'Resilience' อีกแนวคิด 'บริหารองค์กร' ที่มาแรงในยุคโควิด

จากสถานการณ์และผลจากโควิดที่เกิดขึ้นทั่วโลก และผลกระทบที่มีต่อองค์กรต่างๆ ทำให้คำว่า Resilience หรือ Resilient Organization ได้ถูกยกมาเขียนและพูดถึงกันมากขึ้นในทางด้านวิชาการและสื่อทางด้านการบริหารจัดการต่างๆ และคาดว่าคำคำนี้ก็จะกลายเป็นอีกหนึ่งคำฮิตติดปากผู้บริหารองค์กรต่างๆ ไปในไม่ช้า

การนำคำว่า Resilience มาใช้ในการบริหารจัดการองค์กรนั้นมีมานานแล้ว แต่วิกฤติจากโควิดในครั้งนี้ ทำให้แนวคิดดังกล่าวได้ถูกหยิบยกมากล่าวถึงกันมากขึ้นเรื่อยๆ คำแปลตรงตัวของคำว่า Resilience จากอังกฤษเป็นไทยนั้นไม่สามารถสื่อให้เห็นถึงความหมายที่ซ่อนอยู่อย่างแท้จริง (ถ้า Google ดูจะพบว่าคำคำนี้แปลเป็นไทยได้ว่า “ความยืดหยุ่น”) แต่ถ้าไปดูคำแปลจากอังกฤษเป็นอังกฤษจะมีความหมายว่า ความสามารถของวัตถุในการกลับคืนสู่รูปร่างหรือตำแหน่งเดิม เมื่อเผชิญกับแรงบีบหรือแรงดึง

ดังนั้น เมื่อนำคำคำนี้มาใช้ในการบริหารองค์กร ก็จะหมายถึงความสามารถขององค์กรในการตอบสนองต่อวิกฤติหรือสถานการณ์ที่ผิดปกติที่เกิดขึ้น และสามารถฟื้นตัวจากวิกฤติดังกล่าวได้อย่างดี ซึ่งก็น่าจะเป็นนัยที่ทำไมถึงได้มีการนำคำคำนี้มาใช้ในการบริหารองค์กรในยุคปัจจุบันกันมากขึ้น

ทั้งนี้เนื่องจากโควิดนั้นส่งผลกระทบต่อทุกองค์กร ทุกคนทั่วโลก มากบ้างน้อยบ้างแตกต่างกันไปตามแต่ละอุตสาหกรรม แต่สิ่งที่จะสะท้อนภาพความสามารถของผู้บริหารและตัวองค์กรเอง คือเมื่อวิกฤติผ่านพ้นไปแล้ว (ในอุตสาหกรรมเดียวกัน) องค์กรไหนที่จะสามารถฟื้นตัวกลับสู่ภาวะปกติ หรือแม้กระทั่งเติบโตออกมาจากวิกฤติในครั้งนี้ได้บ้าง ความสามารถดังกล่าวก็คือ Resiliency นั่นเอง เป็นความสามารถในการรับมือต่อวิกฤติที่เข้ามากระทบและสามารถก้าวพ้นวิกฤติดังกล่าวออกมาได้ดีกว่าคู่แข่ง

วิกฤติโควิดในครั้งนี้จะไม่ใช่วิกฤติครั้งสุดท้ายที่โลกจะเผชิญ แต่ก็เป็นการยากที่จะพยากรณ์ได้ว่าวิกฤติระดับนี้จะมาอีกครั้งหนึ่งเมื่อไร แต่เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับความไม่แน่นอนในอนาคต องค์กรต่างๆ จึงต้องพยายามพัฒนาตนเองให้เป็น Resilient Organization ให้ได้ เพื่อให้เมื่อในอนาคตข้างหน้ามีวิกฤติมากระทบ ก็จะทำให้สามารถก้าวออกมาจากวิกฤติดังกล่าวได้อย่างสง่างาม

คำถามสำคัญต่อมาคือ ทำอย่างไรถึงจะสามารถพัฒนาองค์กรให้เป็น Resilient Organization จริงอยู่องค์กรขนาดใหญ่จะได้เปรียบองค์กรขนาดเล็ก แต่สำคัญคือองค์กรที่พร้อมจะได้เปรียบองค์กรที่ไม่พร้อม และความพร้อมนั้น พื้นฐานสำคัญอยู่ที่สี่ปัจจัยพื้นฐานของการบริหารองค์กร

เริ่มต้นจากผู้นำจะต้องพร้อม โดยผู้นำจะต้องเป็นผู้ริเริ่มและทำให้ทั้งองค์กรตระหนักว่า วิกฤติหรือการเปลี่ยนแปลงจะกลายเป็นเรื่องปกติต่อไปในอนาคต และเตรียมทั้งองค์กรให้พร้อมต่อสถานการณ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต อีกทั้งจะต้องมีวิสัยทัศน์ ความคิดและความกล้าที่จะสร้างโอกาสการเติบโตใหม่ๆ จากวิกฤติที่เกิดขึ้น

ตามด้วยระบบจะต้องพร้อม ทั้งนี้เนื่องจากในช่วงวิกฤตินั้น สำคัญคือการดำเนินงานจะต้องไม่หยุดชะงักและไปต่อได้ ดังนั้น การมีระบบการทำงานที่ดีและยืดหยุ่นที่พร้อมจะปรับให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงจึงเป็นสิ่งสำคัญ

อันดับสาม เรื่องของคนจะต้องพร้อม คนในองค์กรนอกจากจะต้องมีทักษะ ความรู้ที่เหมาะสมแล้วยังจะต้องมี Resilient Mindset ด้วย นั้นคือต่อให้เผชิญกับวิกฤติหรือการเปลี่ยนแปลงเพียงไร ก็พร้อมที่จะปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น พร้อมที่จะลุกขึ้นยืน (เมื่อล้ม) และมองหาโอกาสใหม่ๆ จะวิกฤติที่เกิดขึ้น

สุดท้ายและสำคัญมากคือ วัฒนธรรมองค์กรที่พร้อมที่จะเป็นรากฐานสำคัญต่อทั้งองค์กรในการก้าวผ่านวิกฤติและเติบโตอีกครั้งหนึ่ง

ถ้าทั้ง 4 ปัจจัยข้างต้นพร้อม ไม่ว่าองค์กรจะเผชิญกับวิกฤติใดๆ ก็ตาม องค์กรก็พร้อมจะก้าวผ่านและเติบโตขึ้นไปได้เรื่อยๆ และสุดท้ายก็จะนำไปสู่การเป็นองค์กรที่ยั่งยืน (Sustainable Organization) อย่างแท้จริง