‘A23a’ ภูเขาน้ำแข็งใหญ่ที่สุดในโลก ลอยห่างจากแอนตาร์กติกา หวั่นทำลายระบบนิเวศ

“A23a” ถูกขนานนามว่าเป็นภูเขาน้ำแข็งที่ใหญ่ที่สุดในปัจจุบันนับตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1980 ด้วยขนาด 3,800 ตารางกิโลเมตร แม้ว่าบางครั้งจะมีภูเขาน้ำแข็งที่ใหญ่กว่า แต่มีอายุสั้นกว่า เช่น A68 ในปี 2017 และ A76 ในปี 2021 ทำลายสถิติไปบ้างก็ตาม แต่ A23a ก็ยังยืนหยัดตั้งตระหง่านอยู่แถว ๆ แอนตาร์กติกาอยู่เสมอมา

เดิมทีภูเขาน้ำแข็งนี้หลุดออกจากทวีปแอนตาร์กติกาในปี 1986 ระหว่างเหตุการณ์ระเบิดครั้งใหญ่ในทวีป แต่เนื่องจากภูเขาน้ำแข็งมีความลึกมหาศาล และมีน้ำหนักเกือบล้านล้านตัน ก้นของภูเขาน้ำแข็งจึงติดอยู่ที่พื้นทะเลเวดเดลล์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของมหาสมุทรใต้ (Southern Ocean) และติดอยู่ที่นั่นนานกว่า 30 ปี 

จากนั้นในปี 2020 ภูเขาน้ำแข็งได้หลุดออกจากพื้นทะเล ซึ่งน่าจะเกิดจากการละลายใต้น้ำ และลอยไปทางเหนือตามแนวชายฝั่งตะวันออกของคาบสมุทรแอนตาร์กติกาจนถึงฤดูร้อนปี 2024 ณ จุดนี้ A23a ติดอยู่ในกระแสน้ำที่หมุนวน ซึ่งเรียกว่า “เสาเทย์เลอร์” (Taylor Column) โดยหมุนทวนเข็มนาฬิกาด้วยอัตราประมาณ 15 องศาต่อวัน

เมื่อวันที่ 13 ธ.ค. 2567 คณะสำรวจทวีปแอนตาร์กติกาของสหราชอาณาจักร หรือ BAS ยืนยันว่า A23a หลุดออกมาได้และลอยเข้าไปในมหาสมุทรใต้ในทิศทางของเกาะเซาท์จอร์เจีย หลังจากติดอยู่ในกระแสน้ำนี้เป็นเวลาหลายเดือน

ภูเขาน้ำแข็ง “A23a”
เครดิตภาพ: IAN STRACHAN / EYOS EXPEDITIONS / AFP

โอลิเวอร์ มาร์ช นักธารน้ำแข็งวิทยาจาก BAS กล่าวว่าการเห็นภูเขาน้ำแข็งขนาดมหึมาเคลื่อนตัวนั้นเกิดขึ้นได้ยาก ดังนั้นนักวิทยาศาสตร์จึงจะเฝ้าติดตามเส้นทางของภูเขาน้ำแข็งอย่างใกล้ชิด

นักวิทยาศาสตร์คาดว่า A23a น่าจะแตกออกและละลาย กลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฏจักรชั้นน้ำแข็งตามธรรมชาติ ซึ่งจะไม่ทำให้ระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้น แต่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เกิดขึ้นทั่วทวีปแอนตาร์กติกาอาจส่งผลกระทบร้ายแรงต่อระดับน้ำทะเลทั่วโลก  

ภูเขาน้ำแข็งยักษ์เหล่านี้สามารถให้สารอาหารแก่แหล่งน้ำที่มันเคลื่อนผ่านไปได้ ทำให้เกิดระบบนิเวศที่อุดมสมบูรณ์ในพื้นที่ที่ไม่ค่อยมีสารอาหารมากนัก แต่สิ่งที่นักวิจัยยังไม่รู้ก็คือ ภูเขาน้ำแข็งแต่ละลูก ขนาด และแหล่งกำเนิดของภูเขาน้ำแข็งแต่ละลูกสามารถสร้างความแตกต่างให้กับกระบวนการนั้นได้อย่างไร

นักวิทยาศาสตร์จึงเก็บตัวอย่างน้ำรอบ ๆ ภูเขาน้ำแข็ง เพื่อวิเคราะห์การกัดเซาะและศึกษาบทบาทของน้ำแข็งทะเลในวัฏจักรคาร์บอนและสารอาหารในมหาสมุทรทั่วโลก 

“A23a” ถูกขนานนามว่าเป็นภูเขาน้ำแข็งที่ใหญ่ที่สุดในปัจจุบัน
เครดิตภาพ: IAN STRACHAN / EYOS EXPEDITIONS / AFP

ลอรา เทย์เลอร์ นักชีวธรณีเคมีกล่าวว่า “ตัวอย่างเหล่านี้น่าจะช่วยให้เราระบุได้ว่าสิ่งมีชีวิตใดสามารถก่อตัวขึ้นรอบ ๆ A23a ได้ และสิ่งมีชีวิตดังกล่าวส่งผลกระทบต่อคาร์บอนในมหาสมุทรอย่างไร รวมถึงสมดุลของสิ่งมีชีวิตกับบรรยากาศ” 

เมื่อ A23a มีโมเมนตัมมากขึ้น ก็มีแนวโน้มว่าภูเขาน้ำแข็งนี้จะเคลื่อนเข้าสู่กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้ (Antarctic Circumpolar Current) ซึ่งจะพา A23a ไปยังมหาสมุทรใต้ตามเส้นทางที่เรียกว่า “ตรอกภูเขาน้ำแข็ง” (Iceberg Alley) ซึ่งเส้นทางที่ภูเขาน้ำแข็งขนาดใหญ่มักจะไปตามน้ำอันมืดมิด

มีความเป็นไปได้ที่ A23a อาจเดินทางไปถึงเกาะเซาท์จอร์เจีย ในบริเวณนั้นภูเขาน้ำแข็งจะเผชิญกับน้ำอุ่นขึ้น คาดว่าจะแตกออกเป็นภูเขาน้ำแข็งขนาดเล็กและละลายในที่สุด ทำให้เกิดความกังวลต่อระบบนิเวศของภูมิภาค เนื่องจากแมวน้ำ เพนกวิน และนกทะเลหลายล้านตัวอาศัยอยู่บนเกาะนี้ และพึ่งพาแหล่งน้ำโดยรอบเป็นอาหาร สำนักข่าวรอยเตอร์รายงาน หาก A23a ลงมาอยู่ในบริเวณนี้ อาจขัดขวางเส้นทางหาอาหาร และกลายเป็นภัยคุกคามต่อระบบนิเวศในพื้นที่

ที่มา: CNN, First Post, Newsweek

ภูเขาน้ำแข็ง “A23a”
เครดิตภาพ: RICHARD SIDEY / EYOS EXPEDITIONS / AFP