กรมศิลป์ยกย่อง “มหาชาติคำหลวง” เป็นวรรณคดีแห่งชาติ
การประกาศยกย่องวรรณคดีแห่งชาติมีมาแล้วสองครั้ง ด้วย “มหาชาติคำหลวง” มีคุณค่าโดดเด่นหลายประการ คณะกรรมการจึงมีมติเห็นชอบให้ยกย่องเป็นวรรณคดีแห่งชาติ
เมื่อวันที่ 23 พ.ค.2565 กิตติพันธ์ พานสุวรรณ อธิบดีกรมศิลปากร พร้อมด้วยคณะกรรมการวรรณคดีแห่งชาติ ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.ชลดา เรืองรักษ์ลิขิต และศาสตราจารย์กิตติคุณ สุกัญญา สุจฉายา ได้ร่วมกันแถลงข่าว
การประกาศยกย่องวรรณคดีเรื่อง "มหาชาติคำหลวง" เป็นวรรณคดีแห่งชาติ และการสัมมนาทางวิชาการเรื่อง “วรรณกรรมเรื่องมหาชาติในวัฒนธรรมไทย” ณ สำนักหอสมุดแห่งชาติ
คณะกรรมการวรรณคดีแห่งชาติ พิจารณาคัดเลือกหนังสือวรรณคดีที่มีคุณค่าโดดเด่น ทั้งความงดงามทางวรรณศิลป์ รวมถึงแนวคิดด้านสังคม จริยธรรม จารีตประเพณีและวัฒนธรรม อันทรงอิทธิพลต่อสังคมไทย
ในพุทธศักราช 2565 มีมติเห็นชอบให้ประกาศยกย่องวรรณคดีเรื่อง “มหาชาติคำหลวง” เป็นวรรณคดีแห่งชาติ
- เรื่องราวของพระพุทธเจ้า
อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวว่า “มหาชาติคำหลวง” เป็นวรรณคดีที่เล่าเรื่องราวของพระเวสสันดร
“อันเป็นพระชาติสุดท้ายของพระโพธิสัตว์ ซึ่งได้บำเพ็ญบารมีครบถ้วนทั้ง 10 ประการ ก่อนตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งกรุงศรีอยุธยาโปรดเกล้าฯ ให้ประชุมนักปราชญ์ราชบัณฑิต
ร่วมกันแปลแต่งขึ้นจากเรื่องเวสสันดรชาดก ซึ่งเป็น ภาษาบาลี ในพระไตรปิฎก มาเป็นคำประพันธ์ภาษาไทยเมื่อพุทธศักราช 2025
แบ่งเนื้อหาออกเป็น 13 กัณฑ์ แต่งด้วยคำประพันธ์ประเภท ร่าย โคลง ฉันท์ และกาพย์ อันไพเราะงดงามยิ่ง
มหาชาติคำหลวง เป็นต้นแบบการแปลแต่งวรรณคดีพระพุทธศาสนาเรื่องอื่น ๆ และเป็นต้นแบบการแต่งคำประพันธ์ในสมัยหลัง
จึงเป็นวรรณคดีเรื่องสำคัญที่ทรงคุณค่าในด้านวรรณศิลป์ ทั้งยังให้ความรู้เกี่ยวกับสังคมและประเพณีวัฒนธรรมไทย รวมถึงคติความเชื่อโดยเฉพาะเรื่องการให้ทาน
ก่อนหน้านี้ พ.ศ. 2553 ได้ประกาศยกย่องวรรณคดีเรื่อง “ไตรภูมิกถา” ให้เป็นยอดของวรรณคดีสมัยสุโขทัย
และพ.ศ. 2558 ประกาศยกย่องพระราชนิพนธ์บทละครเรื่อง “รามเกียรติ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช” เป็นวรรณคดีแห่งชาติ มาแล้ว
- สัมมนาเรื่องมหาชาติในวัฒนธรรมไทย
ด้วยคุณค่าความสำคัญของวรรณคดีเรื่อง มหาชาติคำหลวง กรมศิลปากร คณะกรรมการวรรณคดีแห่งชาติ จึงได้กำหนดจัดการสัมมนาทางวิชาการเรื่อง วรรณกรรมเรื่องมหาชาติในวัฒนธรรมไทย
เพื่อเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับวรรณคดีเรื่อง มหาชาติคำหลวง และวรรณคดีเรื่องมหาชาติสำนวนต่าง ๆ ที่มีคุณค่าด้านวรรณศิลป์ตลอดจนคุณค่าด้านวัฒนธรรม ประเพณี และคติความเชื่อ
ในวันที่ 25 พฤษภาคม 2565 เวลา 08.30 – 17.00 น. ณ ห้องประชุมใหญ่ สำนักหอสมุดแห่งชาติ รับชมถ่ายทอดสดได้ทาง facebook fanpage กรมศิลปากร
สอบถามได้ที่ กลุ่มภาษาและวรรณกรรม สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ โทร. 0 2164 2501 ต่อ 6076 หรือ อีเมล [email protected]
ผู้สนใจใช้บริการต้นฉบับสมุดไทย "มหาชาติคำหลวง" ได้ที่ห้องบริการเอกสารโบราณ ชั้น 4
และสามารถอ่าน "มหาชาติคำหลวง" ในรูปแบบสิ่งพิมพ์ ได้ที่ห้องหนังสือประเทศไทยฯ ห้องหนังสือหายาก ชั้น 3 หอสมุดแห่งชาติ
หรืออ่านออนไลน์ในรูปแบบเอกสารฉบับเต็ม ผ่านห้องสมุดดิจิทัล D-library ได้ที่ http://164.115.27.97/digital/items/show/20075
