‘นอนหลับ’ ไม่มีคุณภาพ ตัวเร่ง ‘แก่ก่อนวัย’ ได้มากกว่าดื่มเหล้า-สูบบุหรี่

Key Points:

• ต้นเหตุ “ความแก่” เกิดจากปัจจัยภายใน (พันธุกรรม/อายุที่มากขึ้น) และปัจจัยภายนอก (ไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตที่ไม่ดีต่อสุขภาพโดยรวม)
• ทั้งสองปัจจัยข้างต้นไม่ใช่ “ตัวเร่งความแก่” ที่เร็วที่สุด แต่ตัวการที่ทำให้แก่เร็วมากที่สุดเป็นอันดับ 1 ก็คือ “การนอนไม่มีคุณภาพ”
• การนอนหลับที่ดีสัมพันธ์กับการมีอายุยืน หากนอนไม่ดีหรือ “อดนอน” จะทำให้คนเรา “แก่ก่อนวัย” ได้เร็วกว่าความเสี่ยงจากปัจจัยภายนอก

เมื่อเร็วๆ นี้ นายแพทย์เนล พอลวิน (Neil Paulvin) แพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์ฟื้นฟูและการมีอายุยืน ออกมาเปิดเผยผ่านสำนักข่าว CNBC ว่า ในวงการของการแพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูนั้น “ความชรา” เป็นประเด็นที่ผู้คนให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อยๆ แม้นักวิทยาศาสตร์ยังไม่สามารถเข้าใจมันอย่างถ่องแท้ แต่เบื้องต้นพบว่า “ความแก่” สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ 

1. ความแก่จากปัจจัยภายใน เช่น พันธุกรรม เซลล์ต่างๆ ในร่างกายเสื่อมถอยลงตามวัย

2. ความแก่จากปัจจัยภายนอก เช่น ไลฟ์สไตล์ส่วนตัวที่แต่ละคนมีวิถีชีวิตไม่เหมือนกัน ทั้งการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์-บุหรี่ การเลือกกินอาหาร การออกกำลังกาย และการจัดการความเครียด

ทั้งสองปัจจัยดังกล่าว ล้วนเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้คนเราแก่ลง (Aging) ทั้งภายในและภายนอก ยิ่งถ้าใครมีวิถีชีวิตที่เสี่ยงทำร้ายสุขภาพเป็นประจำ เช่น ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ ไม่ออกกำลังกาย เครียดสูง ฯลฯ ก็ยิ่งเร่งให้ความแก่มาเยือนได้เร็วขึ้น

ที่น่าแปลกใจคือ ทั้งสองปัจจัยข้างต้นไม่ใช่ “ตัวเร่งความแก่” ที่เร็วที่สุด แต่นายแพทย์เนล พอลวิน ค้นพบว่า ตัวการที่ทำให้ผู้คน “แก่เร็ว” มากที่สุดเป็นอันดับ 1 ก็คือ  “การนอนไม่มีคุณภาพ” ทำให้แก่เร็วได้ยิ่งกว่าดื่มเหล้า-สูบบุหรี่เสียอีก

 

• ทำไมการ “อดนอน” จึงทำให้แก่เร็วก่อนวัย? 

ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจว่า ในขณะที่เรา “นอนหลับ” ร่างกายจะมีกระบวนการซ่อมแซมและรักษาตัวเองจากภายใน ดังนั้นการนอนหลับ 7-8 ชั่วโมงต่อคืน จึงช่วยปรับปรุงสุขภาพของเซลล์และเนื้อเยื่อ การทำงานของสมองด้านการรับรู้ ภูมิคุ้มกัน ระดับพลังงาน และการเผาผลาญ
.
ในขณะเดียวกัน การนอนหลับที่ไม่เพียงพอ หรือนอนหลับไม่มีคุณภาพ ร่างกายจะเสื่อมโทรมลงจากภายใน เซลล์และเนื้อเยื่อไม่ได้รับการซ่อมแซมในตอนกลางคืน การทำงานของระบบต่างๆ จะถดถอยลง นำไปสู่ความแก่ก่อนวัย 

นอกจากจะแก่เร็วแล้ว การอดนอนยังเป็นต้นเหตุของปัญหาสุขภาพหลายประการ เช่น ความดันโลหิตสูง อาการซึมเศร้า โรคอ้วน โรคหลอดเลือดสมอง เบาหวาน และโรคหัวใจ

 

• ส่องสัญญาณ “ความแก่” ก่อนวัย พบได้ในคนที่อดนอนเป็นประจำ 

1. ริ้วรอยและผิวแก่ก่อนวัย
ผิวของเราประกอบด้วยโปรตีนหลายชนิด สำหรับโปรตีนที่เชื่อมโยงกับสุขภาพผิวโดยตรง คือ คอลลาเจนและอีลาสติน พวกมันช่วยรักษาความกระชับและอวบอิ่มเมื่อเราอายุมากขึ้น งานวิจัยบางชิ้นชี้ให้เห็นว่าการนอนหลับไม่เพียงพออาจส่งผลให้คอลลาเจนและอีลาสตินมีคุณภาพและความแข็งแรงลดลง นำไปสู่การเกิดริ้วรอยและความหย่อนคล้อยของผิวหนัง

2. ภาวะความรู้คิดบกพร่อง สัญญาณเริ่มต้นสมองถดถอยตามวัย (Normal Aging) 
ในระยะสั้น การอดนอนอาจทำให้ทักษะการเคลื่อนไหวร่างกายลดลง การประมวลผลข้อมูลช้าลง ความจำระยะสั้นแย่ลง (ลืมของบ่อย) รวมถึงความสามารถทางอารมณ์และการตัดสินใจแย่ลง ส่วนในระยะยาว ปัญหาการนอนหลับที่ไม่มีคุณภาพ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการรับรู้ลดลง ความจำบกพร่อง และเพิ่มโอกาสเป็นโรคอัลไซเมอร์

3. ภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
ระบบภูมิคุ้มกัน ถือเป็นแนวป้องกันด่านแรกของร่างกายคนเรา เพื่อป้องกันไม่ให้เราป่วยจากการติดเชื้อต่างๆ โดยในระหว่างการนอนหลับ ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ช่วยให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อโรคได้ดี เมื่อสิ้นสุดวงจรการนอนหลับ เซลล์จะย้ายไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกายเมื่อจำเป็น แต่ถ้าเมื่อไรที่การนอนหลับของเราถูกรบกวน (หลับไม่สนิท, สะดุ้งตื่นกลางดึกบ่อยๆ) ร่างกายก็จะไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

นอกจากนี้ระยะเวลาในการฟื้นตัวจากการเจ็บป่วยอาจใช้เวลานานกว่าปกติ ดังนั้นจึงพูดได้ว่า “การนอนหลับอย่างมีคุณภาพ” ถือเป็นวิธีอันดับ 1 ในการชะลอวัย 

-----------------------------------------

อ้างอิง : CNBC, Behaviorally Assessed Sleep and Susceptibility