ไขข้อสงสัย “วาซาบิ” ฆ่าพยาธิได้ จริงหรือ?

ในวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่น “วาซาบิ” ถือเป็นเครื่องเคียงที่มักรับประทานคู่กับซูชิและปลาดิบเสมอ เพราะจะช่วยลดกลิ่นคาวของปลาสดได้ดี ช่วยดึงเอารสธรรมชาติในตัวปลาออกมาได้

ขณะเดียวกัน ผู้คนจำนวนไม่น้อยเชื่อว่าการบริโภคปลาดิบและตามด้วยวาซาบิ จะช่วยฆ่าพยาธิได้ แต่ก็ยังมีหลายฝ่ายกังขา ความเชื่อนี้จริงมากเพียงใด ติดตามได้ในบทความนี้

 

- วาซาบิขณะยังสด (เครดิต: AFP) -

 

• วาซาบิ คืออะไร

วาซาบิเป็นพืชสมุนไพรของญี่ปุ่น  ตระกูลมีหัวเช่นเดียวกับหัวไชเท้า ผักกาด และกะหล่ำปลี มีสีเขียวสด ให้ความรู้สึกเผ็ดขึ้นจมูก ทำให้รู้สึกสดชื่น น้ำหูน้ำตาไหล ซึ่งพืชที่ทำให้มนุษย์รู้สึกฉุนขึ้นจมูกเช่นนี้มีเพียง 3 ชนิดเท่านั้นในโลก คือ  ฮอร์สแรดิช มัสตาร์ด และวาซาบิ

สำหรับ วาซาบิที่พวกเรารับประทานกัน เชฟจะนำแท่งพืชวาซาบินี้มาขูดและบดเป็นผงออกมา

• รู้หรือไม่? “วาซาบิ” ที่รับประทานกันไม่ใช่ของแท้

วาซาบิแท้นั้นปลูกยาก และมีราคาแพง อีกทั้งยังรักษาสภาพไม่ค่อยดีด้วย เพราะเมื่อวาซาบิแท้สัมผัสอากาศภายนอก กลิ่นฉุนนี้จะค่อย ๆ จางสลายไป ด้วยเหตุนี้วาซาบิแท้จึงจะขูดก่อนเสิร์ฟทันที ไม่ขูดทิ้งไว้

ความแพงและการรักษาสภาพที่ไม่ดีนี้เอง ทำให้เกิดวาซาบิเทียมขึ้นมา ได้มาจากการสกัดจากต้นฮอร์สแรดิชหรือผงมัสตาร์ด มาผสมสีอาหารให้เป็นสีเขียวคล้ายวาซาบิ ช่วยลดต้นทุน และทนต่อสภาพอากาศภายนอกได้เป็นอย่างดี โดยวาซาบิเทียมซึ่งมาจากฮอร์สแรดิชหรือมัสตาร์ด สามารถผสมกับวาซาบิแท้ได้ตั้งแต่ 3% เป็นต้นไป ยิ่งมีวาซาบิแท้ผสมมากเท่าใด ก็ยิ่งราคาแพงขึ้นตามไปด้วย

 

- วาซาบิเเท้ (เครดิต: AFP) -

• วาซาบิ ฆ่าพยาธิได้จริงไหม

ตามข้อมูลจาก คริส วัตสัน ผู้ก่อตั้งเว็บไซต์ Eat for Longer.com นักวิจัยด้านโภชนาการและการรับประทานคลีน ให้ความเห็นเรื่องนี้ว่า “วาซาบิไม่สามารถฆ่าพยาธิในปลาดิบได้” แต่มีฤทธิ์ในการต้านแบคทีเรีย ลดกลิ่นคาวปลา ต้านการอักเสบ และช่วยเจริญอาหาร ซึ่งสอดคล้องกับความเห็นของรศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ได้ให้ความเห็นผ่านเฟซบุ๊กเมื่อปี 2561 ว่า “วาซาบิไม่สามารถฆ่าพยาธิได้”

 

- เนื้อปลาดิบญี่ปุ่นอันสดใหม่ (เครดิต: AFP) -

 

• วิธีฆ่าพยาธิในปลาดิบที่ถูกต้อง

แพทย์หญิงพัชรพร เตชะสินธุ์ธนา ภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ระบุว่า การฆ่าพยาธิในปลาดิบที่ถูกวิธี ทำได้โดยนำปลาดิบแช่ในอุณหภูมิที่เย็นจัด ต่ำกว่า -20 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 7 วัน หรือต่ำกว่า -35 องศาเซลเซียสเป็นเวลา 15 ชั่วโมง เพื่อฆ่าพยาธิ “ส่วนใหญ่” แต่ไม่ใช่ทั้งหมด

 

- ศิลปะการปั้นซูชิ (เครดิต: AFP) -

 

• ความเชื่อ “ปลาน้ำจืดมีพยาธิ แต่ปลาทะเลไม่มีพยาธิ” ถูกต้องหรือไม่

ในประเด็นนี้ แพทย์หญิงพัชรพร บอกว่า ความเชื่อนี้ไม่ถูกต้อง ทั้งปลาน้ำจืด และปลาทะเลต่างมีพยาธิเหมือนกันทั้งสิ้น เพียงแต่อัตราการเจอพยาธิในปลาน้ำจืดจะสูงกว่าปลาทะเล

สำหรับ ปลาน้ำจืด จะพบพยาธิตัวจี๊ด ซึ่งทำให้จุดที่มันกระจุกอยู่บวมแดงขึ้นมา เกิดก้อนคล้ายเนื้องอก พยาธิใบไม้ในตับ ทำให้ท้องอืด ตับโต และเสี่ยงเป็นมะเร็งท่อน้ำดี พยาธิใบไม้ลําไส้ ทำให้ปวดท้องตลอด ถ่ายเป็นน้ำหลายครั้ง

ส่วนใน ปลาทะเล มักพบพยาธิอะนิซาคิส (Anisakis simplex) ซึ่งมีปากเป็นหนามขนาดเล็ก ปลายหางมีส่วนแหลมยื่นออกมา โดยมันจะใช้ส่วนแหลมทั้งทางปากและหางชอนไชเนื้อเยื่อเข้าไป หลังจากชอนไชเข้าไปได้สำเร็จ อาจเกิดอาการปวดท้องบริเวณลิ้นปี่ ลำไส้อุดตัน คลื่นไส้อาเจียน เลือดออกในกระเพาะ และอาจมีอาการคล้าย ๆ ไส้ติ่งอักเสบ เนื่องจากหนามแหลมมสร้างความระคายเคืองต่อกระเพาะและลำไส้ ก่อให้เกิดบาดแผลข้างใน และภายใน 1-5 วัน ผู้ป่วยอาจอาเจียนออกมาเป็นตัวพยาธิ

การจะฆ่าพยาธิอะนิซาคิส ทำได้โดยปรุงปลาให้สุก หรือแช่ในอุณหภูมิที่เย็นจัดตามที่กล่าวไว้ข้างต้น

• หากร่างกายเรามีพยาธิจะเกิดอะไรขึ้น

เมื่อร่างกายมีพยาธิ และมันขยายใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ มันจะดูดเอาเลือดและพลังงานจากเรา จึงทำให้รู้สึกอ่อนเพลีย น้ำหนักลด ซูบผอม ขาดสารอาหาร โลหิตจาง ปวดท้อง ท้องเสีย ไปจนถึงอวัยวะภายในเสียหาย

นอกจากนี้ ไข่พยาธิสามารถมีชีวิตอยู่ในสภาพที่เหมาะสมได้ถึง 3 สัปดาห์ หรือยาวนานถึง 1 ปี และตัวพยาธิเองมีอายุราว 1-2 ปี

โดยสรุป แม้วาซาบิจะช่วยต้านเชื้อแบคทีเรียและดับกลิ่นคาวปลาได้ “แต่ไม่สามารถฆ่าพยาธิในปลาดิบ” ดังนั้นจึง ควรนำปลาดิบมาแช่ในอุณหภูมิที่เย็นจัด ต่ำกว่า -20 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 7 วัน หรือต่ำกว่า -35 องศาเซลเซียสเป็นเวลา 15 ชั่วโมง เพื่อฆ่าพยาธิในระดับมากที่สุดโดยไม่เสียอรรถรสในความสดของซาชิมิ

อย่างไรก็ตาม เพื่อความแน่ใจ หากต้องการฆ่าพยาธิให้สมบูรณ์ 100% การปรุงอาหารให้สุกถือเป็นวิธีที่ดีที่สุด 

 

อ้างอิง: eatforlonger.com pharmacy.mahidol si.mahidol manager paolohospital makesushi