หมอยงวิเคราะห์ 6 สาเหตุ 'ฝีดาษลิง' ในไทยระบาดหนัก ยากเกินควบคุม

'หมอยง' ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยโพสต์เฟซบุ๊กประเด็น "ฝีดาษลิง" หรือ Mpox วิเคราะห์ 6 สาเหตุทำให้เกิดการระบาดและยากต่อการควบคุม

โรคฝีดาษลิง ทั่วโลกมีผู้ป่วยร่วมแสนคน สำหรับประเทศไทยจำนวนผู้ป่วยเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงเดือนมิถุนายนถึงปัจจุบัน หลังจากมีการจัดงาน prime festival

สาเหตุที่ Mpox ระบาดแล้วยากที่จะควบคุมด้วยสาเหตุดังนี้

1.ความรุนแรงของโรคนี้มีความรุนแรงน้อยมาก ในบางรายขึ้นตุ่มไม่กี่ตุ่ม หรือไม่ทราบดังนั้นจำนวนหนึ่งจะไม่ได้เข้าสู่กระบวนการรักษา และสามารถแพร่กระจายโรคต่อไปได้

2.การระบาดมีความสัมพันธ์กับเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะในกลุ่มชายรักชาย เช่นเดียวกับ HIV ก็ยากที่จะควบคุมหรือกำจัดให้หมดไป แต่ Mpox ดีกว่า HIV ตรงที่โรคหายขาดไม่เรื้อรัง

3.การป้องกันด้วยวัคซีน วัคซีนที่ใช้อยู่ในปัจจุบันใช้ป้องกันฝีดาษคน เมื่อนำมาป้องกันฝีดาษ Mpox ประสิทธิภาพในการป้องกันลดลง ไม่ได้ 100% แบบการปลูกฝีป้องกันฝีดาษ ดังนั้น ผู้ที่ฉีดวัคซีนแล้วก็ยังเป็นโรคได้

4.วัคซีนที่ใช้อยู่ในปัจจุบันมีราคาแพงมาก ประเทศกำลังพัฒนาไม่สามารถที่จะนำมาใช้ได้

5.แหล่งแรงโรค อยู่ในสัตว์ตระกูลหนูหรือฟันแท้ จะเห็นได้จากการระบาดเมื่อ 20 ปีก่อนในอเมริกามีการนำเอาหนู Giant Gambian rat นำเข้าไปในอเมริกาและไปเลี้ยงรวมกับ แพรี่ด็อก เชื้อได้ข้ามไปสู่แพรี่ด็อกและเข้ามาสู่คน ทำให้เกิดการระบาดมากกว่า 40 คน

6.ประเทศกำลังพัฒนาที่มีสุขอนามัยไม่ดี เชื้อ Mpox อาจหลุดลงไปและไปสู่สัตว์พันธุ์แท้โดยเฉพาะหนู ที่จะเป็นแหล่งเพราะพันธุ์ของโรค และอาจจะแพร่พันธุ์ไปสู่สัตว์อื่น จะยิ่งทำให้ยากในการควบคุม

การดูแลป้องกันลดการแพร่กระจายในประเทศกำลังพัฒนา จะต้องออกแรงมากกว่าประเทศพัฒนาแล้วด้วยสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรที่จำกัด

สำหรับสถานการณ์โรคฝีดาษลิง ล่าสุดในไทยพบตัวเลขผู้ติดเชื้อสูงขึ้น โดยข้อมูลจาก กรมควบคุมโรค เผยตัวเลขล่าสุด ณ วันที่ 31 สิงหาคม 2566 มีรายงานผู้ป่วยรวม 316 คน และเสียชีวิต 1 คน แบ่งเป็นกลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย 271 คน หรือคิดเป็น 85.8% และมีผู้ติดเชื้อเอชไอวี (HIV) 143 คน หรือคิดเป็น 45.3%