สมาคมกีฬา'แห่งประเทศไทย'

การกีฬา คือ กิจกรรมที่เป็นส่วนหนึ่งของชีวิต เล่นเพื่อความสนุกสนาน และเพื่อแสดงออกซึ่งความสามารถของร่างกายในเวลาว่างโดยความสมัครใจ ซึ่งเป็นนิยามโดยทั่วไปของการเล่นกีฬาเพื่อการสันทนาการ แต่วิวัฒนาการของการเล่นกีฬามีลักษณะที่เปลี่ยนไปจากการเล่นเพื่อสันทนาการกลายมาเป็นการเล่นเพื่อการอาชีพมากยิ่งขึ้น  

การกีฬามีลักษณะเป็นสถาบันสังคมอย่างหนึ่ง สถาบันสังคมนี้ต้องมีมาตรการกฎระเบียบในการเล่น และมีหน่วยงานที่เป็นผู้รักษามาตรการต่าง ๆ ให้เป็นไปตามกฎระเบียบที่ได้วางไว้ เช่น องค์การของสังคมซึ่งจัดดำเนินการควบคุมกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการกีฬา เช่น ชมรมกีฬา สมาคมกีฬา องค์การบริหารการกีฬาทั้งในระดับชาติและระหว่างชาติ เป็นต้น และองค์กรต่าง ๆ อาจจะเป็นหน่วยงานที่คอยเป็นผู้สนับสนุนสิทธิประโยชน์ทางด้านกีฬาอีกด้วย

ดังนั้น การกีฬาของประเทศจะบรรลุผลได้ ก็ด้วยการบริหารจัดการการกีฬาที่ดีในกรอบของกติกาและมารยาท ช่วยพัฒนาคนให้รู้จักแพ้รู้ชนะและรู้จักการให้อภัย จึงเป็นการพัฒนาประเทศทางอ้อมอีกด้านหนึ่งในด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม สติปัญญาของคนในสังคม เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมที่สมบูรณ์มากยิ่งขึ้น

            จึงต้องมีการจัดตั้งหน่วยงานที่ทำหน้าที่ในการพัฒนากีฬาในประเภทต่าง ๆ ขึ้น โดยหนึ่งในหน่วยงานที่สำคัญ คือ หน่วยงานในรูปแบบ “สมาคม” ซึ่งการดำเนินการจัดตั้งสมาคมกีฬาแห่งประเทศไทยได้นั้น ต้องได้รับอนุญาตจากการกีฬาแห่งประเทศไทย ตามพระราชบัญญัติการกีฬาแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2558 มาตรา 49 และมาตรา 53 โดยรายละเอียดการขออนุญาตนั้น ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขที่กำหนดในกฎกระทรวง ปัจจุบันมีสมาคมกีฬาที่ขึ้นทะเบียนกับการกีฬาแห่งประเทศไทยจำนวนทั้งสิ้น 73 สมาคม

            ตาม พ.ร.บ.การกีฬาแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2558 ในมาตรา 4 ได้กำหนดนิยามของคำว่า “สมาคมกีฬา” หมายความว่า สมาคมกีฬาที่ดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการกีฬาและได้จดทะเบียนจัดตั้งตามพระราชบัญญัตินี้

            รายละเอียดการจัดตั้งสมาคมกีฬาบัญญัติไว้ในหมวด 6 ส่วนที่ 1 โดยมีหลักการที่สำคัญคือ การขอจดทะเบียนจัดตั้งสมาคมกีฬา ให้ผู้เริ่มก่อการจัดตั้งจำนวนไม่น้อยกว่าเจ็ดคนยื่นคำขอพร้อมด้วยข้อบังคับของสมาคมกีฬาอย่างน้อยสามฉบับต่อนายทะเบียนประจำท้องที่ที่จะตั้งสำนักงาน โดยคุณสมบัติของผู้เริ่มก่อการจัดตั้งสมาคมกีฬา หลักเกณฑ์และวิธีการยื่นคำขอจดทะเบียนและการจดทะเบียนให้เป็นไปตามที่คณะกรรมการประกาศกำหนด (มาตรา 53)

            การจัดตั้งสมาคมกีฬานั้นในหมวด 6 ส่วนที่ 2 ได้มีการกำหนดประเภทของสมาคมกีฬาในมาตรา 62 ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ (1) สมาคมกีฬาทั่วไป (2) สมาคมกีฬาแห่งจังหวัด (3) สมาคมกีฬาที่ใช้คำว่า “แห่งประเทศไทย”

            สมาคมกีฬาทั่วไปเป็นสมาคมกีฬาที่จัดตั้งขึ้นเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการกีฬาแก่สมาชิกเป็นการทั่วไป (มาตรา 63)

