มหานคร CONNECT : การจัดทําศูนย์ชุมชนย่อย (Sub Center)

กรุงเทพมหานคร เป็นเมืองที่เติบโตเร็วมาก นอกจากการพัฒนาในด้านต่างๆ แล้ว ปัญหาที่ตามมาก็มีมากมายหลายด้าน อาทิ ปัญหาการกระจุกตัวของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ การกระจุกตัวของประชากร แหล่งงาน และแหล่งที่อยู่อาศัย ส่งผลให้คนเมืองต้องเผชิญกับปัญหาจราจรติดขัด ชุมชนแออัด ขาดแคลนพื้นที่สีเขียว และปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมต่างๆ เพื่อรองรับการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากร การเติบโตทางเศรษฐกิจ และการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนที่เกิดขึ้น ผังเมืองรวมกรุงเทพมหานคร จึงกำหนดให้มีการพัฒนาศูนย์ชุมชนย่อย หรือ Sub Center ไว้ในบริเวณต่างๆ เพื่อสร้างสมดุลระหว่างแหล่งงานและที่อยู่อาศัย

การจัดทําศูนย์ชุมชนย่อย หรือ Sub Center ในผังเมืองรวมกรุงเทพมหานคร ได้กำหนดแนวคิดในการใช้ประโยชน์ที่ดิน มุ่งเน้นพัฒนาย่านที่อยู่อาศัยที่มีความหนาแน่น การพัฒนาย่านพาณิชยกรรมศูนย์กลางเมือง Central Business District หรือ CBD และในอีกหลายๆ พื้นที่ เช่น สะพานใหม่ มีนบุรี หนองจอก ลาดกระบังบางกะปิ บางนา ศรีนครินทร์ บางขุนเทียน บางแค ตลิ่งชัน

ทั้งนี้ก็เพื่อให้การเดินทาง การทำงาน และกิจกรรมต่างๆ อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกับแหล่งพักอาศัย ลดการเดินทางเข้าเขตเมืองในแต่ละวัน ซึ่งตัวอย่างแนวทางการพัฒนาศูนย์ชุมชนดังกล่าวที่กรุงเทพมหานครกำลังดำเนินการ มีดังต่อไปนี้

• โครงการพัฒนาศูนย์ชุมชนชานเมืองมีนบุรีและพื้นที่ต่อเนื่อง ภายใต้แนวคิดเมืองแห่งความมีชีวิตชีวา หรือ Active City เป็นกรอบแนวคิดในการพัฒนา โดยจะพัฒนาให้เป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจชานเมืองด้านตะวันออกของกรุงเทพฯ ที่เชื่อมต่อกับพื้นที่เมืองด้วยรถไฟฟ้าสายสีส้มและสายสีชมพู และออกแบบเมืองที่ตอบโจทย์สำหรับคนทุกวัย รวมถึงการฟื้นฟูชุมชนเก่า อาทิ ชุมชนเก่าหัวตะเข้ ชุมชนพระโขนง ตลาดเก่า มีนบุรี เป็นต้น
• โครงการพัฒนาศูนย์พาณิชยกรรมเมืองย่านสะพานใหม่ มุ่งเน้นการพัฒนาพื้นที่ให้เป็นย่านการค้า และศูนย์พาณิชยกรรมเมืองอีกแห่งของกลุ่มกรุงเทพเหนือ รวมทั้งพัฒนาพื้นที่ให้เป็นจุดเชื่อมต่อและเปลี่ยนถ่ายการเดินทางระบบล้อ ราง เรือ เชื่อมโยงการเดินทางสู่พื้นที่ศูนย์กลางกรุงเทพฯ และสนับสนุนให้พัฒนาที่อยู่อาศัยตามแนวคิดเมืองกระชับ หรือ Compact City อีกเรื่องหนึ่งที่น่าสนใจก็คือ TOD หรือ Transit Oriented Development การพัฒนาพื้นที่โดยรอบสถานีขนส่งมวลชน โดยกำหนดการใช้ประโยชน์ที่ดิน ส่งเสริมการพัฒนาให้ประชาชนสามารถพักอาศัยใกล้กับสถานีขนส่งมวลชน ส่งเสริมการเข้าสู่สถานีโดยลดปริมาณการใช้รถส่วนบุคคล ส่งเสริมการเดินเท้าหรือจักรยาน และเชื่อมโยงเครือข่ายการคมนาคมขนส่ง เพื่อสร้างทางเลือกในการเดินทางกับทุกคน ตัวอย่างเช่น ย่านบางกะปิ-คลองแสนแสบ ซึ่งเป็นหนึ่งในผลการศึกษาของโครงการ TOD ที่ได้รับความสนใจและได้รับคัดเลือกเป็นพื้นที่ต้นแบบสำหรับการพัฒนาพื้นที่รอบสถานีรถไฟฟ้า เนื่องจากเป็นย่านที่มีจุดเชื่อมต่อรถไฟฟ้า 3 สาย ที่สถานีรถไฟฟ้าลำสาลี นั่นก็คือ สายสีเหลือง สายสีส้ม และสายสีน้ำตาล

• โครงการที่ส่งเสริมการพัฒนาพื้นที่รอบสถานี ซึ่งเป็นโครงการที่กำลังจะเกิดขึ้น มุ่งเน้นการส่งเสริมการเปลี่ยนถ่ายและเชื่อมต่อระบบการคมนาคมขนส่ง ส่งเสริมให้เกิดการเดินเท้าและใช้จักรยาน เพื่อลดการใช้รถยนต์เข้าสู่สถานี นอกจากนี้ยังส่งเสริมการพัฒนาสองฝั่งคลองแสนแสบด้วยการปรับปรุงภูมิทัศน์ริมคลอง ปรับปรุงทางเดินเท้า ทางจักรยาน เพื่ออำนวยความสะดวกและความปลอดภัยของประชาชนในพื้นที่และผู้สัญจรผ่านพื้นที่