เมื่อเด็กไม่รู้ตัวว่าเป็น"ลมชัก" ต้องสังเกตอาการอย่างไร

หากบุตรหลานของใครก็ตามมีอาการเหม่อ กล้ามเนื้อกระตุก หมดสติ หรือมีพฤติกรรมแปลก ๆ เช่น หัวเราะโดยไม่มีเหตุผล กลัวโดยอธิบายไม่ได้ว่ากลัวอะไร ให้สงสัยไว้ก่อนว่าบุตรหลานของท่านอาจมีอาการของโรคลมชัก ที่สามารถพบได้ในเด็กที่มีอายุน้อยกว่า 18 ปี และกว่าครึ่งไม่สามารถทราบสาเหตุได้

โรคลมชัก เป็นโรคทางระบบประสาทที่พบได้บ่อย สามารถพบได้ทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะในเด็ก โดยทั่วโลกมีเด็กที่เป็นโรคลมชักกว่า 3.5 ล้านคนต่อปี 

ผู้ป่วยร้อยละ 40 เป็นผู้ป่วยที่มีอายุน้อยกว่า 18 ปี เมื่อคิดตามสัดส่วนประชากรจะพบว่า การเกิดโรคลมชักในเด็กจะอยู่ระหว่าง 3.5 - 7.2 ต่อประชากร 1,000 คน จึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรละเลยอย่างเด็ดขาด

พญ.สุชาวดี หอสุวรรณ กุมารแพทย์ ศูนย์กุมารเวช โรงพยาบาลกรุงเทพ กล่าวว่า โรคลมชักจะมีทั้งแบบที่ชักเกร็งทั้งตัว และลมชักแบบที่เหม่อลอย เกิดจากคลื่นไฟฟ้าในสมองทำงานผิดปกติ นับเป็นโรคที่ส่งผลกระทบต่อเด็กและครอบครัวอย่างมาก ทั้งต่อพัฒนาการ การเลี้ยงดู การเข้าสังคม รวมถึงการเรียน

สาเหตุของโรคลมชักสามารถเกิดได้จากภาวะต่าง ๆ ได้แก่ ความผิดปกติทางพันธุกรรม ความผิดปกติในโครงสร้างของสมอง การสร้างเนื้อสมองที่มีความผิดปกติ

รวมถึงเส้นเลือด เช่น AVMs และเนื้องอกในสมอง ความผิดปกติหรือภาวะแทรกซ้อนก่อนคลอด ระหว่างคลอด รวมทั้งหลังคลอด เช่น การขาดออกซิเจนระหว่างคลอด การติดเชื้อในสมอง โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง (Autoimmune disease) และ ไม่สามารถทราบสาเหตุได้ ซึ่งพบประมาณเกือบครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยทั้งหมด

อาการลมชัก

อาการลมชักที่เกิดจะมีหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับกระแสประสาทในสมองที่ผิดปกติเกิดที่ส่วนไหนของสมอง ผู้ป่วยอาจจะมีอาการ สับสน เหม่อ กล้ามเนื้อกระตุก หมดสติ หรือมีพฤติกรรมแปลก ๆ เช่น หัวเราะโดยไม่มีเหตุผล กลัวโดยอธิบายไม่ได้ ซึ่งมีความจำเป็นที่จะต้องได้รับการรักษาโดยแพทย์ที่มีความชำนาญ 

รวมทั้งการส่งตรวจเพิ่มเติมอย่างเหมาะสม โดยการตรวจวินิจฉัยโรคลมชักจะขึ้นอยู่กับอาการเป็นหลัก แพทย์จะทำการซักประวัติอย่างละเอียดและใช้เครื่องมือที่ทันสมัยเพื่อช่วยตรวจหาความผิดปกติ เช่น 

-การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง (EEG) สามารถ Monitor คลื่นไฟฟ้าสมองเพื่อตรวจหาจุดกำเนิดของคลื่นไฟฟ้าที่ก่อให้เกิดอาการชักพร้อมวิดีทัศน์ (24 - Hour Video EEG Monitoring) 

-การตรวจทางรังสี การเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) การตรวจโดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) และ การตรวจหาจุดกำเนิดของคลื่นไฟฟ้าที่ก่อให้เกิดอาการชักทางรังสีด้วยวิธีต่าง ๆ เช่น PET CT, SPECT, Interictal SPECT, Ictal SPECT 

-การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ยกตัวอย่างการตรวจเลือด, การตรวจสารพันธุกรรมที่อาจเป็นสาเหตุของโรคลมชัก ฯลฯ

การรักษาลมชัก

ในส่วนของการรักษาหลัก ๆ ของโรคลมชักจะมี 2 แบบคือ 

-รักษาโดยใช้ยากันชัก โดยการให้ทานยาเป็นหลัก และการรักษาโดยวิธีอื่น เช่น ทานอาหารคีโต ที่แพทย์เฉพาะทางด้านโภชนาการเป็นผู้จัดให้สำหรับผู้ป่วยเด็ก 

-การผ่าตัด ไม่ว่าจะเป็นการฝังเครื่องกระตุ้นเส้นประสาทเวกัส (Vagus Nerve Stimulation: VNS) เพื่อรักษาโรคลมชัก หรือการผ่าตัดสมอง รวมถึงการรักษาโรคร่วมที่พบอย่างอื่นด้วย เช่น การกระตุ้นพัฒนาการในเด็กที่มีพัฒนาการล่าช้า เป็นต้น

โดยลมชักในเด็กเป็นเรื่องที่คุณพ่อคุณแม่และผู้ปกครองไม่ควรละเลย เพราะสามารถเกิดขึ้นโดยที่เด็กไม่รู้ตัว