อยากเป็นกิ๊กมืออาชีพ
พนง. ชั่วคราวประเภทฟรีแลนซ์ที่เรียกกันว่า “พนง. กิ๊ก” (Gig economy workers) มีข้อดีข้อด้อยอย่างไร?
เพราะคนรุ่นใหม่ที่กำลังศึกษาเล่าเรียนอยู่ในรั้วสถาบันการศึกษาโดยส่วนมากไม่อยากทำตัวเป็นมนุษย์เงินเดือน หลายคนอยากเป็นเถ้าแก่มีกิจการเป็นของตนเอง ส่วนคนที่ไม่ได้มีแผนทำธุรกิจของตนเองก็ใช่ว่าอยากเป็นมนุษย์เงินเดือนที่ไม่ค่อยมีอิสระต้องทำตามคำสั่งของนายจ้าง ต้องเข้างานตามเวลาหรือตามกะ คนกลุ่มนี้นี่แหละที่อยากรับจ้างทำงานอย่างมีอิสระในการเลือกนายจ้างและเลือกเวลาทำงานได้
นอกจากนี้มนุษย์เงินเดือนที่เข้าขั้นสูงวัยหลายคนในยุคนี้ก็นึกอยากลาออกจากองค์กรมาทำงานแบบอิสระเช่นกัน อย่างไรก็ตามมีหลายคนที่ยังกลัวๆกล้าๆกับการเป็นพนง. กิ๊กที่รายได้อาจจะมีมาแบบไม่แน่นอน แทนที่เป็นพนง. กิ๊กแล้วจะอู้ฟู่ร่าเริงอิสระเบิกบาน กลายเป็นยากจนโดดเดี่ยวเหี่ยวเฉาเสียแทน ดังนั้นสัปดาห์นี้เรามาวิเคราะห์เจาะลึกเรื่องของการเป็นพนง. กิ๊กกันให้ถึงแก่น จะได้ตัดสินใจว่าจะเป็นพนง. กิ๊กดีหรือไม่ และทำอย่างไรจึงจะเป็นพนง. กิ๊กที่มีกินมีใช้ได้อย่างยั่งยืนไม่ถูกปลดระวาง
เริ่มจากข้อดีหรือข้อเด่นของการเป็นพนง. กิ๊กกันก่อนเลยดีไหมคะ เรื่องแรกก็คือเรื่องของความเป็นอิสระคล่องตัวในหลายๆปัจจัยได้แก่เรื่องของเวลาทำงานที่ยืดหยุ่น ไม่ต้องทำจันทร์ถึงศุกร์ 9 ถึง 5 ตอนเช้าต้องตาลีตาเหลือกตื่นแต่ตีห้าเพื่อกระโดดขึ้นรถ โดยต้องลากหรืออุ้มลูกจากเตียงไปไว้ในรถ แต่งตัวและทานอาหารในรถ จากนั้นพอเย็นก็รีบลนลานไปรับลูกแล้วก็มานั่งสอนการบ้านกันในรถช่วงรถติด ปีหนึ่งลาหยุดพักร้อนได้ 10 วันหรือ 15 วัน แต่ถ้าเป็นพนง. กิ๊กก็ไม่ต้องทำงานทุกวัน สามารถต่อรองและตกลงกับนายจ้างในการเลือกวันเวลาที่ทั้งสองฝ่ายสะดวกได้ ถ้าโชคดีได้งานหรือโครงการดีๆที่จ่ายดีๆมาทำ ปีหนึ่งทำแค่ 2-3 โครงการก็พอใช้ไปทั้งปีแล้ว มีเวลาเหลือไปออกกำลัง ท่องเที่ยว หรือทำสิ่งที่พอใจได้ หรือมีเวลาดูแลลูกเล็กหรือพ่อแม่ที่แก่เฒ่าแล้วได้ค่อนข้างเต็มที่
