‘โอกาส’ แค่ไหน? ถูกเลขท้าย-รางวัลที่ 1

อยากถูกหวยฟังทางนี้​ คณะวิทย์ มธ.เผย ผลวิจัยโอกาสถูกรางวัล เลขท้าย 2 ตัว มีแค่ 1 ใน 100 ส่วนรางวัลที่ 1 โอกาสถูก 1 ในล้าน หวั่นเทคโนโลยี​เข้าถึงง่ายเสี่ยงคนไทยเป็นหนี้พนันมากขึ้น​ ฟัง​มุมมอง​ ผู้ช่วยคณบดีฝ่ายวิเคราะห์ข้อมูล คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี​ ม.ธรรมศาสตร์​ รศ.ดร.วราฤทธิ์ พานิชกิจโกศลกุล

รศ.ดร.วราฤทธิ์ พานิชกิจโกศลกุล ผู้ช่วยคณบดีฝ่ายวิเคราะห์ข้อมูล และอาจารย์ประจำสาขาวิชาคณิตศาสตร์และสถิติ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) กล่าวว่า "ภาวะหนี้" ส่งผลกระทบต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจ ที่สะท้อนปัญหาปากท้อง โดยเฉพาะ "หนี้นอกระบบ" สาเหตุส่วนหนึ่งมาจากกลุ่มนักเล่น "การพนัน" อาทิ ลอตเตอรี หวยใต้ดิน พนันฟุตบอล หรือพนันออนไลน์ ซึ่งปัจจุบันมีเทคโนโลยีทำให้เข้าถึงการพนันรูปแบบต่าง ๆ ได้มากขึ้น และผู้เล่นส่วนหนึ่งมีพฤติกรรมที่ว่า ต้องเล่นอีกเพื่อถอนทุนคืน และยิ่งเล่นมาก กระจายเล่นหลาย ๆ กอง ยิ่งมีโอกาสได้สูง ที่ผ่านมา คณะวิทย์ฯ มธ. มีงานวิจัยเรื่อง "ผลตอบแทนที่คาดจะได้รับซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลและสลากเลขท้าย" ที่สะท้อนผลลัพธ์โอกาสหรือความเป็นไปได้ของการเล่นการพนันรูปแบบต่าง ๆ พบว่า โอกาสเสียมีมากกว่าได้

 "โอกาสโชคดีที่จะถูกรางวัลแจ็กพอต หรือเป็น "วินเนอร์" เกิดขึ้นได้น้อยมาก อย่างการออกรางวัลเลขท้าย 2 ตัว มีโอกาสเพียง 1 ใน 100 ที่ต้องซื้อเลขเดียวกันต่อเนื่องอย่างน้อย 100 งวด เพื่อให้มีโอกาสถูกรางวัลเฉลี่ย 1 ครั้ง หรือต้องใช้เวลาประมาณ 4 ปี 2 เดือน จึงจะมีโอกาสถูกรางวัลเลขท้าย 2 ตัว 1 ครั้ง ส่วนรางวัลที่ 1 มีโอกาสเพียง 1 ในล้าน"

งานวิจัยดังกล่าวยังได้แสดงผลตอบแทนที่คาดว่าจะได้รับ เปรียบเทียบระหว่าง "หวยบนดิน" และ "ลอตเตอรี" ว่า มีโอกาสขาดทุนมากน้อยเพียงใด พบว่าโดยเฉลี่ยจะมีโอกาสขาดทุนในทุกเกมประมาณ 35-70% ของเกมที่เล่น กรณีซื้อ "ลอตเตอรี" มีเปอร์เซ็นต์ขาดทุนประมาณ 40% ของทุกเกม เลขท้าย 2 ตัว ขาดทุนประมาณ 35% และเล่น 3 ตัวโต๊ด มีเปอร์เซ็นต์ขาดทุนสูงสุด 70% ขณะที่ผู้เล่นที่ใช้เทคนิคซื้อกวาดซื้อกระจายเพื่อเพิ่มโอกาส ซึ่งเป็นการเพิ่มโอกาสถูกรางวัลมากขึ้น เป็นความเข้าใจที่ถูกต้องเพียงบางส่วน เพราะเมื่อพิจารณาจากจำนวนการเล่น กับเงินที่ต้องจ่ายก็มากขึ้นตามไปด้วย เมื่อเทียบกับเงินรางวัลที่มีโอกาสได้ จึงไม่ใช่วิธีการที่คุ้มค่าตามความเชื่อของผู้เล่น

"ที่น่าเป็นห่วง คือ เทคโนโลยีที่เพิ่มการเข้าถึงการซื้อสลากออนไลน์ เล่นเกมพนันต่าง ๆ ทั้งจากเว็บไซต์ หรือแอปพลิเคชัน มีวิธีการสื่อสารที่ดึงดูด บางแห่งมีวงเงินพร้อมใช้สำหรับกู้ยืมโดยใช้แค่บัตรประชาชนใบเดียว ที่เพิ่มปัจจัยการเป็นหนี้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ในจำนวนนี้เชื่อมโยงกับปัญหาหนี้นอกระบบ ยิ่งทำให้วงจรการเป็นหนี้ขยายวงกว้างและยาวนานออกไปอีก กลุ่มเยาวชนอาจเข้ามาสู่วงจรการพนันและเป็นหนี้โดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ทั้งนี้ การเล่นการพนันไม่สามารถสั่งห้ามกันได้โดยตรง หากเสนอข้อเท็จจริงเกี่ยวกับโอกาสหรือความเป็นไปได้ในการถูกรางวัลหรือเป็นผู้ชนะในเกมพนันสม่ำเสมอ จะช่วยให้เกิดการรับรู้และตระหนักถึงความเสี่ยงและผลเสียจนเป็นหนี้จากการพนันได้"

คณะวิทย์ฯ มธ. มีข้อเสนอว่า ควรลดความถี่ในการโปรโมทการเข้าถึงการพนันทุกรูปแบบ แม้ว่าจะเป็นการออกรางวัลที่ถูกกฎหมายก็ตาม เนื่องจากหากมองพฤติกรรมของผู้เล่นในปัจจุบัน ที่มีกระแสความนิยมในสังคมไทยอยู่แล้ว จึงไม่มีเหตุจำเป็นต้องมีการโปรโมทเพื่อกระตุ้นความสนใจและสร้างภาพจำว่า การพนันหรือการวัดดวงเป็นเรื่องปกติของสังคม โดยเฉพาะการนำเสนอข่าวบุคคลถูกรางวัลใหญ่ของแต่ละงวด