‘อนุสรณ์ ธรรมใจ’ เสนอเร่งนำเงินจากไอเอ็มเอฟ 1.4 แสนล้าน เยียวยาคนตกงาน

รศ.ดร.อนุสรณ์ ธรรมใจ อดีตกรรมการธนาคารแห่งประเทศไทย และอดีตคณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ ม.รังสิต กล่าวว่า การที่กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ได้จัดสรรเงินจากกองทุนสิทธิพิเศษถอนเงิน (SDRs) จำนวน 6.5 แสนล้านดอลลาร์ หรือ ประมาณ 21.7 ล้านล้านบาท ตั้งแต่วันที่ 23 ส.ค. ที่ผ่านมา จะส่งผลบวกต่อตลาดการเงินโลก สร้างความเชื่อมั่นต่อนักลงทุน เสริมสภาพคล่องและพยุงเสถียรภาพของระบบเศรษฐกิจและระบบการเงินโลก นอกจากนี้ยังเป็นการส่งสัญญาณให้ประเทศต่างๆ ช่วยเหลือซึ่งกันและกันในการฝ่าวิกกฤตการณ์เศรษฐกิจโควิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นการช่วยเหลือประเทศกำลังพัฒนาที่ขาดแคลนทุนสำรองและมีข้อจำกัดทางการคลังในการรับมือกับวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจและสาธารณสุขจากการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด

อย่างไรก็ตาม การจัดสรรเงิน SDRs จำนวนมากที่สุดในประวัติศาสตร์ของ IMF ให้กับประเทศสมาชิกย่อมสะท้อนให้เห็นถึงความรุนแรงของวิกฤติครั้งนี้และผลกระทบที่จะตามมาอีกมากมายในอนาคต การจัดวงเงินดังกล่าวจะช่วยบรรเทาปัญหาวิกฤติต่างๆ ที่จะตามมาในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาหรือด้อยพัฒนาได้ระดับหนึ่ง และป้องปรามล่วงหน้าไม่ให้เกิดการแพร่ลาม (Spillover) จากประเทศที่มีปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจสังคมรุนแรงไปยังประเทศอื่นๆ และลดความเสี่ยงจากความเสียหายจากความเปราะบางทางเศรษฐกิจและสังคมไม่ให้ถลำลึกกว่าที่เป็นอยู่ 

อ่านข่าว : ‘กรุงไทย’แย้มใช้ เงินแจก IMF ฝ่าโควิด หนุนบาทแข็งค่าแต่ไม่กระทบพื้นฐาน

SDRs นั้นคำนวณมูลค่าจากเงินสกุลหลักห้าสกุล ตามขนาดและความสำคัญต่อเศรษฐกิจโลก อย่างประเทศต่างๆ ที่เป็นเจ้าของเงินสกุลหลัก ไม่ว่าจะเป็น สหรัฐ (ดอลลาร์) กลุ่มประเทศยูโรโซน (เงินยูโร) ประเทศญี่ปุ่น (เงินเยน) ประเทศจีน (เงินหยวน) ประเทศสหราชอาณาจักร (เงินปอนด์) หาก กระทรวงการคลังของประเทศเหล่านี้ต้องออกพันธบัตรเพื่อช่วยเหลือประเทศอื่น หรือ เสริมสภาพคล่องในประเทศ ก็ไม่ได้เป็นภาระต่อประชาชนมากนักเพราะจะได้รับการชดเชยจากดอกเบี้ยจากการถือครอง SDRs นั่นเอง ฉะนั้น การจัดสรรวงเงิน SDRs แจกให้ประเทศสมาชิกทั้งยากจนและร่ำรวยจะช่วยเสริมความแข็งแกร่งให้กับทุนสำรองระหว่างประเทศ เป็นการช่วยเหลือประเทศที่มีความเปราะบางทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรงในภูมิภาคละตินอเมริกาและแอฟริกา โดยประเทศกำลังพัฒนาและยากจนได้รับการจัดสรรโดยรวมประมาณ 2.75 แสนล้านดอลลาร์

