การบริหารจัดการวัดในประเทศไทย ในยุค Digital Disruption.....(1)

“วัด” เป็นองค์กรที่มีบทบาทคู่สังคมไทยมาตลอด คนไทยมีความผูกพันกับวัดอย่างแนบแน่น ตั้งแต่เกิดจนถึงช่วงสุดท้ายของชีวิต เป็นองค์กรที่คู่กับชุมชนทั่วประเทศ เป็นสถานที่ประกอบศาสนกิจต่าง ๆ เช่น งานวันเกิด งานบวช งานศพ ปัจจุบันวัดหลายแห่งเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ฝึกอาชีพให้กับผู้ประกอบการ SMEs เป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ ที่ผู้ประกอบการ SMEs สร้างรายได้จากการจำหน่ายสินค้าของท้องถิ่นให้กับนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ

วัดเป็นสถาบันที่ไม่แสวงหากำไรให้บริการครัวเรือน (Non-Profit Institution Serving Household : NPISHs) ผลิตสินค้าและบริการให้กับประชาชนหรือสังคมโดยไม่คิดราคาหรือแบบให้เปล่าหรือจำหน่ายในราคาที่ไม่คุ้มทุนหรือราคาที่ไม่มีนัยสำคัญทางเศรษฐกิจ เป็นองค์กรศาสนา มีฐานะเป็นนิติบุคคล

ข้อมูลจากกองพุทธศาสนสถาน ณ วันที่ 19 พฤษภาคม 2565 จำนวนวัดในประเทศไทย รวมทั้งสิ้น 43,005 วัด ประเภทวัดที่มีพระสงฆ์ 43,000 วัด แยกเป็นมหานิกาย 38,595 วัด ธรรมยุต 4,366 วัด จีนนิกาย 16 วัด อนัมนิกาย 23 วัด

วัดที่เป็นพระอารามหลวง จำนวน 310 วัด แยกเป็น มหานิกาย 247 วัด ธรรมยุติ 63 วัด วัดที่เป็นวัดราษฏร์ มีจำนวน 42,690 วัด แยกเป็น หานิกาย 38,348 วัด ธรรมยุติ 4,303 วัด จีนนิกาย 16 วัด อนัมนิกาย 23 วัด ส่วนวัดที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา 26,204 วัด ไม่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา 16,769 วัด 

แยกตามพื้นที่ทั่วประเทศ พื้นที่ซึ่งมีวัดตั้งอยู่มากที่สุด คือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 21,546 วัด ภาคกลาง 8,887 วัด ภาคเหนือ 5,631 วัด ภาคใต้ 2,647 วัด ภาคตะวันออก 2,430 วัด ภาคตะวันตก 1,860 วัด ไม่ระบุจังหวัด 4 วัด

ในยุคที่สังคมไทยมีความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ วิถีชีวิตในสังคมมีความยุ่งยากสับสน วัดจึงเป็นสถานที่สำคัญที่เป็นที่พึ่งทางด้านจิตใจของคนไทย โดยเฉพาะวัดที่มีชื่อเสียง มีเกจิอาจารย์ชื่อดังคนไทยจะนิยมเข้าไปปฏิบัติธรรมเป็นจำนวนมาก และนิยมบริจาคเงินให้วัดเพื่อเป็นการทำบุญและทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา

ปัจจุบันประเทศไทยมีความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี หรือ ยุคดิจิทัล การบริจาคเงินให้กับวัดมีความก้าวหน้ามาก นอกจากบริจาคเงินผ่านตู้รับบริจาคที่ตั้งอยู่ตามวัดแล้ว สถาบันการเงินต่าง ๆ ได้แข่งกันให้บริการทางการเงินเกี่ยวกับวัด อาทิเช่น True Money Wallet รูปแบบของการให้บริการบริจาคเงินผ่าน Website หรือ Application true money wallet โดยเลือกวัดที่ต้องการบริจาค ระบบบริจาคอิเล็กทรอนิกส์ e-Donation ของ SCB,KTB,MYMO,BBL และ TTB โดยเป็นการบริจาคเงินผ่าน Website หรือ Application เลือกวัดที่ต้องการบริจาค

ตอนที่ผมเกิดได้ไม่กี่วัน พ่อเล่าว่าพาผมไปถวายหลวงปู่คล้ายที่วัดศิลามูล อำเภอบางเลนจังหวัดนครปฐม และชีวิตผมก็ผูกพันกับวัดมาตลอด เป็นเด็กวัดศิลามูล ย้ายเข้ามาเป็นเด็กวัดที่วัดสุวรรณาราม กรุงเทพมหานคร จนเรียนหนังสือจบปริญญาตรี หิ้วปิ่นโตตามพระบิณฑบาตทุกเช้า พออายุครบบวชใช้สิทธิลาบวชจากธนาคารกรุงไทย บวชจนครบพรรษา สอบนักธรรมตรีได้เป็นที่หนึ่งของสนามสอบ ท่องหนังสือนวโกวาทไดทั้งเล่ม 

ในช่วงสุดท้ายที่ทำงานธนาคารกรุงไทย ดูแลสาขาทั่วประเทศ ได้เดินทางไปนมัสการกราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ได้สนทนาธรรมกับเกจิอาจารย์ ทั่วประเทศ โดยเฉพาะวัดทีมีเงินฝากเป็นพันล้าน จนสนิทสนมคุ้นเคยกับพระเถระชั้นผู้ใหญ่หลายรูป ทุกวันนี้ตื่นเช้าก็เขาไปอาศัยวัดพระปฐมเจดีย์เดินออกกำลังกาย ทำสมาธิทุกวัน

ผมมีความเชื่อว่าวัดเป็นองค์กรที่มีอิทธิพลและมีพลังที่จะช่วยผลักดันสังคมไทยให้ก้าวไปในทิศทางที่ดีงามได้ การวางกรอบการบริหารจัดการวัด ทั้งเรื่องการกำกับดูแลวัดให้เป็นไปตามแนวงทางที่ถูกต้องของพระพุทธเจ้า และการวางกรอบการบริหารการเงินในยุค Digital Disruption เป็นเรื่องที่ควรมีการสังคายนาทั้งระบบ...