เจ้าพ่อตัวจริงโอลิมปิคญี่ปุ่น

ที่เจ้าภาพใช้เวลาเตรียมตัวเป็นปีๆ เพื่อจัดงานเป็นเวลา 17 วัน มีนักกีฬาและเจ้าหน้าที่จำนวน 10,000 กว่าคนจาก 200 กว่าประเทศทั่วโลกเข้าร่วมงานและมีนักท่องเที่ยวเข้าชมนับเป็นแสนๆ คน เจ้าภาพใช้เงินในการจัดงานนับพันล้านเหรียญ

ถึงจะยิ่งใหญ่เพียงใดก็ไม่อาจตีเสมอความยิ่งใหญ่ของโควิด-19 ได้ ญี่ปุ่นเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิค ฤดูร้อนครั้งที่ 32 ในปีค.ศ. 2020 เสียเงินในการเตรียมตัวจัดงานไปแล้ว 12,000 ล้านเหรียญ(ประมาณ 4 แสนล้านบาท) ตั้งใจให้ยิ่งใหญ่ที่สุดใช้เวลา 6 ปีในการเตรียมตัวมุ่งมั่นสร้างความประทับใจแก่ชาวโลก แต่การระบาดของโควิด-19 ทำให้ต้องประกาศเลื่อนการแข่งขันตามกำหนดเดิมในเดือน ก.ค.2020 ไปเป็น 23 ก.ค. - 8 ส.ค. 2021

ทวนความจำกันเล็กน้อย โอลิมปิค ฤดูร้อน ซึ่งคนให้ความสนใจมากที่สุดจัดทุกๆ 4 ปี และก่อนกีฬาฤดูหนาว 2 ปี การจัดในอดีตของกีฬาโอลิมปิค ฤดูร้อน มีดังนี้ ปักกิ่ง(2008) ลอนดอน(2012) บราซิล(2016) ญี่ปุ่น(2020) ต่อไปปารีส(2024) และลอสแอนเจลิส(2028) หลังจากนี้ยังไม่มีกำหนดการ

โอลิมปิคฤดูหนาว เริ่มจัดตั้งแต่ค.ศ. 1924 ในฝรั่งเศสการจัดในอดีตมีดังนี้ ตูริน อิตาลี(2006) แวนคูเวอร์ แคนาดา(2010) โซชิ รัสเซีย(2014) Pyeongchang เกาหลีใต้ (2018) ปักกิ่ง(2022) มิลาน(2026) ที่กล่าวถึงโอลิมปิคฤดูหนาวเพราะมันมีประเด็นเกี่ยวข้องกับการเลื่อนการจัดของญี่ปุ่นล่าสุด

คณะกรรมการจัดงานของญี่ปุ่นและทางการจับตาดูการระบาดของโควิด-19 ตั้งแต่ต้น ม.ค.ด้วยใจคอไม่ดี เพราะเกรงว่าจะสร้างปัญหา ญี่ปุ่นต้องการใช้งานโอลิมปิคครั้งนี้ เป็นตัวกระตุ้นเศรษฐกิจซึ่งอยู่ในสภาพย่ำแย่โดยเฉพาะใช้ภาคท่องเที่ยวเป็นเครื่องมือ ต้องการแสดงความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีให้โลกเห็น(ประกาศความเป็นสังคมไฮโดรเยน หรือHydrogen Societyให้โลกรับรู้เพราะเชื่อว่าเป็นพลังงานที่สะอาดเป็นทางเลือกสำคัญของชาวโลก) โดยเฉพาะอย่างยิ่งแสดงให้เห็นประสิทธิภาพในการบริหารจัดการ

เมื่อโควิด-19 ระบาดมากขึ้นทุกขณะในปลายเดือนมี.ค.2020 ก็ต้องจำใจประกาศเลื่อนกำหนดแข่งขันออกไป 1 ปี บัดนี้วันเวลาก็ผ่านมากว่า 4 เดือนแล้ว สถานการณ์โลกของ โควิด-19 ก็ยังไม่ดีขึ้นคณะกรรมการจัดโอลิมปิคของประเทศต่างๆ ต้องตัดสินใจไม่เกินปลายปีนี้ว่า จะเข้าร่วมหรือไม่ เพราะต้องจองสถานที่ตลอดจนการเดินทาง ทั้งในและต่างประเทศ การเตรียมตัวของนักกีฬาการบริหารจัดการต่างๆ ฯลฯ สำหรับเจ้าภาพต้องเตรียมจัดเจ้าหน้าที่และกรรมการเข้าร่วมงานการจัดอาหาร การรับรอง ฯลฯ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องความปลอดภัยจากผู้ก่อการร้ายโจรผู้ร้าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากโควิด-19

ขณะนี้เหลือเวลาอีกประมาณ 4 เดือนก่อนจะถึงปลายปี หากสถานการณ์โควิด-19 ยังไม่ดีขึ้น(ญี่ปุ่นมีการระบาดละลอกสองเมื่อปลายเดือนก.ค.) ก็ต้องตัดสินใจอีกครั้งว่าจะทำอย่างไรกัน ถึงแม้ว่าการระบาดในญี่ปุ่นจะควบคุมได้ แต่หากดึงดันจัดในขณะที่ประเทศที่เข้าร่วมยังต่อสู้ โควิค-19อยู่ก็จะไม่มีนักกีฬาเข้าร่วมอย่างคึกคัก ชาวโลกไม่สนใจเท่าที่ควร ไม่มีคนในประเทศและนักท่องเที่ยวต่างประเทศมาชม แรงงานขนาดมหาศาลที่ใช้ไปและเงินจำนวนมหาศาลก็จะสูญเปล่า

