'กระดาษชำระ' สินค้าขาดแคลนยุค Covid 19?
COVID-19 ปรากฏการณ์โรคระบาดที่แพร่กระจายไปทั่วโลก วันนี้ยังสร้าง Panic Buying หรือการซื้อเพราะตื่นตระหนก ซึ่งจะนำไปสู่การขาดแคลนในสินค้า อย่างในไทย เช่น หน้ากากอนามัย เจลล้างมือ แอลกอฮอล์ รวมถึงกระดาษชำระ ที่หายไปจากชั้นอย่างรวดเร็ว
ในความไม่แน่นอนจากการระบาดของ COVID-19 ทำให้เกิดปรากฏการณ์หนึ่งไปทั่วโลก นั่นคือ Panic Buying หรือการซื้อเพราะตื่นตระหนก ซึ่งในประเทศไทยก็เริ่มจากบรรดาอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการดูแลสุขภาพของตนเอง ทั้งหน้ากากอนามัย เจลล้างมือ แอลกอฮอล์ ฯลฯ การซื้อภายใต้ภาวะตื่นตระหนก จะนำไปสู่การซื้อที่เกินความต้องการในการใช้หรือความจำเป็น นำไปสู่การขาดแคลนในสินค้า รวมถึงราคาที่สูงขึ้นของสินค้าเหล่านั้น อย่างไรก็ดี ใช่เพียงบรรดาสินค้าทางด้านสุขภาพเท่านั้น ในหลายๆ ประเทศทั่วโลกสินค้าจำเป็นสำหรับการดำรงชีวิตก็เริ่มขาดแคลนเนื่องจากสภาวะ Panic buying นี้เช่นกัน
โดยมีสินค้าพระเอกชนิดหนึ่งที่หายไปจากชั้นวางสินค้าอย่างรวดเร็ว นำไปสู่การขาดแคลน และถูกแชร์กันผ่านทางสื่อออนไลน์ต่างๆ อย่างรวดเร็ว นั่นคือ กระดาษชำระ ซึ่งมักจะนำไปสู่คำถามว่า ทำไมต้องตุนกระดาษชำระ?
ที่ออสเตรเลียมีข่าวออกมาว่าขณะที่สินค้าพวกอาหารกระป๋อง และอาหารแห้งต่างๆ ยังสามารถหาซื้อได้ แต่กลับปรากฎว่ากระดาษชำระนั้นถึงขั้นหายเกลี้ยงไปจากชั้นวาง ถึงขั้นที่ร้านค้าบางแห่งต้องจำกัดการซื้อให้ซื้อเพียงแค่ครอบครัวละ 1 แพ็คเท่านั้น ซึ่งนอกเหนือจากที่ออสเตรเลียแล้ว ข่าวการขาดแคลนกระดาษชำระก็ยังปรากฎขึ้นที่ประเทศฝั่งยุโรปอย่างเช่นฝรั่งเศสและอังกฤษเช่นเดียวกัน
สุดท้ายบรรดานักวิชาการทั้งหลายต้องออกมาแสดงความเห็นว่า ทำไมกระดาษชำระถึงได้ขาดแคลนจากภาวะ Panic buying ซึ่งพอสรุปสาเหตุหลักๆ ก็มาจาก
1. ขนาดที่ใหญ่ของกระดาษชำระเมื่อเทียบกับผลิตภัณฑ์ที่จำเป็นอื่นๆ ทำให้ มีความโดดเด่นและสะดุดตามากกว่าเมื่อคนซื้อไปในปริมาณมาก หรือเมื่อชั้นวางสินค้าเกลี้ยง ทำให้เกิดผลในเชิงจิตวิทยาทั้งในด้านการรับรู้ที่เห็นได้อย่างชัดเจนกว่า รวมถึงสิ่งที่สมองเรารับรู้โดยอัตโนมัตินั่นคือ สิ่งไหนใหญ่ สิ่งนั้นสำคัญ (กระดาษชำระสำคัญกว่าอาหารกระป๋อง?)
