'วันลอยกระทง 2566' เปิดคำขอขมาพระแม่คงคา คืนวันเพ็ญเดือน 12

"วันลอยกระทง 2566" ปีนี้ตรงกับวันจันทร์ที่ 27 พฤศจิกายน ประเพณีลอยกระทง วันที่คนไทยร่วมสืบสานกันมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยโบราณสิ่งที่ขาดไม่ได้เลยคือ คำขอขมาพระแม่คงคา ในคืนวันเพ็ญเดือน 12 เพื่อขอขมาและบูชาพระแม่คงคา อีกทั้งหลายคนยังมีความเชื่อว่าเป็นการสะเดาะเคราะห์ ฝากทุกข์โศกโรคภัยไปกับกระทงให้สายน้ำพัดพาไปกับสายน้ำ พร้อมทั้งยังอธิษฐานขอพร ขอในสิ่งที่ตนเองปรารถนาก่อนจะทำการปล่อยกระทงลงแม่น้ำอีกด้วย

• เปิดคำขอขมาพระแม่คงคา

ตั้งนะโม (3 จบ)

สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต อุกาสะ ขะมามิ ภันเต

ข้าแต่พระแม่คงคา ลูกขอวันทา ด้วยประทีปกระทง พระแม่คงคามีความเมตตา ต่อลูกสูงส่ง คือน้ำในกาย สามส่วนมั่นคง กายจึงยืนยง ชุ่มชื่นยืนนาน พระแม่คงคา กำเนิดจากฟ้า โปรยปรายลงมา เป็นกระแสธาร เกิดเป็นแม่น้ำ หลายนามขนาน ปิง, วัง, ยม, น่าน คือเจ้าพระยา ท่าจีน, ตาปี นครชัยศรี โขง, ชี, มูล, ละหาร ห้วยหนองคลองบึง จนถึงแก่งกว๊าน น้ำใต้บาดาล อีกทั้งประปา

ลูกๆทั้งหลาย เดินทางขายค้า สำเร็จกิจจา คมนาคม นำมากินใช้ ได้ดั่งอารมณ์ ยามร้อนประพรม ชุ่มชื่นกายใจ ชำระมลทิน โสโครกทั้งสิ้น สะอาดสดใส ผุดผ่องพราวตา แลเลิศวิไล แม่น้ำรับไว้ สกปรกโสมม น้ำเสียเรือนชาน ซักผ้าล้างจาน เททิ้งทับถม ไหลลงคงคา ธาราระทม สารพิษสะสม เน่าคลุ้งฟุ้งไป วันนี้วันเพ็ญ พระจันทร์ลอยเด่น เป็นศุภสมัย

ลูกจัดกระทง ประสงค์จงใจ นำมากราบไหว้ พระแม่คงคา เทวาทรงฤทธิ์ ซึ่งสิงสถิต ทุกสายธารา ทั้งผีพรายน้ำ อย่าซ้ำโกรธา ลูกขอขมา อโหสิกรรม ทำกิจใดใด อุทกภัย อย่าได้เติมซ้ำ อย่าพบวิบัติ ข้องขัดระกำ อย่าให้ชอกช้ำ น้ำท่วมพสุธา อย่าให้สินทรัพย์ ต้องพลันย่อยยับ เพราะสายธารา อย่าให้ชีวิต ต้องปลิดชีวา พระแม่คงคา รับขมาลูก เทอญ

วัตถุประสงค์ของการ "ลอยกระทง"

หากถามว่าเราลอยกระทงเพื่ออะไร ก็จะมีคำตอบที่หลากหลาย ตามแต่ละประเพณี ความเชื่อในพื้นที่นั้น ๆ ซึ่งสรุปออกมาได้ ดังนี้ 

1. เพื่อบูชาพระพุทธเจ้าในวันเสด็จกลับจากเทวโลก เมื่อครั้งเสด็จไปจำพรรษาอยู่บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เพื่อทรงเทศนาอภิธรรมโปรดพุทธมารดา 
2. เพื่อบูชาพระเกศแก้วจุฬามณีบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ซึ่งบรรจุพระเกศาของพระพุทธเจ้า 
3. เพื่อบูชารอยพระพุทธบาทที่ประทับรอยพระบาท ประดิษฐานไว้บนหาดทรายริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานทีในอินเดีย 
4. เพื่อบูชาพระอุปคุตเถระ ที่บำเพ็ญบริกรรมคาถาในท้องทะเลลึกหรือสะดือทะเล ซึ่งตำนานเล่าว่าเป็นพระเถระที่มีอิทธิฤทธิ์มาก สามารถปราบพญามารได้ 
5. เพื่อบูชาท้าวพกาพรหมบนสวรรค์ชั้นพรหมโลก 
6. เพื่อแสดงความขอบคุณพระแม่คงคาซึ่งเป็นแหล่งน้ำให้มนุษย์ได้ใช้ประโยชน์ต่าง ๆ 
7. เพื่อขอขมาต่อพระแม่คงคาที่มนุษย์ได้ทิ้งสิ่งปฏิกูลลงไป 
8. เพื่อระลึกถึงพระคุณของบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว 
9. เพื่อสะเดาะเคราะห์หรือลอยทุกข์โศกโรคภัยต่าง ๆ คล้ายพิธีลอยบาปของพราหมณ์ 
10. เพื่ออธิษฐานขอสิ่งที่ปรารถนา

อ้างอิง :  หนังสือลอยกระทง รักษ์น้ำ รักษ์วัฒนธรรม โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม