13 เมษายน 'วันผู้สูงอายุ' รู้จักดอกลำดวน ดอกไม้สำคัญวัน 'สงกรานต์ 2566'

ไอเทมสำคัญที่มาคู่กับเทศกาลสงกรานต์ทุกปี คงหนีไม่พ้นน้ำอบไทย ดินสอพอง และดอกไม้หอมนานาชนิด โดยหนึ่งในดอกไม้ที่เชื่อมโยงกับวันสงกรานต์และ "วันผู้สูงอายุ" ซึ่งหลายคนอาจจะยังไม่เคยรู้ นั่นคือ "ดอกลำดวน" เนื่องในเทศกาลสงกรานต์ 2566 กรุงเทพธุรกิจ ชวนทำความรู้จักประวัติวันผู้สูงอายุแห่งชาติและดอกลำดวนให้มากขึ้น 

ข่าวที่เกี่ยวข้อง : 

• 'สงกรานต์ 2566' เคาะวันหยุดชดเชย เตรียมหยุดยาวติดต่อกัน 5 วัน
• ‘สงกรานต์ 2566’ เปิดปฏิทินวันที่ 13-14-15 เมษายน คือวันสำคัญอะไรบ้าง?
• ‘สงกรานต์ 2566’ เปิดตำนาน ‘นางสงกรานต์’ ทั้ง 7 และคำทำนายดวงเมือง มีจริงไหม?
• ‘สงกรานต์ 2566’ สนามบินสุวรรณภูมิ ให้จอดรถฟรี โซน C 12-18 เม.ย.นี้ 

1. "วันผู้สูงอายุโลก" ก่อตั้งขึ้นมาโดย WHO

ในปี พ.ศ. 2525 องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้จัดประชุมสมัชชาโลกเกี่ยวกับผู้สูงอายุ ณ กรุงเวียนนา ประเทศออสเตรเลีย และได้ให้ความหมายของคำว่า "ผู้สูงอายุ" ไว้ว่า หมายถึง บุคคลทั้งเพศชายและเพศหญิงที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปี ขึ้นไป อีกทั้งได้พิจารณาประเด็นสำคัญเกี่ยวกับผู้สูงอายุ ไว้ 3 ประการ คือ ด้านมนุษยธรรม ด้านการพัฒนา และด้านการศึกษา 

นอกจากนี้ องค์การอนามัยโลก (WHO) ยังได้กำหนดให้ปี พ.ศ. 2525 เป็นปีรณรงค์เพื่อส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ โดยกำหนดคำขวัญไว้ว่า "Add life to years" เพื่อให้ประเทศต่างๆ ช่วยกันส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ

2. "วันผู้สูงอายุ" ในไทย มีครั้งแรกสมัย พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์

หลังจาก WHO ประกาศให้รัฐบาลทั่วโลกร่วมกันรณรงค์ ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ ประเทศไทยเองก็ตอบรับการรณรงค์เรื่องนี้ด้วย โดยสมัยนั้นตรงกับรัฐบาลของ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์

รัฐบาลไทยได้ตระหนักถึงความสำคัญของผู้สูงอายุ และปัญหาต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ และคิดว่าจะทำอย่างไร จึงจะให้ลูกหลานได้กลับมารวมตัวกันในวันสำคัญเช่นนี้

ต่อมามีการประชุมคณะรัฐมนตรีถึงประเด็นดังกล่าว และที่ประชุม ครม. ได้มีมติเมื่อ วันที่ 14 ธันวาคม 2525 อนุมัติให้วันที่ 13 เมษายน ของทุกปี เป็น "วันผู้สูงอายุแห่งชาติ" 

สาเหตุที่เลือกวันที่ 13 เมษายน เนื่องจากเป็นวันที่ตรงกับวันสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย ซึ่งถือเป็นเสมือนวันรวมญาติ ทางรัฐบาลเองมองว่ามีความสำคัญและมีความสอดคล้องกัน จึงกำหนดวันสงกรานต์ให้เป็นวันผู้สูงอายุร่วมด้วย โดยกระทรวงสาธารณสุขไทยในขณะนั้น ได้มีมติให้ใช้ คำขวัญวันผู้สูงอายุ เป็นภาษาไทยว่า "ให้ความรัก พิทักษ์อนามัย ผู้สูงวัยอายุยืน" 

3. รัฐบาลไทยกำหนดให้ "ดอกลำดวน" เป็นสัญลักษณ์ผู้สูงอายุ

นอกจากนี้ รัฐบาลในสมัยพล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ก็ได้เลือก "ดอกลำดวน" เป็น ดอกไม้แทนสัญลักษณ์ของผู้สูงอายุด้วย สาเหตุที่เลือกดอกไม้ชนิดนี้ เนื่องจากว่าต้นลำดวนเป็นพืชยืนต้นที่มีอยู่มากในสวนสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี

ที่สำคัญ.. สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงดำริให้จัดสวนแห่งนี้ขึ้นเพื่อให้เป็นตัวอย่างที่ดีของผู้สูงอายุ

อีกทั้ง ต้นลำดวน เป็นต้นไม้ที่ให้ความร่มเย็น ลำต้นมีอายุยืน มีใบเขียวตลอดปี ให้ร่มเงาดีและดอกมีสีนวล กลิ่นหอม กลีบแข็งไม่ร่วงง่าย จึงเปรียบเสมือนผู้สูงอายุที่ทรงวัยวุฒิ และคงคุณธรรมความดีงามไว้ให้เป็นแบบอย่างแก่ลูกหลานตลอดไป