 

ทั้งนี้ หากพิจารณาดูจากข้อมูล พบว่า IMF เคยจัดสรรเงินทุน SDRs เพิ่มเติมพิเศษมาแล้วสองครั้งที่เป็น Yearly Installment คือ ในช่วง ปี ค.ศ. 1970-1972 วงเงิน 9.3 พันล้านดอลลาร์ และ ในปี ค.ศ. 1979-81 วงเงิน 12.1 พันล้านดอลลาร์ และ Special one-time allocation ประมาณ 21 พันล้านดอลลาร์ ตอนเกิดวิกฤติการเงินโลกแฮมเบอร์เกอร์ในปี ค.ศ. 2009  การจัดสรรวงเงินพิเศษแต่ละครั้งได้ช่วยบรรเทาปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจโลกได้ระดับหนึ่ง แต่ช่วยให้เกิดเสถียรภาพต่อระบบการเงินโลกได้ค่อนข้างดีทีเดียว 

 

กรณีของไทยที่ได้รับเงินจัดสรร 1.4 แสนล้านบาท หรือ 4.4 พันล้านดอลลาร์ รัฐบาลควรหารือกับธนาคารแห่งประเทศไทยเพื่อนำเงิน SDRs ที่ได้รับการจัดสรรมาใหม่จำนวนนี้มาใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางการคลังโดยมุ่งไปที่การเยียวยาผู้ว่างงานและลงทุนทางการศึกษา การจัดซื้อวัคซีนและการลงทุนทางด้านสาธารณสุข หากกระทรวงการคลังต้องออกพันธบัตรเพื่อกู้เงินก็ไม่ได้เป็นภาระต่อประชาชนเพียงเล็กน้อยเพราะจะได้รับการชดเชยจากดอกเบี้ยจากการถือครอง SDR  

นอกจากนี้ ไทยยังสามารถแสดงความเป็นผู้นำในภูมิภาคอาเซียนด้วยการหารือกับประเทศอาเซียนที่มีฐานะทางเศรษฐกิจดีและทุนสำรองระหว่างประเทศสูง อย่างสิงคโปร์ บรูไน มาเลเซีย สามารถรับแลกเงิน SDRs กับ เงินสกุลหลักให้กับประเทศสมาชิกอาเซียนที่ต้องการเงินทุนเพื่อช่วยเหลือทางเศรษฐกิจและต่อต้านการแพร่ระบาดให้กลุ่มประเทศอาเซียนยากจน เช่น เมียนมา ลาว และกัมพูชา เนื่องจากโลกและอาเซียนจะฝ่าวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจ สังคม และวิกฤติสาธารณสุขจากไวรัสโควิดนั้น ต้องอาศัยความร่วมมือกันระหว่างประเทศในระดับภูมิภาคและในระดับโลก

โดยขณะนี้ IMF ได้ให้เครื่องมือ SDRs มาแล้วเพื่อเป็นกลไกตั้งต้นส่วนหนึ่งของการดำเนินการแก้ปัญหาเศรษฐกิจ แก้ปัญหาสภาพคล่อง เสริมสร้างความเชื่อมั่นต่อระบบการเงินโลก ฟื้นฟูสังคมและคุณภาพชีวิตของมนุษยชาติ การดำเนินการดังกล่าว “ไทย” หรือ “สิงคโปร์” อาจเป็นผู้นำในการนำเรื่องดังกล่าวหารือกับ IMF อย่างเป็นระบบ การดำเนินการดังกล่าวสามารถทำผ่านกลไก Poverty Reduction and Growth Trust (PRGT) ของ IMF ก็ได้ แต่อาเซียนควรมีเงื่อนไขกรณีเมียนมาว่า รัฐบาลเผด็จการทหารต้องหยุดใช้กำลังและหยุดละเมิดสิทธิมนุษยชน และจัดให้มีการเลือกตั้งตามกำหนดเวลา ส่วนกลไกใหม่ Resilience and Sustainability ที่ IMF เพิ่งจัดตั้งขึ้นมาเพื่อดูแลการฟื้นตัวและการเติบโตทางเศรษฐกิจในระยะปานกลางและระยะยาวหลังการแพร่ระบาดโควิดและการต่อสู้กับภัยพิบัติธรรมชาติจากภาวะโลกร้อน  “ไทย” ควรแสดงบทบาทผู้นำในการหารือกับอาเซียนว่าจะใช้ประโยชน์จากกองทุนดังกล่าวอย่างไรต่อไป  

