สหรัฐจะแตกดับให้เห็นกับตา? | ไสว บุญมา

จากมุมมองของปัจจัยพื้นฐาน สหรัฐจะแตกดับแน่นอน  แต่ประเด็นใหญ่มิได้อยู่ตรงนี้ หากอยู่ที่จะแตกดับเมื่อไร อย่างไรและผู้หวังจะให้แตกดับจะได้เห็นกับตาตนเองหรือไม่  

    ปัจจัยพื้นฐานจริง ๆ ได้แก่ ความเป็นธรรมชาติของสรรพสิ่งที่เกิดและดับไปซึ่งชาวไทยส่วนใหญ่ในฐานะพุทธมามกะย่อมรู้อยู่แล้ว  

สหรัฐอุบัติขึ้นมาตรงกับยุคกรุงธนบุรีและใช้แนวคิดด้านบริหารประเทศแบบใหม่ในรูปของสหพันธรัฐ ซึ่งประกอบด้วยระบบประชาธิปไตย ที่ยึดการปันอำนาจระหว่างรัฐในสหพันธ์กับรัฐบาลกลางและระบบเศรษฐกิจแนวตลาดเสรี  

สหรัฐมีสถานะเป็นมหาอำนาจแถวหน้ามาราว 80 ปี  เมื่อเทียบกับประเทศต่าง ๆ รวมทั้งไทย สหรัฐมีอายุไม่มาก  จากมุมมองของอายุ สหรัฐจึงน่าจะอยู่ต่อไปได้อีกนาน 
 
    สำหรับด้านการเป็นมหาอำนาจ ประวัติศาสตร์บ่งว่าก่อนที่สหรัฐจะก้าวขึ้นเป็นมหาอำนาจแถวหน้า มหาอำนาจที่มีอาณาเขตครอบคลุมในหลายส่วนของโลกแบบ “ตะวันไม่ตกดิน” 

ประกอบด้วยสหราชอาณาจักรซึ่งมีอังกฤษเป็นแกน อาณาจักรสเปน และอาณาจักรโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งมีพื้นที่ย่านออสเตรีย ฮังการี เยอรมนีในปัจจุบันเป็นแกน  

ตามการวิเคราะห์ของ พอล เคนเนดี ที่ปรากฏในหนังสือชื่อ The Rise and Fall of the Great Powers ซึ่งคอลัมน์นี้อ้างถึงเมื่อวันที่ 4 มีนาคมที่ผ่านมา มหาอำนาจเหล่านั้นเสื่อมลงเมื่อพลังทางเศรษฐกิจไม่แกร่งพอที่จะค้ำยันพลังทางทหารอีกต่อไป  

อย่างไรก็ดี เป็นที่น่าสังเกตว่า ในบรรดาอาณาจักรที่อ้างถึง สหราชอาณาจักรมิได้ไม่พ่ายแพ้แก่มหาอำนาจใหม่และยังคงความเป็นมหาอำนาจส่วนหนึ่งไว้ได้จนถึงปัจจุบัน

  หนังสือเล่มดังกล่าวซึ่งมีบทคัดย่อภาษาไทยอยู่ในเว็บไซต์ www.bannareader.com ครอบคลุมช่วงเวลาค.ศ.1500–2000  

ฉะนั้น จึงไม่ได้พูดถึงอาณาจักรในสมัยโบราณซึ่งเป็นมหาอำนาจเฉพาะในพื้นที่บางส่วนของโลกเนื่องจากในสมัยโน้น พื้นที่ต่าง ๆ ยังไม่เชื่อมต่อกันเหมือนในสมัยนี้  

ปัจจัยหลักที่ทำให้อาณาจักรในสมัยโบราณล่มสลาย ได้แก่ การทำลายสิ่งแวดล้อมจนภูมิอากาศเปลี่ยนไปอย่างมีนัยสำคัญ และการทำสงครามช่วงชิงทรัพยากรกัน  ประเด็นนี้มีการวิเคราะห์อย่างละเอียดอยู่ในหนังสือชื่อ Collapse ซึ่งมีบทคัดย่อภาษาไทยอยู่ในเว็บไซต์ดังกล่าวเช่นกัน  

ทั้งการทำลายสิ่งแวดล้อมและการทำสงครามช่วงชิงทรัพยากรกัน กำลังมีผลร้ายอยู่ในปัจจุบันรวมทั้งต่อสถานะของสหรัฐด้วย  แต่ผลของการทำลายสิ่งแวดล้อมเช่นภาวะโลกร้อนคงไม่ทำให้สหรัฐแตกดับในช่วงเวลาอันสั้น  ฉะนั้น จึงเหลือแต่สงครามที่อาจทำได้เร็วพอสำหรับผู้ไม่หวังดีต่อสหรัฐเห็นก่อนตนหมดอายุขัย  

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากสงครามที่จะทำให้สหรัฐแตกดับได้ในเร็ววันคงต้องใช้อาวุธนิวเคลียร์ซึ่งย่อมยังผลให้ผู้คนทั่วโลกเสียชีวิตรวมทั้งผู้ที่ไม่อยู่ในประเทศคู่กรณีโดยตรง  ด้วยเหตุนี้ ผู้ที่อาศัยอยู่ในเมืองไทยคงไม่มีโอกาสได้เห็นสหรัฐแตกดับในขณะที่ตนยังมีชีวิตอยู่  

อนึ่ง ผู้ติดตามความเป็นไปในสหรัฐย่อมทราบดีว่า ในปัจจุบันชาวอเมริกันแตกแยกกันสูงมากรองลงมาจากเมื่อครั้งเกิดสงครามกลางเมืองด้วยเรื่องทาสเท่านั้น  

ความแตกแยกนี้มีกลุ่มที่ประสงค์จะเลิกใช้ระบบบริหารประเทศแบบที่อ้างถึง ซึ่งมีอดีตประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์นำอยู่  

หากกลุ่มนี้ชนะและใช้การบริหารจัดการประเทศในแนวรวมศูนย์อำนาจของรัสเซียและจีนซึ่งนายทรัมป์ดูจะนิยมมาก การบริหารประเทศที่สหรัฐใช้อยู่ย่อมแตกดับไป  แต่ความเป็นมหาอำนาจของสหรัฐยังคงอยู่ 

 ในกรณีนี้ คำถามที่ตามมาคือ การใช้การบริหารประเทศในแนวรวมศูนย์อำนาจเหมือนกันจะทำให้มหาอำนาจยุติการทำสงครามช่วงชิงความเป็นใหญ่กันหรือไม่ ?  

เราคงตอบคำถามดังกล่าวแบบมั่นใจเต็มร้อยไม่ได้  ในกรณีที่พวกเขายุติการทำสงครามกัน สหรัฐย่อมเป็นมหาอำนาจต่อไปได้อีกนานในแนวเดียวกับสหราชอาณาจักร  

ในกรณีที่พวกเขาไม่ยุติและต่อไปใช้อาวุธนิวเคลียร์อย่างกว้างขวาง ทุกอย่างบนผิวโลกย่อมแตกดับ  ด้วยเหตุดังกล่าวเหล่านี้ ผู้ที่หวังจะให้สหรัฐแตกดับในเร็ววันย่อมไม่มีโอกาสเห็นด้วยตาตนเอง.