คนที่สนับสนุนและเชียร์ให้จัด ได้แก่ คนจัดงาน แต่อารมณ์ของคนญี่ปุ่นดูจะไปทางหวาดหวั่นการแพร่ระบาดโควิด-19 จากการที่มีคนจำนวนมากมาชุมนุมกันและมาจากทั่วโลก การกักตัวไว้ 14 วันก่อนการจัดงานจะเป็นเรื่องลำบากจนอาจไม่เข้าร่วมและต้องใช้เงินทองอีกมากมาย โพลของKyodo News ถามคนโตเกียวตอนปลาย มิ.ย.2020 และพบว่ามากกว่าครึ่งหนึ่งต้องการให้เลื่อนการจัดงานออกไปอีกครั้ง หรือไม่ก็ยกเลิกไปเลย

ในเรื่องการใช้เงินเพื่อจัดงานครั้งนี้ 62 บริษัทในญี่ปุ่นลงขันกันให้คณะกรรมการจัดงานของญี่ปุ่น ได้เงินรวม 3,300 ล้านเหรียญแลกกับสิทธิ์ทางการตลาดในการประชาสัมพันธ์และขายสินค้า 6 ปี เมืองต่างๆ และรัฐบาลกลางสมทบอีกรวม 8,500 ล้านเหรียญเพื่อสร้างสนามกีฬา รวมอัฒจรรย์เพิ่มเติมสร้างสถานีรถไฟสร้างที่พักนักกีฬา ปรับปรุงถนนหนทาง สร้างจุดพักผ่อนและท่องเที่ยวใกล้สถานที่แข่งขัน ฯลฯ นอกจากนี้ก็ได้รับส่วนแบ่งจากรายได้การแข่งขันและการถ่ายทอดรวมกันทั้งหมดเป็นเงิน 12,000 ล้านเหรียญ

IOC (International Olympic Committee)เป็นผู้จัดในระดับโลกได้รับรายได้ทั้งหมดประมาณ 5,100 ล้านเหรียญจากลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสัญญาณและเงินจากบริษัทเอกชนระดับโลกที่ถือว่าเป็นพาตเนอร์ในระดับต่างๆ

การเลื่อนการจัดออกไป 1 ปีสร้างความเสียหายอย่างมากแก่ธุรกิจเพราะเงินเข้าบริษัทช้าออกไป การกู้ยืมมาลงทุนก็จะมีภาระดอกเบี้ยเพิ่มขึ้นอีก 1 ปี ค่าจองที่พักถูกริบไปนับสิบๆ ล้านเหรียญเมื่อไม่ได้จัด เศรษฐกิจมีการกระตุ้นที่ช้าไปหนึ่งปี ที่สำคัญที่สุดก็คือความไม่แน่นอนว่าจะเอาอย่างไรกัน จะจัด2021 หรือเลื่อนออกไปอีกหรือเลิกจัดไปเลย

การประกาศว่าจะลดขนาดของการจัดลงเพื่อไม่ให้มีคนชุมนุมกันหนาแน่นเพราะกลัวจะไปช่วยการระบาดของโรคยิ่งขึ้นทำให้ธุรกิจขนาดเล็กหวาดหวั่น การย้ายสถานที่จัดการแข่งขันกีฬาอันเนื่องมาจากการลดขนาดการจัดงานซึ่งเดิมกำหนดไว้แล้วชัดเจนจนธุรกิจท้องถิ่นกล้าลงทุน แต่ก็ต้องมาเปลี่ยนแปลงและยังมีความไม่แน่นอนว่าจะจัดบริเวณใดด้วยขนาดของงานเพียงใดอีกด้วย

สิ่งสำคัญที่ผู้จัดระวังก็คือหากเลื่อนออกไปอีก 1 ปีเป็นปี 2022 ก็จะไปซ้อนกับการจัดงานโอลิมปิคฤดูหนาวที่ปักกิ่ง ปัญหาปวดหัวคือเรื่องการซ้ำซ้อนของสิทธิการตลาด(การติดโลโก้ของงาน โอลิมปิคลงบนสินค้าการโฆษณาประชาสัมพันธ์)ของ 2 งาน ไม่มีธุรกิจรายใดที่ได้ลงทุนในงานที่ญี่ปุ่นหรือปักกิ่งต้องการให้มีตราโลโก้ โอลิมปิค 2 อันมาแข่งในปีเดียวกัน แถมบริษัทที่จ่ายเงินให้ IOC เพื่อโฆษณาประชาสัมพันธ์จะมีจำนวนเพิ่มขึ้นอีกมากและประดังมาอยู่ในปีเดียวกันอีกด้วย

IOC จะมอบเงินให้สำหรับการเลื่อนไป 1 ปีเป็นเงิน 800 ล้านเหรียญ หากญี่ปุ่นยกเลิกจะต้องคืนเงินจำนวนนี้ อนึ่งเงินที่ให้ก็ระบุใช้เพื่อการช่วยเหลือการฝึกซ้อมของนักกีฬาตลอดจนค่าใช้จ่ายอื่นๆ แต่มิได้มอบให้ญี่ปุ่นโดยตรงการยกเลิกคือการต้องจ่าย 800 ล้านจากกระเป๋า

ผู้คนที่เกี่ยวพันกับโอลิมปิคครั้งนี้ นอกจากเจ็บปวดจากโรคระบาดแล้วยังรู้สึกหนาวๆ ร้อนๆ จากประกาศิตของโควิด-19อีกด้วย ไม่มีอะไรที่สามารถสร้างความวิตกกังวลได้เท่ากับการต้องรอคอยสิ่งที่เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน