เคยเจอไหม? นมบูดก่อนวันหมดอายุ เปิดสาเหตุและวิธีเก็บนมสดให้อยู่ได้นาน

เชื่อว่าผู้บริโภคที่ชอบดื่ม “นมสด” คงเคยเจอปัญหา “นมบูด” หรือนมเสียก่อนถึงวันหมดอายุกันมาบ้าง ทั้งๆ ที่ซื้อมาแล้วก็เก็บใส่ตู้เย็นทันที แต่ทำไมยังบูดง่ายผิดปกติ? 

 

• ทำไมนมสดบางยี่ห้อบูดเสียง่ายกว่าปกติ?

สาเหตุของปัญหาเรื่องนี้อาจเกิดได้ทั้งจากกระบวนการผลิต และวิธีการเก็บรักษาที่ผิดวิธี กล่าวคือ นมพาสเจอไรซ์บรรจุขวดบางยี่ห้อ มีการใช้ความร้อนต่ำในขั้นตอนการผลิต เพื่อคงคุณค่าและรสชาติที่ใกล้เคียงนมธรรมชาติ จึงมีความบอบบางเป็นพิเศษ และต้องการการเก็บรักษาในอุณหภูมิที่เย็นมากกว่าปกติ หากเก็บรักษาถูกวิธีจะสามารถอยู่ได้นาน 10-14 วัน นับจากวันผลิต และหากเปิดแล้วต้องดื่มให้หมดภายใน 2-3 วัน 

ในขณะเดียวกัน เป็นที่น่าสังเกตว่า “นมพาสเจอไรซ์” อีกหลายยี่ห้อที่แม้จะเก็บในอุณหภูมิไม่เย็นจัดมากนัก แต่ก็ไม่พบความเสียหายก่อนวันหมดอายุ แถมเมื่อผ่านวันหมดอายุไปแล้วเล็กน้อยก็ยังไม่บูดและกินต่อได้ ดังนั้น ปัจจัยหลักอย่างหนึ่งที่ทำให้นมสดบางยี่ห้อบูดเสียเร็วกว่า จึงอนุมานได้ว่ามาจากกระบวนการผลิตต้นทางที่แตกต่างกัน

อีกหนึ่งปัจจัยที่ส่งผลให้นมสดพาสเจอไรซ์เสียง่าย นั่นคือ วิธีการเก็บรักษาในตู้เย็นอย่างไม่เหมาะสม ซึ่งผู้บริโภคบางคนอาจไม่เคยรู้มาก่อนว่า จริงๆ แล้วมีวิธีการเก็บรักษานมสดพาสเจอไรซ์ให้ยืดอายุอยู่ได้นานขึ้น

ข้อมูลจาก Reader’s Digest ระบุว่า โดยทั่วไปนมพาสเจอไรซ์ที่ยังไม่เปิดขวด จะอยู่ได้นาน 3 สัปดาห์ถึง 1 เดือนหลังจากการแปรรูป โดยต้องนำไปแช่เย็นอย่างเหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นนมสดแบบไขมันเต็ม นมไขมันต่ำ หรือนมปราศจากแลคโตสก็ตาม 

 

• เปิดวิธีเก็บ "นมสด" ในตู้เย็นให้อยู่ได้นาน ไม่บูดเสียง่าย

เมแกน โฮลดาเวย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านวิทยาศาสตร์โภชนาการ ของสภาผลิตภัณฑ์นมแห่งแคลิฟอร์เนีย อธิบายว่า นมสดต้องเก็บรักษาไว้ในที่เย็นเท่านั้น โดยอุณหภูมิที่เหมาะสมในการเก็บรักษานมคือระหว่าง 1-4 องศาเซลเซียส ขณะที่การเก็บนมพาสเจอร์ไรส์ที่อุณหภูมิสูงกว่า 7 องศาเซลเซียส จะทำให้อายุการเก็บรักษาสั้นลงอย่างมาก

ทั้งนี้ มีคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับวิธีเก็บรักษานมสดพาสเจอไรซ์ในตู้เย็นให้ได้นานขึ้น ดังนี้ 

1. ซื้อและใส่ในถุงที่มีของแช่เย็น-แช่แข็ง
เวลาไปจับจ่ายในซูเปอร์มาร์เก็ต ควรหยิบนมสดใส่รถเข็นเป็นอย่างสุดท้าย และหลังจากชำระเงินให้วางขวดนมรวมกับถุงของแช่เย็นๆ หรือของแช่แข็งอื่นๆ (ถ้าซื้อมาด้วย) เพื่อให้อุณหภูมิไม่ลดลงเร็วเกินไป อย่าใส่รวมกับของร้อน 

2. อย่าวางนอกตู่แช่เย็นเกิน 2 ชม.
หัวใจสำคัญคือ “นมไม่ควรอยู่นอกตู้เย็นหรือตู้แช่เย็นนานเกิน 2 ชั่วโมง” โดยเฉพาะหน้าร้อนยิ่งต้องไม่ควรเกิน 1 ชั่วโมง เมื่อซื้อจากห้างฯ แล้ว ควรรีบกลับบ้านแล้วนำไปแช่ในตู้เย็นต่อทันที

