‘สวีเดน’ ให้เช่า-ผ่อน ‘ปั๊มความร้อน’ ราคาถูก กระตุ้นชาวยุโรปเลิกใช้แก๊ส 

ประเทศไทยอาจจะไม่คุ้นเคยกับ “ปั๊มความร้อน” (Heat pump) เพราะอากาศร้อนทั้งปี แต่สำหรับในยุโรปแล้วเครื่องนี้ถือเป็นสิ่งจำเป็นในการทำให้บ้านอบอุ่นในช่วงฤดูหนาว แต่การซื้อและติดตั้งปั๊มความร้อนมีค่าใช้จ่ายสูงถึง 11,500 ยูโร เพื่อแก้ปัญหานี้บริษัทแห่งหนึ่งในสวีเดนจึงได้เสนอบริการ “ผ่อนชำระปั๊มความร้อนแบบรายเดือน”

อาคารต่าง ๆ เป็นแหล่งปล่อยก๊าซคาร์บอนถึง 33% ของปริมาณก๊าซทั้งหมดยุโรป โดยสาเหตุหลักมาจากการใช้ระบบก๊าซในการทำความร้อน เช่น ในสหราชอาณาจักรมีครัวเรือนประมาณ 80% ยังคงใช้ก๊าซอยู่ แม้ว่าที่ผ่านมารัฐบาลทั่วทั้งยุโรปออกโครงการอุดหนุนและสนับสนุนต่าง ๆ เพื่อกระตุ้นให้เจ้าของบ้านเปลี่ยนมาใช้ปั๊มความร้อน ซึ่งเป็นระบบทำความร้อนที่ปล่อยคาร์บอนต่ำ เพราะดีกับโลกและช่วยให้บ้านอุ่นขึ้น แต่ตัวเลขการใช้งานปั๊มความร้อนในยุโรปของปี 2023 กลับลดลงเป็นครั้งแรกในรอบ 10 ปี ตามข้อมูลจากสมาคมปั๊มความร้อนยุโรป (EHPA)

สาเหตุการลดลงมาจากรัฐบาลบางประเทศเปลี่ยนโครงการสนับสนุนทางการเงิน รวมถึงราคาแก๊สลดลงมาใกล้เคียงกับไฟฟ้า คนส่วนใหญ่จึงไม่เปลี่ยนไปใช้ไฟฟ้า ทำให้ปั๊มความร้อนขายไม่ดี อีกทั้งการซื้อและติดตั้งปั๊มความร้อนมีเงินประมาณ 11,500 ยูโร ซึ่งสูงกว่าหม้อต้มแก๊สถึง 2-4 เท่า และเมื่อหม้อน้ำเสียก็มีค่าใช้จ่ายในการซ่อมสูงลิ่ว

จากการวิจัยของ Aira บริษัทพลังงานสะอาดของสวีเดน พบว่า ราว 50% ของเจ้าของบ้านอาจติดตั้งปั๊มความร้อนหากเห็นว่าราคาไม่แพง ซึ่งตอกย้ำว่าอุปสรรคทางการเงินเป็นปัจจัยหลักในการเข้าถึงแหล่งพลังงานสีเขียว ดังนั้นบริษัทจึงตั้งเป้าทำให้ปั๊มความร้อนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมเข้าถึงชาวยุโรป ด้วยบริการผ่อนชำระ สนนราคาเริ่มต้นที่ประมาณ 6,600 ยูโร ขึ้นอยู่กับขนาดและจำนวนห้องของที่พักอาศัย โดยสามารถเลือกผ่อนได้ตั้งแต่ 2-5 ปี

นอกจากนี้ ยังรับประกันยาวนานถึง 15 ปี หากเจ้าของบ้านไม่พอใจกับประสิทธิภาพการทำงาน บริษัทจะทำการเปลี่ยนให้ใหม่โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย และ สัญญาว่าจะช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายด้านความร้อนในแต่ละปีได้มากถึง 40% และลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ลง 75%

“ภารกิจสำคัญของเรา คือ ทำให้ปั๊มความร้อนเข้าถึงผู้คนทั่วทั้งยุโรป โดยเสนอแผนการผ่อนชำระรายเดือนที่ไม่แพง” มาร์ติน เลเวิร์ธ ประธานเจ้าหน้าที่บริหารของบริษัท Aira กล่าวกับสำนักข่าวยูโรนิวส์

สำหรับผู้ที่อาศัยอยู่ในอังกฤษ เวลส์ หรือสกอตแลนด์ ยังสามารถนำเงินอุดหนุนจากรัฐบาล เพื่อช่วยให้เจ้าของบ้านเปลี่ยนเป็นระบบทำความร้อนในบ้านที่ปราศจากเชื้อเพลิงฟอสซิล มาใช้ได้อีกด้วย ดังนั้นเมื่อรวมกับนโยบายรับประกัน 15 ปี ทำให้บริการของ Aira น่าดึงดูดใจมากกว่าการต้องซื้อปั๊มใหม่