ข้อดีประการต่อไปก็คือมีโอกาสในการเลือกงานและเลือกนายจ้าง ถ้ามีความรู้ความสามารถสูงในงานที่หาคนเก่งในสาขานั้นได้ยาก พนง. กิ๊กคนนั้นย่อมมีโอกาสที่จะเลือกทำงานในสิ่งที่ตนสนใจให้กับองค์กรที่ตนพอใจเท่านั้น ไม่เหมือนพนง. ประจำที่แม้ไม่ชอบนายจ้าง ไม่ชอบองค์กร ไม่ชอบเพื่อนร่วมงาน และไม่ชอบเนื้องานที่ตนทำ ก็ต้องหวานอมขมกลืนอดทนไปก่อน เพราะการหางานใหม่ก็ไม่ใช่เรื่องที่จะทำได้ง่ายๆ อีกทั้งองค์กรบางองค์กรก็มีการเซ็นสัญญากับพนง. โดยมีข้อผูกพันหลายอย่าง กว่าจะออกจากองค์กรได้ก็ดูดเอาพลังงานพลังใจของมนุษย์เงินเดือนไปเกือบหมดตัว
ทั้งนี้พนง. กิ๊กไม่ต้องอดทนนานเท่าพนง. ประจำ พอหมดสัญญาที่จ้างกันก็ลาจากกันไป ถ้าชอบก็อาจจะต่อสัญญาทำงานกันต่อ ถ้าไม่ชอบก็แยกย้ายกันไป นอกจากนี้ในระหว่างทำงานก็ยังไม่ต้องเกรงผลกระทบมากมายที่จะเกิดขึ้นกับตนเองในอนาคตหากเพื่อนร่วมงานหรือหัวหน้าโครงการไม่ชอบหรือมีเรื่องขัดแย้งกัน ไม่ต้องกลัวว่านายเก่าจะตามมาล้างแค้นแม้จะย้ายแผนกแล้วก็ตามทีเพราะยังอยู่ในองค์กรเดียวกัน เพราะถ้าทำงานให้ครบตามข้อตกลงก็ย่อมได้ค่าจ้างในราคาที่ตกลงกันไว้แล้วตอนเซ็นสัญญากัน ไม่มีที่จะต้องเจอเรื่องเซ็งๆอย่างเช่นว่า องค์กรไม่สามารถเลื่อนขั้นให้ได้ในปีนี้ เพราะมีโควตาตำแหน่งอยู่จำกัด ให้รอปีหน้า ปีนู้น เป็นต้น
รับงานได้ทั่วโลกตลอด 24 ชม. ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีในยุคดิจิตัล คนเรามีมือถือหรือคอมพิวเตอร์เครื่องเดียวก็สามารถทำงานได้ทั่วโลกในราคาอินเตอร์ เราจึงมีโอกาสได้เห็นองค์กรยักษ์ระดับโลกที่มีสำนักงานใหญ่และสาขาในเมืองใหญ่ทั่วโลก แต่ในเรื่องของการมีคอลล์เซ็นเตอร์ องค์กรเหล่านี้นิยมจ้างคนงานในประเทศที่กำลังพัฒนาที่ค่าแรงถูกกว่าเป็นคนบริการลูกค้าทั่วโลกแทน ส่วนองค์กรจากประเทศที่กำลังพัฒนาและอยากจะบุกตลาดต่างประเทศก็นิยมจ้างที่ปรึกษาหรือผู้เชี่ยวชาญด้านการตลาดและอีคอมเมิร์ซจากประเทศฝั่งตะวันตก เป็นต้น สะดวกสบาย จ้างง่ายจ่ายคล่องกันทั้งนายจ้างและลูกจ้าง ฟังดูแล้วหลายคนคงอยากริเป็นพนง. กิ๊กกันบ้างแล้วใช่ไหมคะ อย่างไรก็ตามมันก็มีข้อด้อยและข้อควรระวังอยู่ด้วยเช่นกัน