2.ในสภาวะของความไม่แน่นอน ที่ไม่รู้ว่าการระบาดของไวรัสว่าจะจบสิ้นเมื่อใดซึ่งเป็นสิ่งที่คนไม่สามารถที่จะควบคุมได้ ดังนั้นคนจึงมักจะหาทางออกในการทำให้ตนเองควบคุมอะไรได้ซักอย่างในชีวิต และนั่นคือการซื้อสินค้ามาตุนไว้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโลกสมัยใหม่กระดาษชำระเป็นความสะดวกสบายอย่างหนึ่งในชีวิตที่เรายังไม่พร้อมที่จะสูญเสียไปทำให้คนซื้อกระดาษชำระเพื่ออย่างน้อยก็สามารถที่ควบคุมและรักษาความสะดวกสบายที่มีในชีวิตได้ต่อไปอย่างยาวนาน อีกทั้งกระดาษชำระก็สามารถเก็บรักษาไว้ได้นาน
3.เกิดจากลัทธิเอาอย่างกันโดยเฉพาะเมื่อสื่อออนไลน์กระจายอย่างรวดเร็ว ทำให้การกระทำของคน (ไม่ว่าส่วนไหนของโลก) ที่จะทำให้มีความรู้สึกที่สามารถควบคุมและเตรียมรับสถานการณ์ได้ กลายเป็นสิ่งที่คนอื่นๆ ทั่วโลกเอาเยี่ยงอย่าง ลองจินตนาการว่าถ้าชาวญี่ปุ่น แจ้งมายังเพื่อนคนไทยว่าที่ญี่ปุ่นเริ่มกักตุนอาหารและของใช้ประจำวัน คนไทยดังกล่าวย่อมต้องทำด้วย (เพราะที่ญี่ปุ่น Covid 19 รุนแรงกว่าไทย ดังนั้นคนไทยต้องเตรียมรับมือสำหรับอนาคตที่ไม่แน่นอน) แถมไม่ทำคนเดียว แต่กระจายข่าวบอกผ่านเพื่อนในกลุ่มไลน์ต่างๆ และส่งข่าวให้ลูกที่เรียนที่อังกฤษทำด้วย และถ้าหนึ่งในของจำเป็นที่ต้องซื้อและขาดไม่ได้ ที่เพื่อนญี่ปุ่นส่งข่าวมา คือกระดาษชำระ ดังนั้นข่าวนี้ก็จะกระจายไปทั่วโลกอย่างรวดเร็ว
จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมในสภาวะของความไม่แน่นอนที่เกิดขึ้น การซื้อและกักตุนสินค้าเพราะตื่นตระหนก (Panic buying) จึงเป็นสิ่งที่ยากจะหลีกเลี่ยง เพราะมันเป็นปฏิกริยาโดยธรรมชาติของคนที่จะต้องทำอะไรบางอย่าง เพื่อให้ตนเองมีความมั่นใจและรู้สึกควบคุมสถานการณ์ได้ และยิ่งช่วงที่สื่อออนไลน์กระจายไปอย่างรวดเร็ว ทำให้ Covid 19 ไม่ได้นำไปสู่แค่โรคติดเชื้อ แต่ยังนำไปสู่สิ่งที่เรียกว่า Social Contagion ด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้ ยังมีนักวิจารณ์ในต่างประเทศบางคนระบุด้วยว่าจริงๆ แล้วการซื้อของด้วยความตื่นตระหนกนั้นยังมาจากความไม่ไว้วางใจ ไม่มั่นใจต่อรัฐบาลของประเทศตนเองในการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นอีกด้วย ซึ่งก็ได้แต่หวังว่าประเทศไทยจะไม่เข้าสู่ภาวะขาดแคลนกระดาษชำระนะครับ
