ราคาต่างกับค่าก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อม

อากาศดีมีค่าต่อชีวิตเรามากเนื่องจากเราขาดอากาศดีที่มีอยู่ตามธรรมชาติได้เพียงไม่กี่นาที  แต่เราใช้อากาศหายใจแบบได้เปล่า หรือราคาเท่ากับศูนย์  การใช้อากาศคล้ายได้เปล่าของมนุษย์เรานี่แหละเป็นปัจจัยทำให้เกิดภาวะอากาศเป็นพิษ

อากาศมีความสามารถพื้นฐานในการดูดซับพร้อมกับร่วมฟอกปฏิกูลที่ถูกส่งเข้าไปในตัวมัน  มนุษย์กว่า 8 พันล้านคนพร้อมกันส่งปฏิกูลในรูปของคาร์บอนไดออกไซด์และก๊าซไข่เน่าเข้าไปในอากาศ 

เนื่องจากมนุษย์สูดหายใจและปล่อยปฏิกูลออกไปตามความจำเป็นเท่านั้นและอากาศกับพันธมิตรเช่นใบไม้สามารถดูดซับและฟอกปฏิกูลเหล่านั้นได้ การหายใจและการผายลมของมนุษย์จึงไม่ก่อให้เกิดภาวะอากาศเป็นพิษ

ขอย้ำ การหายใจและการผายลมนี้มนุษย์เราทำตามความจำเป็นเท่านั้น  การตั้งราคาอากาศไว้แบบให้เปล่าไม่ทำให้เราหายใจและผายลมเพิ่มขึ้น  ต่างกับการดำเนินชีวิตโดยทั่วไปซึ่งเรามักเพิ่มการกินและการใช้สิ่งต่าง ๆ จนถึงระดับทิ้ง ๆ ขว้าง ๆ เมื่อราคาของมันลดลงมากจนคล้ายได้เปล่า 

อย่างไรก็ตาม หากจำนวนมนุษย์เพิ่มขึ้นไปใกล้แสนล้านคน อากาศอาจไม่พอหายใจทำให้มนุษย์ฆ่าฟันกันอันเป็นเสมือนการเพิ่มราคาของอากาศถึงขั้นสูงสุด

ย้อนไปเมื่อหลายทศวรรษ พื้นที่ในย่านนครลอสแอนเจลิสเผชิญกับภาวะอากาศเป็นพิษมาแล้ว  หนึ่งในปัจจัยสำคัญของภาวะนั้นได้แก่ควันพิษที่รถยนต์พ่นออกมา  คนใช้รถยนต์ไม่ต้องจ่ายในการปล่อยให้รถยนต์พ่นควันพิษ จึงมีรถยนต์ใช้กันบ้านละหลายคัน 

ต่อมารัฐบาลตรากฎหมายบังคับมิให้รถยนต์พ่นควันพิษ ผู้ผลิตจึงต้องติดเครื่องกรองควันส่งผลให้ราคารถยนต์แต่ละคันเพิ่มขึ้น  นั่นหมายความว่าราคาของการใช้อากาศเพื่อขับรถยนต์เพิ่มขึ้น  ผู้คนจึงซื้อและใช้รถยนต์น้อยกว่าอัตราเดิม 

หลักการฟอกควันพิษในแนวนี้เขาใช้ในกิจการอื่นด้วย จึงมีบทบาทสำคัญในการทำให้ย่านนั้นไม่มีภาวะอากาศเป็นพิษดังเมื่อครั้งกระโน้น  

ในด้านการปล่อยก๊าซไข่เน่า วัวแต่ละตัวทำมากกว่ามนุษย์แต่ละคนนับหมื่นเท่า  ยิ่งกว่านั้น สารที่วัวปล่อยออกมายังสร้างปัญหามากกว่าของคนอีกด้วยโดยเฉพาะในด้านการสร้างภาวะโลกร้อน

ทั้งนี้เพราะวัวปล่อยก๊าซมีเทนเป็นหลัก  ส่วนมนุษย์ปล่อยมีเทนเพียงเล็กน้อยและเป็นบางครั้งเท่านั้น  เนื่องจากผู้เลี้ยงวัวยังไม่ถูกบังคับให้ใส่เครื่องฟอกก๊าซไข่เน่าของวัวซึ่งจะทำให้เนื้อวัวราคาสูงขึ้นมาก คนจึงยังนิยมบริโภคเนื้อวัวกันอย่างแพร่หลาย  การใส่เครื่องฟอกก๊าซไข่เน่าให้วัวอาจทำได้ยาก 

ฉะนั้น เราอาจเลือกการเก็บภาษีวัวแต่ละตัวสูง ๆ แล้วนำเงินนั้นมาใช้แก้ปัญหาภาวะโลกร้อน  ภาษีย่อมทำให้ราคาเนื้อวัวสูงขึ้น ส่งผลให้คนบริโภคเนื้อวัวน้อยลงซึ่งจะส่งผลต่อไปถึงการปล่อยก๊าซมีเทนน้อยลงด้วย

สำหรับฝุ่นพิษที่กระจัดกระจายอยู่ในเมืองไทยในขณะนี้มีที่มาจากการตั้งราคาต่ำกว่าค่าของอากาศและสิ่งต่าง ๆ เช่นกัน  แต่การแก้นั้นยากมากเนื่องจากหลายปัจจัยรวมทั้งการใช้วิธีตั้งราคาในแนวที่ใช้กันอยู่ทั่วโลก 

ยิ่งกว่านั้น เมื่อมีกฎหมายในการตั้งราคาแล้วปรับและจำคุกผู้ละเมิดอันเป็นการเพิ่มราคา เรายังไม่ค่อยบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มข้นเนื่องจากความฉ้อฉลของคนในภาครัฐ  การเผาไร่อ้อยและการปล่อยควันพิษของรถยนต์รวมอยู่ในหมวดหมู่นี้ 

หลักการตั้งราคานี้มีมุมกลับ เช่น ราคาทองคำ  เนื่องจากราคาของทองคำสูงกว่าค่าของมัน มนุษย์เราจึงขุดทองขึ้นมาจากธรรมชาติเกินความจำเป็น ทั้งนี้เพราะทองที่ขุดขึ้นมาแล้วกว่า 2 แสนตัน ราว 10% เท่านั้นใช้ในการผลิตสิ่งมีค่าต่อการคำเนินชีวิต เช่น เครื่องใช้อีเล็กทรอนิกซ์  ส่วนที่เหลือถูกนำไปเก็บไว้ในรูปต่าง ๆ รวมทั้งเครื่องประดับและทองแท่งซึ่งไม่มีค่าแท้จริงต่อการดำเนินชีวิต 

กระบวนการนำทองคำออกจากธรรมชาติโดยทั่วไปนำไปสู่การทำลายสิ่งแวดล้อม  ซ้ำร้าย  การเก็บรักษามันยังมีค่าใช้จ่ายอีกด้วย รวมทั้งค่าสร้างอาคาร ต่อตู้นิรภัยและผลิตกระแสไฟฟ้าซึ่งล้วนมีส่วนทำลายสิ่งแวดล้อมทั้งสิ้น.