ทั้งนี้ เชื่อมั่นว่าการใช้เงินจัดสรรโดย IMF เพื่อจัดหาวัคซีนคุณภาพสูงและลงทุนทางด้านระบบสาธารณสุข จะเป็นวิธีการและกลไกที่โปร่งใสกว่าการใช้เงินซื้อวัคซีนและการลงทุนด้านระบบสาธารณสุขผ่านกลไกงบประมาณของไทย นอกจากนี้ ภาระต่อสาธารณชนในรูปของหนี้สาธารณะก็น้อยกว่า จึงเห็นควรใช้ SDR ไปแลกกับเงินสกุลหลักเพื่อนำเงินสกุลหลักเหล่านั้นมาจัดซื้อวัคซีน การดำเนินการดังกล่าวนอกจากช่วยเหลือประเทศไทยและประชาชนของประเทศของเราแล้ว ยังเป็นการช่วยเสริมสภาพคล่องในระบบการเงินโลกอีกด้วย  

ขณะที่การตอบสนองของตลาดการเงินโลกต่อการประกาศทยอยลดวงเงินมาตรการผ่อนคลายเชิงปริมาณของธนาคารกลางสหรัฐและธนาคารกลางยุโรปจะไม่รุนแรง เพราะเศรษฐกิจของหลายประเทศรวมทั้งสหรัฐมีความแข็งแกร่งเพียงพอในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงนโยบายการเงินได้ และดอกเบี้ยนโยบายจะยังไม่ปรับขึ้นเร็วๆ นี้ ขณะที่ความเคลื่อนไหวของ IMF ในการเสริมสภาพคล่องให้กับระบบการเงินโลกเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่จะไม่ทำให้ตลาดการเงินโลกมีความผันผวนรุนแรงเกินไป 

สำหรับตลาดการเงินไทยนั้นมีความเปราะบางอยู่บ้าง และอาจมีความผันผวนมากกว่าบางตลาดได้เนื่องจากโครงสร้างทางการเงินของกิจการและธุรกิจอุตสาหกรรมบางส่วนอ่อนแอลง ในระยะ 1-2 ปีข้างหน้า หากเศรษฐกิจไทยขยายตัวได้ต่ำกว่า 2% เป็นระยะเวลาหลายปีต่อเนื่องกัน มีความเสี่ยงจะเกิดวิกฤติหนี้สินทั้งภาครัฐและภาคเอกชน  สัดส่วนของหนี้สาธารณะต่อจีดีพีทะลุ 60% ในปีหน้า จะเกิดความอ่อนไหวต่อการปรับขึ้นของอัตราดอกเบี้ยและสภาพคล่องในตลาดการเงินโลกที่อาจตึงตัวขึ้นในปีหน้า การก่อหนี้สาธารณะเพิ่มเติมจึงต้องดำเนินการด้วยความระมัดระวัง การขยับเพดานหนี้สาธารณะต่อจีดีพีจาก 60% เป็น 70% หรือ 80% ต้องศึกษาวิจัยถึงผลดีผลเสียอย่างรอบคอบโดยพิจารณาพลวัตเศรษฐกิจไทยและโลกด้วย และต้องมั่นใจว่าเงินกู้ที่เป็นภาระของประชาชนผู้เสียภาษีในอนาคตและปัจจุบันจะต้องไม่รั่วไหลหรือใช้อย่างไม่มีประสิทธิภาพเหมือนหลายครั้งที่ผ่านมา