต่างจากลักษณะของสังคมในอดีต ที่มีตัวกลางผูกขาดการเลือก Content สำหรับผู้ชม

นักการตลาด ให้ข้อคิดสำหรับธุรกิจที่สนใจบุกตลาดจีนว่า ผู้บริโภคจีนมีความยึดติดกับตัวตนในโลกออนไลน์ของตนมากคนจีนมีความสนใจเรื่องฮอตฮิตในโลกออนไลน์มากกว่าคนในประเทศอื่น ดังนั้นจึงทำให้การประเมินมูลค่าทางเศรษฐกิจของเน็ตไอดอลในจีนสูงกว่าในประเทศอื่นบริษัทที่ต้องการครองใจผู้บริโภคในจีนต้องวางกลยุทธ์ทำการตลาดออนไลน์โดยเฉพาะอย่างยื่งหากต้องการลูกค้าวัยรุ่นที่มีพฤติกรรมบริโภคนิยมและชอบจับจ่ายใช้สอยสินค้าแฟชั่น วัยรุ่นจีนเติบโตมาในยุคของโลกออนไลน์ ปัจจุบันเกินกว่าครึ่งหนึ่งของผู้ใช้ Weibo (ซึ่งมีจำนวนประมาณ 100 ล้านคนต่อวัน) มีอายุอยู่ในช่วง 16-25 ปี

ส่วนนักธุรกิจ ก็มองเห็นโอกาสทางธุรกิจและโมเดลทางธุรกิจใหม่ๆ จากการใช้ประโยชน์จากโซเชียลมีเดีย มีเน็ตไอดอลจีนหลายคน ที่หลังจากมี followers จำนวนมากใน Weibo ก็ทำการเปิด “หน้าร้าน”ใน Taobao ซึ่งเป็นเว็บไซต์ E-Commerce ยักษ์ใหญ่ของจีน โดยเน็ตไอดอลเหล่านี้โพสต์ขายสินค้า Brand ที่ตนชอบ หรือสินค้าแฟชั่นที่ตนผลิตหรือจัดหามาจำหน่าย

ในมหกรรมช็อปปิ้งออนไลน์ลดแลกแจกแถมประจำปีของจีน (วันที่ 11 เดือน 11) ที่ผ่านมา เว็บไซต์ Taobao รายงานว่า ในบรรดา “Top 20” ของหน้าร้านแฟชั่นสตรีที่มียอดขายสูงสุดมีจำนวนถึงครึ่งหนึ่งที่เป็นหน้าร้านของเน็ตไอดอลปัจจุบันเน็ตไอดอลด้านแฟชั่นที่ดังที่สุดของจีนชื่อ Cherie มีผู้ติดตามใน Weibo ราว 1.5 ล้านคน และมีหน้าร้านของเธอเองใน Taobao มีผู้ประเมินว่าเธอน่าจะทำรายได้ต่อปีไม่ต่ำกว่า 150 ล้านหยวน (ราว 816 ล้านบาท)

นักลงทุนที่ลงขันเงินให้กับ Papa Jiang แถลงข่าวว่า พวกเขาพร้อมร่วมมือกับ Papa Jiang ทดลองคิดโมเดลธุรกิจใหม่ๆ เขาเชื่อว่า Brand ที่เธอสร้าง (ตัวเธอเอง) มีมูลค่ามหาศาล และอยู่ที่ว่าจะใช้ประโยชน์และต่อยอดความนิยมในปัจจุบันอย่างไร เริ่มตั้งแต่เปิดประมูลช่วงเวลาโฆษณา ตลอดจนช่วยเธอวางแผนสร้างสรรค์ผลงานใหม่ๆ อย่างมืออาชีพมากขึ้น

สำหรับหนุ่มสาวไทยที่กำลังมีไฟ เรื่องที่เล่ามานี้น่าจะจุดประกายให้มองหาโอกาสธุรกิจใหม่ๆ หลากหลายรูปแบบผ่านโซเชียลมีเดีย ดังที่ที่ผ่านมา ก็มีเน็ตไอดอล เช่น จอห์น วิญญู หรือทีมงาน VRZO ที่ประสบความสำเร็จในโลกออนไลน์ด้วยการสร้าง Content มาแล้ว

ไม่มียุคสมัยใด ที่เปิดโอกาสในการสร้างสรรค์ให้กับคนที่มีไฟ มีไอเดีย มีความคิดแปลกแหวกแนวที่อยากทดลองนำเสนอ เท่ากับยุคสมัยนี้