3. ถ้าดื่มนมไม่หมด ก่อนแช่ตู้เย็นต้องปิดฝาขวดให้สนิท
เมื่อเปิดขวดนมแล้วแต่ยังดื่มไม่หมด ควรปิดฝาให้สนิทแล้วตู้เย็น อย่าเปิดฝาทิ้งไว้ เพราะแบคทีเรียในตู้เย็นอาจเข้าไปปนเปื้อนทำให้นมยิ่งบูดเร็วกว่าปกติ

4. เทนมใส่แก้วดื่ม อย่าดื่มจากขวด
อย่าใช้ปากดื่มนมจากขวดโดยตรง หากทำแบบนั้นแบคทีเรียในปากจะลงไปปนเปื้อน นมจะบูดง่ายกว่าเดิม และแม้ว่าจะเทนมใส่แก้วดื่ม แต่ถ้าดื่มไม่หมด ก็ไม่ควรเทนมที่เหลือในแก้วลงไปในขวดนมเดิม 

5. อย่าวางขวดนมที่ประตูตู้เย็น
ควรเก็บนมสดไว้ในส่วนที่เย็นที่สุดของตู้เย็น เพื่อรักษาอุณหภูมิไว้ที่ 1-4 องศาเซลเซียสให้คงที่ แปลว่าอย่าวางขวดนมไว้ที่ประตูตู้เย็น เพราะเป็นจุดที่อุณหภูมิไม่คงที่มากที่สุด (จากการเปิด-ปิดตู้เย็น) ทำให้นมบูดง่าย

6. แช่แข็งนมสดเก็บได้นานเป็นเดือน
นมสดที่ยังไม่ดื่มเร็วๆ นี้ อย่าเพิ่งเปิดขวดและเก็บในช่องแช่แข็งได้ เพื่อยืดอายุนมสดให้ยาวนานขึ้นได้เป็นเดือน แต่ไม่แนะนำสำหรับนมสดแบบไขมันเต็ม (Full fat) เพราะจะเกิดการแยกชั้นของไขมันและน้ำนมทำให้คุณภาพลดลง อีกทั้งควรวางให้ห่างจากของอื่นๆ ในช่องแช่แข็ง อย่างไรก็ตาม ไม่ควรแช่แข็งนมสดนานเกิน 3 เดือน และเมื่อต้องการละลายนมแช่แข็งเพื่อดื่ม ให้นำออกมาวางในตู้แช่ช่องธรรมดาก่อน 1-2 วัน ไม่ควรอุ่นด้วยความร้อน

 

• นมพาสเจอไรซ์-ยูเอชที-สเตอริไลซ์ มีวิธีเก็บรักษาต่างกัน!

นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ที่อธิบายไปในทิศทางเดียวกันว่า นมพาสเจอไรซ์เป็นนมที่ผลิตโดยใช้อุณหภูมิต่ำ เพื่อฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรค แต่ไม่สามารถทำลายเชื้อจุลินทรีย์ที่ทำให้อาหารเน่าเสีย 

กระบวนการนี้จะใช้ความร้อนต่ำ เพื่อรักษากลิ่นและรสของนมสดไว้ เป็นนมที่มีคุณค่าทางอาหารใกล้เคียงกับน้ำนมโคสดมากที่สุด และยังมีรสชาติอร่อยอีกด้วย ซึ่งวิธีการเก็ยรักษาที่เหมาะสมก็คือ เมื่อซื้อมาแล้วให้เก็บในตู้เย็นทันที หรือหากซื้อมาดื่มทันทีแต่ดื่มไม่หมด ก็ต้องเก็บในตู้เย็นเช่นกัน ซึ่งจะเก็บได้นานประมาณ 10 วัน นับจากวันที่บรรจุ อีกทั้งไม่ควรใช้ปากดื่มจากภาชนะบรรจุโดยตรง เพราะจะทำให้นมบูดง่ายกว่าปกติ

ส่วนนมสดที่ผลิตในรูปแบบ “ยูเอชที” เป็นนมที่ผ่านกรรมวิธีฆ่าเชื้อด้วยความร้อนสูง แต่ใช้ระยะเวลาการฆ่าเชื้อที่สั้นมาก เพื่อไม่ให้คุณภาพของน้ำนมเปลี่ยนแปลงไป ซึ่งสามารถกำจัดเชื้อจุลินทรีย์ได้เกือบทั้งหมด สามารถเก็บได้นานถึง 6-9 เดือน ที่อุณหภูมิปกติ โดยไม่ต้องแช่ตู้เย็น

ขณะที่นมสดแบบ “สเตอริไลซ์” เป็นนมที่ผ่านกรรมวิธีฆ่าเชื้อโดยใช้ความร้อนสูง และใช้เวลานาน สามารถทำลายเชื้อจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค และจุลินทรีย์ที่ทำให้นมเน่าเสียได้ทั้งหมด จึงเก็บได้นานถึง 12 เดือน โดยไม่ต้องแช่เย็น

------------------------------------
อ้างอิง : Reader’s Digest, ThaiHealth, Pasteurized Milk