บอกให้ทำแต่ไม่บอกว่าทำไม

เพราะไม่รู้ว่าทำไปแล้วได้ผลหรือไม่ ทำตามสั่ง เหมือนกับทอดไข่เจียว โดยไม่บอกว่าทำไปให้ใครกิน แม่ครัวร้านอาหารไทยแห่งหนึ่งในแคนาดาได้รับคำสั่งให้ทอดไข่เจียว เลยทำไข่คนสแครมเบิลด์แบบฝรั่ง เพราะคนสั่งไม่ได้บอกว่าทำไข่เจียวให้ใครกิน เลยคิดว่าฝรั่งกิน บังเอิญลูกค้าเป็นคนไทยที่ไปท่องเที่ยวสั่งไข่เจียวจะกินกับน้ำปลาพริกที่เตรียมมาลูกค้าคนไทยเลยต้องกินไข่คนสแครมเบิลด์จิ้มน้ำปลาพริกแทน

ถ้าสั่งให้ทำอย่างนั้นอย่างนี้เพิ่มเติมจากงานที่มีอยู่เดิม แต่ไม่อธิบายว่าถ้าฉันทุ่มเททำตามนั้นแล้วองค์กรจะรอดพ้นจากความย่ำแย่ไปได้อย่างไร บอกเหตุผลกันสักหน่อย คนทำอย่างน้อยก็รู้ว่างานที่กำลังจะต้องทำเพิ่มขึ้นนั้นมีความสำคัญอย่างไรกับความอยู่รอดขององค์กร ทุกอย่างที่ทุ่มเทลงไปจะมีความหมายมากขึ้นมากมาย เมื่อทราบว่าคุณค่าของงานที่ทำ

ทำไมคนออกคำสั่งมักละเลยที่จะอธิบายเพิ่มเติมว่าทำไมต้องทำงานนั้น เหตุหนึ่งมาจากการเชื่อว่าอำนาจเป็นสรณะคือถ้าฉันสั่งแกต้องทำ บอกให้อย่าออกจากบ้านในยามค่ำคืน แกก็ต้องไม่ออก แต่ไม่มีความพยายามที่จะบอกว่าการไปไหนมาไหนในยามค่ำคืนนั้นมีผลร้ายอย่างไร

ซึ่งถ้าเชื่ออำนาจเป็นสรณะคนทำงานต้องเป็นเหมือนหุ่นยนต์ ไร้ความฉลาด คือโปรแกรมมาอย่างไรหุ่นก็ทำตามนั้น สั่งการแบบอำนาจเป็นสรณะดูเหมาะสมดีเพราะหุ่นยนต์ไร้ความฉลาดนั้นคิดดัดแปลงอะไรไม่เป็น ซึ่งวันนี้มีหุ่นยนต์ที่ฉลาดกว่านั้นใช้งานอยู่มากมายจนการโปรแกรมเปลี่ยนเป็นการสอนให้หุ่นยนต์เรียนรู้ได้เอง ดังนั้น ถ้าสั่งคนซึ่งยังมีความฉลาดมากกว่าหุ่นยนต์ ทุกเรื่องที่สั่งการต้องมีคำอธิบายที่ฟังขึ้นว่าทำไมต้องทำ ไม่ว่าคนสั่งจะมีอำนาจแค่ไหนก็ตาม

อีกเหตุที่มีคำสั่งออกมาโดยไร้คำอธิบายว่าทำไมต้องทำ คือคนสั่งคิดว่าเป็นเรื่องที่รู้กันดีอยู่แล้ว สั่งว่าอย่าไปไหนมาไหนในยามค่ำคืน ก็เชื่อไปเองว่าคนทั้งปวงทราบกันดีแล้วว่าเดินทางกลางคืนมีผลเสียประการใดบ้าง ซึ่งการที่จะรู้จะทราบเหมือนกับคนสั่ง ทั้งคนสั่ง คนทำ ต้องอยู่ในสภาพแวดล้อมเดียวกัน ถ้าคนสั่งก็มั่งมี คนทำก็มั่งมี สั่งการในหลายเรื่องได้โดยไม่ต้องอธิบายประกอบคำสั่ง เพราะต่างคนต่างมองโลกจากมุมมองเดียวกัน

แต่ถ้าต่างคนต่างบริบทก็ยากนักที่คนทำจะเข้าใจคนสั่ง หากไม่มีคำอธิบายอย่างมีตรรกะ คนร่ำรวยมีเงินทองเหลือเฟือไปสั่งให้คนหาเช้ากินค่ำงดเดินทางในยามค่ำคืน โดยเชื่อไปตามความคาดคิดของตนเองว่า คนหาเช้ากินค่ำไม่ต้องทำมาหากินอะไรในยามค่ำคืนเหมือนกับที่ตนเองไม่ต้องทำคนหาเช้ากินค่ำ อาจเต็มใจที่จะไม่ออกไปทำมาหากินในยามค่ำคืน ตามคำสั่งของคนมั่งมี หากเขาได้ทราบว่าการไม่ออกไปทำมาหากินในยามค่ำคืนของเขา ความลำบากของเขาจะส่งผลดีอะไรขึ้นมาบ้างกับคนทั้งปวง

บางครั้งคนสั่งไม่มีข้อมูลที่เพียงพอที่จะให้คำตอบว่าทำตามที่สั่งไปแล้วจะมีอะไรดีขึ้นมาบ้าง หนทางง่ายๆ ที่ชอบกระทำกันคือสั่งการโดยไม่มีคำอธิบาย เพราะที่จริงแล้วก็อธิบายไม่ได้อยู่แล้ว คำสั่งทำนองนี้ส่วนใหญ่จึงเป็นไปตามความนึกคิด ตามมโนของคนสั่ง พร้อมๆ กับคำกล่าวอ้างต่างๆ นานา จะพรั่งพรูออกมาเพื่อทดแทนเหตุผลและตรรกะของงานนั้น ฉันสั่งด้วยความจริงใจ ฉันสั่งด้วยความตั้งใจดีจริงๆ คำสั่งแบบนี้จึงปฏิบัติตามไปแล้ว ไม่รู้ว่าเกิดสัมฤทธิผลหรือไม่เพราะไม่รู้ว่าทำให้ได้ผลตามความจริงใจนั้นเป็นอย่างไร

คำสั่งใดๆ ในยามที่วิกฤติ เริ่มต้นอาจต้องการคำอธิบายไม่มากแต่คำสั่งในยามที่วิกฤติเริ่มไม่เป็นวิกฤติ คำสั่งทั้งปวงต้องมีข้อมูลสนับสนุน ต้องมีตรรกะ ต้องตอบได้ว่าทำไมต้องทำ เลิกคิดว่าคนเป็นหุ่นยนต์ชีวภาพรุ่นโบราณที่สั่งโปรแกรมได้ตามใจชอบได้แล้ว