3 รอยเลื่อน กาญจนบุรี-สะกาย-อาระกัน อาจก่อแผ่นดินไหวในกรุงเทพฯ

แม้ว่าประเทศไทยจะไม่อยู่ในพื้นที่ที่มีการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลกอย่างรุนแรงเท่ากับบางพื้นที่ในโลก แต่ไทยตั้งอยู่ในภูมิภาคที่มีรอยเลื่อนหลายแห่ง และยังคงมีรอยเลื่อนที่มีศักยภาพสูงในการทำให้เกิดแผ่นดินไหว ที่สามารถส่งผลกระทบต่อกรุงเทพมหานคร

เหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 ส่งผลให้แรงสั่นสะเทือนรับรู้ได้ในหลายพื้นที่ของประเทศไทย รวมถึงกรุงเทพมหานคร ได้สร้างความเสียหายทั้งทรัพย์สินและชีวิต ตามข้อมูลจาก USGS ระบุว่า จุดศูนย์กลางของแผ่นดินไหวครั้งนี้อยู่ห่างจากเมืองสะกายไปทางตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 16 กิโลเมตร ใกล้กับเมืองมัณฑะเลย์ โดยแผ่นดินไหวครั้งนี้มีความรุนแรงสูงและเกิดจาก

รอยเลื่อนสะกาย เป็นรอยเลื่อนขนาดใหญ่ที่มีศักยภาพในการส่งแรงสั่นสะเทือนไปยังพื้นที่กว้าง โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีชั้นดินอ่อน เช่น ที่ราบภาคกลางของประเทศไทย ทำให้คลื่นแผ่นดินไหวขยายตัวและสามารถรับรู้แรงสั่นสะเทือนได้อย่างชัดเจนในหลายพื้นที่

“ศ.ดร.เป็นหนึ่ง วานิชชัย” ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยแผ่นดินไหว สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ได้ชี้ให้เห็นถึงรอยเลื่อน 3 จุดหลักที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดแผ่นดินไหวในกรุงเทพฯ ซึ่งเป็นประเด็นที่ต้องพิจารณาในการวางแผนรับมือกับภัยพิบัติทางธรรมชาติในอนาคต

1. รอยเลื่อนกาญจนบุรี : รอยเลื่อนกาญจนบุรีเป็นหนึ่งในรอยเลื่อนที่อยู่ใกล้กรุงเทพฯ มากที่สุด โดยสามารถเกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.5 และตั้งอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 200 กิโลเมตร แม้ว่ารอยเลื่อนนี้จะไม่ได้เกิดแผ่นดินไหวรุนแรงบ่อยครั้ง แต่ก็ถือเป็นหนึ่งในรอยเลื่อนที่ต้องให้ความสนใจ เนื่องจากมีศักยภาพในการเกิดแผ่นดินไหวที่อาจส่งผลกระทบต่อพื้นที่กรุงเทพฯ

2. รอยเลื่อนสะกาย (Sagaing Fault) : รอยเลื่อนสกายในประเทศเมียนมามีความสามารถในการสร้างแผ่นดินไหวขนาด 8 และตั้งอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 400-1,000 กิโลเมตร แม้ว่ารอยเลื่อนนี้จะอยู่ไกลจากกรุงเทพฯ แต่แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นจากรอยเลื่อนนี้อาจยังส่งผลกระทบได้ในระยะไกล โดยเฉพาะในกรณีที่แผ่นดินไหวมีขนาดใหญ่

3. แนวมุดตัวอาระกัน (Arakan Subduction Zone) : รอยเลื่อนนี้เป็นรอยเลื่อนที่มีความเสี่ยงสูงที่สุด โดยสามารถสร้างแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ระดับ 9 ซึ่งห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 600-700 กิโลเมตร จากการศึกษาของนักวิทยาศาสตร์พบว่า แนวมุดตัวอาระกันเคยเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่หลายครั้ง โดยครั้งล่าสุดที่มีขนาดมากกว่า 8.5 เกิดขึ้นเมื่อประมาณ 260 ปีที่แล้ว ซึ่งยังคงมีความกังวลว่าอาจเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ในอนาคต

“แนวมุดตัวอาระกันเคยเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่เมื่อ 260 ปีที่แล้ว แต่ยังไม่เกิดขึ้นอีกเลย ซึ่งเป็นหนึ่งในรอยเลื่อนที่มีพลังงานสะสมอย่างมาก ซึ่งในแนวนี้เกิดขึ้นโดยเฉลี่ยทุก 400-500 ปี อย่างไรก็ตาม ช่วงเวลาการเกิดแผ่นดินไหวในแนวอาระกันนั้นไม่สามารถคาดการณ์ได้อย่างแม่นยำ บางครั้งอาจเกิดขึ้นใกล้กัน หรือบางครั้งอาจห่างกันมาก”

กรณีของแนวอาระกันที่เกิดขึ้นในอดีต แสดงให้เห็นว่าอาจมีพลังงานที่สะสมอยู่แล้ว แต่ยังไม่ถึงจุดที่สามารถปลดปล่อยออกมา หากการปลดปล่อยพลังงานนี้เกิดขึ้นเร็วขึ้น อาจไม่ต้องรอถึง 400 ปี แต่ถ้าการสะสมพลังงานใช้เวลานานกว่าคาด ก็อาจทำให้เกิดการปลดปล่อยพลังงานในช่วงเวลาที่เกินกว่า 700 ปีจากการเกิดแผ่นดินไหวครั้งล่าสุด

แม้ว่าไม่สามารถคาดการณ์การเกิดแผ่นดินไหวในอนาคตได้อย่างชัดเจน แต่แนวมุดตัวอาระกันยังคงมีศักยภาพสูงในการเกิดแผ่นดินไหวที่สามารถส่งผลกระทบต่อกรุงเทพฯ และพื้นที่ใกล้เคียง หากแผ่นดินไหวเกิดขึ้นในอนาคตอาจทำให้เกิดผลกระทบรุนแรงที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้