ปัจจุบัน Aira กำลังขยายกิจการไปทั่วเยอรมนี อิตาลี และสหราชอาณาจักร และตั้งเป้าหมายที่จะเปลี่ยนบ้าน 5 ล้านหลังให้ใช้ปั๊มความร้อนภายใน 10 ปี ทั้งนี้บริษัทไม่ได้เปิดเผยว่าได้ติดตั้งปั๊มความร้อนไปแล้วกี่เครื่อง โดยบอกเพียงว่า ในแต่ละเดือนได้เข้าไปเยี่ยมชมบ้านหลายพันหลัง

EHPA กล่าวว่าปั๊มความร้อนสามารถใช้ได้กับอาคารทุกประเภท ตราบใดที่ปั๊มสามารถเข้ากับระบบทำความร้อนหรือทำความเย็นที่มีอยู่ได้ ตั้งแต่บ้านแถวสมัยวิกตอเรียไปจนถึงอาคารชุดที่สร้างขึ้นในช่วงทศวรรษ 1960 โดยเทคโนโลยีนี้นิยมใช้ในสแกนดิเนเวีย

“บ้านเรือนทั่วสแกนดิเนเวียใช้ปั๊มความร้อนมาหลายทศวรรษแล้ว โดยในสวีเดนมีการใช้ปั๊มความร้อนอยู่ที่ 60 เปอร์เซ็นต์ โดยระบบทำความร้อนในบ้านปล่อยก๊าซคาร์บอนคิดเป็น 1% ของประเทศเท่านั้น” เลเวิร์ธกล่าว

ในปัจจุบัน มีบ้านเพียง 1% ในสหราชอาณาจักรเท่านั้นที่ใช้ปั๊มความร้อน ส่วนเยอรมนีอยู่ที่ 3% และอิตาลี 8% ซึ่งอาจเป็นเพราะแต่ละประเทศมีเงินอุดหนุนไม่เท่ากัน บางประเทศเสนอเงินช่วยเหลือมูลค่าสูงถึง 18,000 ยูโร ในขณะที่บางประเทศให้เงินทุนตามรายได้ เพื่อแก้ปัญหาความยากจนด้านเชื้อเพลิง นอกเหนือจากเงินอุดหนุนแล้ว EHPA ยังเรียกร้องให้ดำเนินการเพื่อจำกัดต้นทุนไฟฟ้าเมื่อเทียบกับก๊าซ

“ตราบใดที่ระบบทำความร้อนที่สะอาดมีราคาแพงกว่าระบบทำความร้อนด้วยเชื้อเพลิงฟอสซิล การอุดหนุนเครื่องปั๊มความร้อนจะต้องดำเนินต่อไปด้วยวิสัยทัศน์ระยะยาว” โจเซเฟียน วานเบเซเลเร หัวหน้าฝ่ายกิจการสหภาพยุโรปของ EHPA กล่าว

นอกจากปัญหาค่าใช้จ่ายแล้ว Aira ยังต้องเผชิญกับปัญหาขาดแคลนช่างติดตั้งที่มีทักษะ ซึ่งหากติดตั้งผิดพลาดอาจทำให้เจ้าของบ้านต้องจ่ายค่าไฟฟ้าที่สูงขึ้น ดังนั้น Aira วางแผนที่จะจัดตั้งสถาบันฝึกอบรมปั๊มความร้อน เพื่อฝึกอบรมทั้งช่างติดตั้งและนักออกแบบปั๊มความร้อน บริษัทกล่าวว่าปั๊มความร้อนที่เอาให้บริการของบริษัทเอง และยังสามารถซ่อมแซมจากระยะไกลได้ในบางกรณี

ตลาดปั๊มความร้อนในสวีเดนเติบโตขึ้นมาเรื่อย ๆ ตั้งแต่ช่วงปี 1980 และปั๊มความร้อนก็กลายเป็นหนึ่งในเทคโนโลยีที่โดดเด่นของสวีเดน โดยผลิตภัณฑ์ของ Aira จะยังคงเอกลักษณ์ของความเป็นสวีเดนเอาไว้ ตั้งแต่รูปลักษณ์ของปั๊ม ไปจนถึงระบบทำความร้อนภายในบ้านแบบคาร์บอนต่ำที่หวังว่าจะนำไปใช้ทั่วทั้งยุโรป

Aira ไม่ได้หยุดอยู่แค่ปั๊มความร้อนเท่านั้น บริษัทกำลังวางแผนที่จะเพิ่มพลังงานแสงอาทิตย์และแบตเตอรี่ในไลน์ผลิตภัณฑ์ และเป้าหมายสูงสุดไว้ว่าจะผลิตและติดตั้งระบบพลังงานภายในบ้านแบบครบวงจร “ทุกอย่างที่เราเพิ่มเข้าไปจะอยู่ในระบบนิเวศเดียวกันกับปั๊มความร้อน” เลเวิร์ธกล่าว

ที่มา: Aira, Euronews, Fortune