4. "ลำดวน" ดอกไม้หอมโบราณของไทย

ต้นลำดวน เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 8 - 20 เมตร ลำต้นตรง เรือนยอดรูปกรวยต่ำทึบ เปลือกแตกเป็นสะเก็ด ใบลำดวนมีลักษณะมนรี ในทางด้านพฤกษศาสตร์ ต้นลำดวนยังใช้เป็นยาบำรุงหัวใจได้ด้วย

ส่วนดอกลำดวนมีสีขาวนวล กลีบดอกมีสองชั้น ชั้นนอกมี 3 กลีบมีลักษณะคล้ายสามเหลี่ยม แผ่แบนออก กลีบชั้นในมีลักษณะเป็นคลื่นหุ้มเข้าหากัน ดอกมีกลิ่นหอมเย็น โดยจะเริ่มส่งกลิ่นหอมตั้งแต่ช่วงเย็นไปจนถึงเช้าของวันรุ่งขึ้น ออกดอกตลอดปี มีถิ่นกำเนิดอยู่ในภูมิภาคอินโดจีน

5. ย้อนรอย "บ้านพักคนชรา" แห่งแรก เกิดขึ้นในสมัยจอมพล ป.

ในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรี ได้กำหนดนโยบายส่งเสริมสนับสนุนให้ประชาชนมีสภาพความเป็นอยู่ที่ดี มีคุณภาพ และดำรงชีวิตในสังคมได้อย่างปกติสุข จึงได้มอบให้กรมประชาสงเคราะห์ จัดตั้งสถานสงเคราะห์คนชราขึ้น เพื่อให้การสงเคราะห์ผู้สูงอายุที่เดือดร้อนมีความทุกข์ยาก ประสบปัญหาและไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยตนเอง (แต่ในยุคนั้นยังไม่มีการกำหนด "วันผู้สูงอายุ" ขึ้นมา)

ต่อมากรมประชาสงเคราะห์จึงได้จัดตั้ง "สถานสงเคราะห์คนชราบ้านบางแค" ขึ้นมาเป็นแห่งแรกในปี พ.ศ. 2496 โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อให้การสงเคราะห์คนชราที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ หรือประสบปัญหาความทุกข์ยาก ไม่มีที่อยู่อาศัย หรือไม่สามารถอยู่กับครอบครัวได้

รวมถึงให้บริการแก่คนชราที่มีความต้องการทางสาธารณสุขบางอย่าง เช่น การรักษาพยาบาล กายภาพบำบัด นันทนาการ และเป็นการแบ่งเบาภาระของครอบครัวผู้มีรายได้น้อย หรือยากจน ที่ไม่สามารถจะอุปการะเลี้ยงดูคนชราไว้ในครอบครัวได้

นอกจากนี้ยังมีการดำเนินงานเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาสังคมอันเกี่ยวกับคนชรา ไม่ให้เร่ร่อน ทำความเดือดร้อนรำคาญแก่สังคม และให้สามารถอยู่ในสังคม ได้อย่างผาสุกตามอัตภาพ ขณะเดียวกันก็เป็นการตอบแทนคุณความดีที่คนชราได้ทำประโยชน์ให้แก่ประเทศชาติ ช่วยให้ผู้สูงอายุได้คลายวิตกกังวลเมื่อชราภาพ ซึ่งทางรัฐบาลมีหน้าที่ที่จะเป็นผู้อุปการะคุณเลี้ยงดู 

6. อัปเดตงาน "วันผู้สูงอายุ" ประจำปี 2566

เมื่อวันที่ 5 เม.ย. 2566 ที่ผ่านมา พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เป็นประธานเปิดงาน วันผู้สูงอายุแห่งชาติ และวันแห่งครอบครัว ประจำปี 2566 พร้อมมอบโล่ประกาศเกียรติคุณ และกล่าวแสดงความยินดีกับผู้สูงอายุและครอบครัว รวมทั้งหน่วยงานที่ได้รับรางวัลในปีนี้ เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติ เสริมพลังใจและความภาคภูมิใจในฐานะผู้ทำคุณประโยชน์และเป็นแบบอย่างที่ดีในสังคม โดย สสส. เป็นหนึ่งในหน่วยงานที่ได้รับรางวัลในฐานะองค์กรผู้สนับสนุนการดำเนินงานด้านผู้สูงอายุ

โดย สสส. เน้นการดำเนินงานด้านการเตรียมความพร้อมและพัฒนาระบบรองรับสังคมสูงวัย ให้สอดคล้องกับแผนผู้สูงอายุแห่งชาติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2545-2564) และแผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุ ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2566-2580) เช่น การวางหลักประกันรายได้ผู้สูงอายุ, ให้การศึกษาและการเรียนรู้ตลอดชีวิต, ส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ, ส่งเสริมอาชีพและการหารายได้ และพัฒนาระบบคุ้มครองทางสังคม ให้สอดรับกับนโยบายรัฐบาล

โดยที่ผ่านมา สสส. สนับสนุนการดำเนินงานใน 3 ส่วน คือ 1. การพัฒนาชุดความรู้ในการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ 2. การพัฒนาและขับเคลื่อนข้อเสนอนโยบาย 3. การส่งเสริมกลไกความเข้มแข็งของเครือข่ายผู้สูงอายุ โดยมีการส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุ 4 มิติ ประกอบด้วย มิติทางสุขภาพ มิติทางเศรษฐกิจ มิติทางสังคม และมิติสภาพแวดล้อม 

------------------------------------

อ้างอิง : หอสมุดกลาง ม.รามคำแหง, thaihealth