'ยิ่งยศ' กับระบบอุปถัมภ์ท้องถิ่น

 “อุดรพิมพ์” แห่งเมืองมหาสารคาม

เมื่อเกิดอุบัติเหตุเครื่องบินฝึกบินขนาดเล็กตก ที่บริเวณทุ่งนาบ้านโคกก่อง ต.โพธิ์ตาก อ.เมือง จ.นครพนม มีผู้เสียชีวิต 3 ราย โดย 1 ในนั้นมีชื่อ ดร.ยิ่งยศ อุดรพิมพ์ หรือ “ดร.ไก่” รวมอยู่ด้วย

“ยิ่งยศ” เป็นทายาท “ผดุงศักดิ์ อุดรพิมพ์” อดีต ส.ส.มหาสารคาม และเป็นเจ้าของโรงแรมวสุ มหาสารคาม ที่มีอายุยาวนานถึง 35 ปี เขาแต่งงานกับ “คมคาย” ลูกสาว “ลำพอง พิลาสมบัติ” อดีต ส.ส. และ ส.ว.นครราชสีมา นอกจากธุรกิจโรงแรมของตระกูล “ยิ่งยศ” ยังประกอบอาชีพรับเหมาก่อสร้างทั่วราชอาณาจักร

ส่วนประวัติทางการเมืองของยิ่งยศนั้น เริ่มต้นที่สมาชิกสภาจังหวัด และก้าวขึ้นนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดมหาสารคาม (นายก อบจ.มหาสารคาม) 4 สมัย จนอาจกล่าวได้ว่า “อบจ.เป็นบ้านหลังที่ 2” ของยิ่งยศ

แม้ว่ายิ่งยศจะมีขุมกำลังที่เป็น ส.อบจ. และอบต. กุมฐานเสียงการเมืองท้องถิ่นไว้แน่นปึ้ก แต่เขาก็ไม่ประสบผลสำเร็จในเส้นทางการเมืองระดับชาติ

ปี 2548 ยิ่่งยศส่งภรรยา “คมคาย อุดรพิมพ์” ลงสมัคร ส.ว.ก็พ่ายแพ้แบบฉิวเฉียด และในการเลือกตั้งผู้แทนฯ 23 ธันวาคม 2550 “คมคาย” ลงสมัคร ส.ส.เขต 1 มหาสารคาม ในสีเสื้อพรรคเพื่อแผ่นดิน แต่ทานกระแสทักษิณไหว พ่ายผู้สมัครพรรคพลังประชาชน

“ยิ่งยศ” ย้ายค่ายจากพรรคเพื่อแผ่นดินมาสู่พรรคภูมิใจไทย โดยการเลือกตั้งซ่อมปี 2553 ยิ่งยศส่งภรรยา “คมคาย” ลงสนาม ต่อกรกับ ประยุทธ์ ศิริพานิชย์ ค่ายเพื่อไทย ผลปรากฏว่า ค่ายอุดรพิมพ์พ่ายอีกรอบ

เลือกตั้งผู้แทน 3 กรกฎาคม 2554 ยิ่งยศสวมเสื้อภูมิใจไทยลงสนามเองในสนามเขต 5 มหาสารคาม วัดฝีมือกับกุสุมาลวตี ศิริโกมุท พรรคเพื่อไทย

การตัดสินใจสวมเสื้อภูมิใจไทยของยิ่งยศไม่ธรรมดา เพราะเป็นสมรภูมิการเมืองเชิงสัญลักษณ์ หากปักธงสีน้ำเงินบนแผ่นดินสีแดงได้ ก็ถือว่าชนะ แม้จะชนะแค่เขตเดียว แต่ยิ่งยศก็ทำไม่สำเร็จ

แต่ในปีเดียวกัน ยิ่งยศมาแก้ตัวได้ จากการส่ง “คมคาย” ลงสมัครชิงตำแหน่งนายก อบจ.มหาสารคาม และได้รับชัยชนะท่วมท้น

ภาพการทำงานใน อบจ.มหาสารคาม ก็จะเห็น “คมคาย” นายก อบจ. เดินเคียงข้าง “ยิ่งยศ” ในฐานะประธานคณะทำงาน อบจ.มหาสารคามแทบทุกงาน

จากปรากฏการณ์ “ชนะสนามท้องถิ่น แต่พ่ายสนามผู้แทน” ทำให้ “ดร.ไก่” อดีตนายก อบจ.มหาสารคาม 4 สมัยต้องคิดหนักว่า อนาคตการเมืองข้างหน้าจะเลือกเส้นทางไหน? เพราะหากลงสนาม ส.ส. ก็ไม่แคล้วพ่ายแพ้แก่กระแสทักษิณ-ยิ่งลักษณ์อีก

ปีที่ผ่านมา “ดร.ไก่” ตัดสินใจเบนเข็มสู่สนามเลือกตั้ง “ผู้แทนเกษตรกร” และยิ่งยศได้เป็น 1 ใน 7 ของผู้แทนเกษตรกรภาคอีสาน

เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา สมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรี ในฐานะประธานคณะกรรมการ กฟก. ได้ลงนามตั้งคณะกรรมการบริหาร กฟก. 7 คน ปรากฏว่า ยิ่งยศได้เป็น ประธานคณะกรรมการบริหาร กฟก.

การจากไปอย่างกะทันหันของ “ยิ่งยศ” ส่งผลสะเทือนอย่างสำคัญต่อฐานที่่มั่นทางการเมืองระดับท้องถิ่น เพราะใครก็ทราบดีว่า ยิ่งยศคือ “นายก อบจ.ตัวจริง”

เมื่อไร้เงา “ดร.ไก่” ก็เชื่อว่าบรรดา ส.อบจ.มหาสารคามส่วนใหญ่ที่ยังภักดีต่อ “ค่ายอุดรพิมพ์” อาจต้องแปรเปลี่ยนไปตามกระแสการเมือง

ว่ากันตามเนื้อผ้า หาก “ยิ่งยศ อุดรพิมพ์” ไม่มีบารมีจริง คงไม่ยึดกุมเก้าอี้นายก อบจ.มาครองถึง 5 สมัย (ยิ่งยศ 4 สมัย คมคาย 1 สมัย)

นับว่าวิถีการเมืองภูธรของตระกูล “อุดรพิมพ์” ถือเป็นกรณีศึกษาเรื่องระบบอุปถัมภ์ท้องถิ่น และสภาพการเมืองต่างจังหวัดส่วนใหญ่ ก็ยังเป็นแบบนี้ ไม่ว่าท้องถิ่้นนั้นจะ “สี” อะไร?

พูดให้ดูเท่ๆ อาจกล่าวได้ว่า ระบบอุปถัมภ์ท้องถิ่นที่ไม่มีสี แต่มีการจัดสรรปันส่วนผลประโยชน์ให้ลงตัว