ทาง 2 แพร่ง ตรึงดีเซล 30 บาท

การตรึงราคาน้ำมันดีเซลลิตรละ 30 บาท เป็นนโยบายที่หลายรัฐบาลดำเนินการนับตั้งแต่รัฐบาลนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ที่บริหารประเทศในช่วงวิกฤติการเงินที่เป็นผลจากปัญหาซับไพร์ม โดยในปี 2552 รัฐบาลได้ประกาศตรึงราคาน้ำมันดีเซลไว้ไม่เกินลิตรละ 30 บาท เพื่อไม่ให้ค่าขนส่งสูงขึ้นจนกระทบต่อราคาสินค้า

จนมาถึงรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ที่ประกาศใช้นโยบายตรึงราคาดีเซลลิตรละ 30 บาท ด้วยเหตุผลเดียวกัน ซึ่งดำเนินการผ่านกลไกกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงเข้าไปอุดหนุนราคา

สถานการณ์พลังงานโลกเข้าสู่ภาวะวิกฤติ เมื่อเกิดสงครามระหว่างรัสเซียและยูเครน โดยรัสเซียทำการบุกโจมตีชายแดนฝั่งตะวันออกของยูเครนเมื่อวันที่ 24 ก.พ.2565

หลังจากนั้นราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกปรับสูงก้าวกระโดด และทำให้กองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงส่วนบัญชีน้ำมันดีเซลที่ยังเป็นบวกในเดือน ก.พ.2565 พลิกกลับมาติดลบในต้นเดือน มี.ค.2565 หลังจากนั้นตัวเลขในส่วนบัญชีน้ำมันติดลบมากขึ้น จนกระทั่งล่าสุดติดลบไปแล้วถึง 24,302 ล้านบาท 

นับตั้งแต่วันที่ 1 พ.ค.2565 จะเลิกใช้นโยบายตรึงราคาน้ำมันดีเซลลิตรละ 30 บาท หลังจากที่กองทุนน้ำมันและเชื้อเพลิงต้องเข้าไปอุดหนุนราคาน้ำมันดีเซลถึงลิตรละ 10.52 บาท

โดยภาครัฐปรับแนวทางการอุดหนุนเฉพาะส่วนที่ 30 บาท ในอัตรา 50% ซึ่งถ้าใช้แนวทางนี้จะทำให้ราคาน้ำมันดีเซลขยับขึ้นมาทันทีที่ลิตรละ 35 บาท จะเป็นการปรับราคาในลักษณะช็อกความรู้สึกประชาชนอย่างมาก เพราะที่ผ่านมาแทบจะไม่เคยมีการปรับขึ้นราคาน้ำมันเกิน 1 บาทเลย

รัฐบาลจำเป็นต้องขยับราคาน้ำมันดีเซลขึ้น ด้วยเหตุผลภาระกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงที่สูง แต่ไม่สามารถปรับขึ้นได้ทันที จึงใช้แนวทางปรับขึ้นแบบขั้นบันได ในลักษณะเดียวกับการปรับราคาก๊าซหุงต้มขึ้นเมื่อวันที่ 1 เม.ย.2565 และจะทยอยปรับขึ้นอีกหลายครั้ง

แน่นอนว่าการปรับราคาน้ำมันดีเซลขึ้นครั้งนี้จะส่งผลกระทบต่ออัตราเงินเฟ้อ ราคาสินค้าที่ปรับขึ้นตามต้นทุนค่าขนส่งอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ในขณะที่ประชาชนจำนวนไม่น้อยยังรับผลกระทบจากโควิด-19 ที่ทำให้รายได้ลดลง

การทยอยปรับขึ้นราคาน้ำมันดีเซลอาจจะเป็นแนวทางที่ดีที่สุดในเวลานี้ เพื่อให้สอดคล้องกับราคาจริงในตลาดโลก แต่รัฐบาลจำเป็นต้องมีมาตรการรองรับราคาสินค้าที่จะมีการปรับสูงขึ้นหลังจากนี้ เพื่อไม่ให้ต้นทุนที่สูงขึ้นส่งผ่านไปถึงประชาชนทั้งหมด ในสถานการณ์ที่เศรษฐกิจยังไม่ฟื้นตัว

รัฐบาลอาจต้องออกแบบแนวทางที่จะมารับมือปัญหานี้ หรือพิจารณาแนวทางที่เคยใช้แล้วได้ผลในการลดค่าครองชีพของประชาชน เพราะไม่อย่างนั้นประชาชนจะเจอทั้งราคาน้ำมันดีเซลสูงขึ้น และราคาสินค้าสูงขึ้น