ข้อด้อยที่ตามติดจ่อต้นคอคนรักอิสระเสรีก็คือ ความไม่แน่นอนของงานและรายได้ การที่ไม่ต้องตื่นเช้ากลับดึกเพื่อทำงานทุกวันคงเป็นยอดปรารถนาของหลายคน แต่ถ้าว่างงานไม่มีใครมาจ้างเป็นเวลานานๆคงไม่ดีแน่กับเศรษฐกิจส่วนตัวของท่าน การเป็นมนุษย์เงินเดือนแม้จะมีความน่าเบื่อหลายประการ แต่ก็ยังดีที่มีรายได้ประจำ มีสวัสดิการ มีองค์กรนายจ้างช่วยแบ่งเบาค่ารักษาพยาบาลไปบ้าง ในขณะที่พนง. กิ๊กต้องรับผิดชอบตัวเอง ถ้าวางแผนการรับงานและการออมไม่ดี มีสิทธิ์เจอการอดค่ะ
หากเจอนายจ้างที่เขี้ยวชอบเอาเปรียบ พนง. กิ๊กมีสิทธ์โดนโกงโดนเบี้ยวค่าแรงได้ง่ายๆ โดยเฉพาะการเซ็นสัญญาจ้างงาน องค์กรนายจ้างมักมีเงินทุนในการจ้างนักกฏหมายมาร่างสัญญาที่รักษาผลประโยชน์ของตนอย่างเต็มที่จนอาจมีโอกาสเอาเปรียบพนง. กิ๊กหน้าซื่อวัยใสได้ง่ายๆถ้าไม่ระวังให้ดี โดนโกงค่าตัวไปแล้วหลายรายมักเงียบ เพราะการจ้างทนายเพื่อฟ้องร้องอาจต้องใช้ค่าใช้จ่ายสูงเกินกว่าจะคุ้มค่า ริอยากเป็นพนง. กิ๊กต้องศึกษาเรื่องของการเซ็นสัญญาให้ดี ต้องใช้ความระมัดระวังให้มาก นอกจากนี้ยังต้องมีทักษะเรื่องของการคิดคำนวณค่าจ้างแรงงานของตนอย่างถี่ถ้วนรอบคอบ ต้องรู้จักศึกษาค่าแรงในตลาดเพื่อกำหนดอัตราที่เหมาะกับตนเองให้ดี
ต้องรักษาคุณภาพ ความซื่อตรงและหมั่นศึกษาพัฒนาความรู้ความสามารถอยู่ตลอดเวลา การที่ไม่มีงานประจำ ไม่มีสวัสดิการ และไม่มีเงินบำนาญทำให้พนง. กิ๊กต้องทำตนเองให้มีคุณภาพเป็นที่ต้องการของนายจ้างให้นานที่สุดเท่าที่ยังต้องการมีรายได้อยู่ ยิ่งอยากทำงานน้อยแต่ได้เงินมากๆก็ต้องยิ่งขยันสร้างคุณค่าให้ตนเองเรื่อยๆ ต้องมีทักษะใหม่ๆเด็ดๆที่คนอื่นทำไม่ค่อยได้มาขายตลาดอยู่เสมอ
ที่สำคัญคือต้องเกาะติดเทคโนโลยี ต้องเก่งเรื่องโซเชียล มีเดียเพราะมันจะช่วยให้พนง. กิ๊กสร้างช่องทางให้ตนเองเป็นที่รู้จักในตลาดแรงงานทั่วโลก การที่ไม่มีนายจ้างประจำทำให้พนง. กิ๊กต้องสร้างแบรนด์ลูกจ้างของตนให้แข็งแกร่ง นอกจากนี้ยังต้องเป็นผู้ที่มีความซื่อตรงต่อลูกค้า ไม่นำความลับของลูกค้าไปเผยแพร่ให้คู่แข่งและคนอื่นรับรู้ การทำตนเป็นมืออาชีพด้วยการรักษาคุณภาพงานอย่างสม่ำเสมอ มีชื่อติดตลาดเป็นที่รู้จัก ตรงเวลาไม่ผิดเวลา รักษาสัญญาและความลับจะทำให้สามารถเป็นพนง. กิ๊กที่นายจ้างเชื่อถือ คำชมปากต่อปากจะทำให้ทำมาหากินในวงการได้ยาวนานกว่าที่คาดหวังไว้เสียอีกนะคะ