            สมาคมกีฬาแห่งจังหวัดเป็นสมาคมกีฬาทั่วไปที่จัดตั้งขึ้นในแต่ละจังหวัด โดยมีผลงานเป็นที่ประจักษ์และมีการดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการกีฬาซึ่งมีความหลากหลายของชนิดกีฬาและได้รับอนุญาตให้เป็นสมาคมกีฬาแห่งจังหวัดจากนายทะเบียนตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขที่คณะกรรมการประกาศกำหนด (มาตรา 64)

            สมาคมกีฬาที่ใช้คำว่า “แห่งประเทศไทย” เป็นสมาคมกีฬาทั่วไปที่จัดตั้งขึ้นโดยมีผลงานเป็นที่ประจักษ์ในระดับชาติ และได้รับอนุญาตให้เป็นสมาคมกีฬาที่ใช้คำว่า “แห่งประเทศไทย” จากนายทะเบียนกลางสมาคมกีฬาตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขที่คณะกรรมการประกาศกำหนด  (มาตรา 67)      

            ซึ่งจะมีเพียงสมาคมกีฬาแห่งประเทศไทยเท่านั้นที่สามารถดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการกีฬา โดยส่งนักกีฬาเข้าร่วมการแข่งขันกีฬา หรือจัดหรือร่วมในการจัดให้มีการแข่งขันกีฬา โดยแสดงว่าเป็นการส่งนักกีฬาเข้าร่วมการแข่งขัน หรือจัดหรือร่วมในการจัดให้มีการแข่งขันกีฬาในนามของชาติหรือประเทศไทยได้

            ให้สมาคมกีฬาแห่งประเทศไทยมีคณะกรรมการสมาคมเป็นผู้ดำเนินกิจการของสมาคมและเป็นผู้แทนของสมาคมในกิจการอันเกี่ยวกับบุคคลภายนอก ซึ่งคณะกรรมการสมาคมจะมอบหมายให้กรรมการสมาคมคนหนึ่งคนใดหรือหลายคนทำการแทนก็ได้ โดยการกำกับดูแลสมาคมกีฬาแห่งประเทศไทยนั้น ให้การกีฬาแห่งประเทศไทยเป็นผู้ทำหน้าที่ในการกำกับดูแลตาม พ.ร.บ.การกีฬาแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2558

            สมาคมกีฬาแห่งประเทศไทยห้ามกระทำการต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ (1) ดำเนินการด้วยประการใด ๆ อันอาจเป็นภัยต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนหรือนำความเสื่อมเสียมาสู่การกีฬาของชาติ (2) กีดกันหรือขัดขวางมิให้ผู้ใดซึ่งมีคุณสมบัติที่จะเข้าเป็นสมาชิกได้ตามข้อบังคับของสมาคมกีฬาเข้าเป็นสมาชิก หรือบังคับด้วยประการใด ๆ ให้เข้าเป็นสมาชิกโดยผู้นั้นไม่สมัครใจหรือให้สมาชิกออกจากสมาคมกีฬาโดยเจตนาอันไม่สุจริตหรือขัดต่อข้อบังคับของสมาคมกีฬา (3) เปิดเผยข้อมูล เอกสาร หรือข้อความอันเกี่ยวกับประโยชน์ได้เสียโดยเฉพาะของสมาชิกผู้ใดเว้นแต่จะได้รับความยินยอมเป็นหนังสือจากสมาชิกผู้นั้น (4) ให้หรือยอมให้บุคคลอื่นซึ่งมิใช่กรรมการสมาคมกีฬาดำเนินกิจการในหน้าที่ของกรรมการสมาคมกีฬานั้น (5) หาผลกำไรหรือรายได้เพื่อมาแบ่งปันกัน (6) ให้การสนับสนุนด้านการเงินหรือทรัพย์สินแก่นักการเมืองหรือพรรคการเมืองใด และ (7) กีดกันหรือขัดขวางมิให้นักกีฬาเข้าแข่งขันกีฬาโดยมีเจตนาอันไม่สุจริตหรือขัดต่อข้อบังคับของสมาคมกีฬา

            อย่างไรก็ดีเป็นที่ทราบกันดีถึงสถานการณ์การแพร่ระบาดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ทำให้การแข่งขันกีฬาโอลิมปิก 2020 ที่ญี่ปุ่นต้องประกาศเลื่อนการแข่งขันออกไปจัดในปี 2021 ส่งผลให้สมาคมกีฬาแห่งประเทศไทย ที่ทำหน้าที่ในการคัดเลือกและส่งนักกีฬาเข้าร่วมแข่งขันในนาม “ทีมชาติไทย” ต้องมีการปรับเปลี่ยนแผนการเก็บตัวและการฝึกซ้อมใหม่เพื่อให้สอดคล้องกับช่วงเวลาของการแข่งขันที่ถูกเลื่อนออกไป ซึ่งรัฐจะต้องเข้ามาให้การสนับสนุนด้านงบประมาณเพิ่มเติมในการพัฒนาศักยภาพของนักกีฬาทีมชาติให้มีความพร้อมในการเข้าแข่งขันอยู่ตลอดเวลา

*บทความโดย พรพล เทศทอง คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์