ผู้นำที่ครบถ้วนสำหรับโลกยุคใหม่ ควรมีลักษณะอย่างไร

 อย่างไรก็ดี ในปัจจุบันที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากมาย ทำให้เริ่มคิดว่าแนวคิดเกี่ยวกับคุณลักษณะของผู้เดิมแบบเดิมยังเหมาะสมอยู่หรือไม่?

ลองนึกภาพดูว่าในยุคที่พนักงานทำงานออนไลน์หรือ Work from home กันมากขึ้น ในยุคที่ AI กำลังจะเข้ามาทั้งช่วยและทดแทนมนุษย์ ในยุคที่ในออฟฟิศอาจจะมีคน 4 Generations ทำงานอยู่ร่วมกัน ในยุคที่โลกมีการแบ่งแยกเนื่องจากภูมิรัฐศาสตร์ หรือ ในยุคที่อุณหภูมิโลกเดือด ทุกคนให้ความสนใจกับสิ่งแวดล้อมกันมากขึ้น

- แนวคิดของผู้นำแบบเดิมๆ ยังเหมาะสมอยู่หรือไม่?

    ในช่วงหลังจะได้อ่านเจอหรือได้ยินแนวคิดใหม่ๆ เกี่ยวผู้นำยุคใหม่มากขึ้น ทั้ง Future-Oriented Leadership หรือผู้นำที่มุ่งเน้นอนาคต ซึ่งเป็นผู้นำที่ให้ความสำคัญกับการมองไปข้างหน้าและคาดการณ์ถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้น จากนั้นเตรียมพร้อมองค์กรให้พร้อมรองรับต่ออนาคตข้างหน้า

ผู้นำประเภทนี้จะให้ความสำคัญกับการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา และเมื่อสนใจในเรื่องใดก็จะศึกษาในเรื่องดังกล่าวอย่างลึกและจริง

 หรือ Complexity Leadership ที่มองภาพองค์กรเป็นระบบใหญ่ระบบหนึ่ง ที่มีความซับซ้อนและปรับตัวอยู่ตลอดเวลาแทนที่จะเป็นองค์กรที่มีแต่สายการบังคับบัญชาและลำดับขั้นแบบเดิมๆ โดยองค์กรที่เป็นระบบจะสามารถปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงได้ดีกว่าองค์กรที่เป็นลำดับขั้น

ผู้นำในลักษณะนี้จะเน้นให้เกิดการทำงานร่วมกันและแบ่งปันข้อมูลระหว่างส่วนต่างๆ ในระบบ ผู้นำไม่ได้มีหน้าที่ในการสั่งการหรือชี้นำ แต่ทำหน้าที่เป็นผู้ประสานงาน โค้ช หรือ ผู้ที่เชื่อมทำให้ระบบทั้งหมดเดินหน้าและปรับตัวไปพร้อมๆ กัน

หรือ Agile Leadership ที่เน้นเรื่องการปรับตัว ตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ผู้นำลักษณะนี้จะเชื่อใจและไว้วางใจทีมงานและลูกน้องในการตัดสินใจและแก้ไขปัญหาต่างๆ โดยตนเองทำหน้าที่ในการวางเป้าหมายและกรอบใหญ่เป็นหลัก

แนวคิดของ Agile Leadership จะมีส่วนคล้ายกับ Agile Team ที่คิด ปฏิบัติ Feedback และปรับอย่างรวดเร็ว โดยเน้นการทำงานข้ามกันระหว่างหน่วยงานและตอบสนองต่อความต้องการของลูกค้าเป็นหลัก 

    และ Sustainable Leadership ที่เน้นในเรื่องของความยั่งยืน ทั้งขององค์กร สังคม คน สิ่งแวดล้อม ผู้นำประเภทนี้จะเน้นในการดูในเรื่องของสิทธิและความเสมอภาคของทั้งบุคลากรภายในและภายนอกองค์กร ให้ความสำคัญต่อสิ่งแวดล้อม การดูแลชุมชน หรือ สังคมที่เกี่ยวข้อง และมีความเชื่อว่าเมื่อองค์กรทำดีแล้วกำไรที่ดีย่อมตามมา

    ผู้นำทั้งสี่ประเภทข้างต้น (มุ่งเน้นอนาคต มองเป็นระบบ ปรับตัว และยั่งยืน) ล้วนแล้วแต่เป็นคุณสมบัติที่ดีและเหมาะสมสำหรับผู้นำในยุคปัจจุบันและอนาคตอันใกล้

อย่างไรก็ดี ถ้าจะเรียกว่าเป็นผู้นำที่ครบถ้วนจริงๆ ก็ควรจะเป็นผู้ที่สามารถบูรณาการคุณลักษณะของผู้นำทั้งสี่ประเภทข้างต้นเข้าไว้ด้วยกัน ถ้าลองจินตนาการดูจะพบว่าผู้นำที่ครบถ้วนหรือ Holistic Leaders นั้นควรจะมีคุณสมบัติอะไรบ้าง?

    1. ควรจะเป็นผู้ที่มีการเรียนรู้ในสิ่งใหม่ๆ และปรับตัวตลอดเวลา โดยทั้งการเรียนรู้และปรับตัวนั้นไม่ใช่เฉพาะตัวผู้นำเอง แต่เป็นผู้นำที่ผลักดันให้ทั้งองค์กรมีการเรียนรู้และปรับตัวตลอดเวลาด้วยเช่นกัน

    2. ควรจะเน้นในการทำงานร่วมกับผู้อื่นมากกว่าการสั่งการ มีการแบ่งปันข้อมูลระหว่างกัน ทำให้ทุกคนที่เกี่ยวข้องมีความรู้สึกเป็นเจ้าของร่วมในงานที่จะทำ และสามารถสร้างพลังให้กับลูกน้องและทีมในการก้าวผ่านอุปสรรคต่างๆ ได้

    3. ควรจะมองเห็นภาพการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในอนาคต และเตรียมพร้อมองค์กรในระยะสั้นและกลางเพื่อให้พร้อมที่จะก้าวไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น เป็นผู้ที่มีทั้งวิสัยทัศน์ในระยะยาวและปฏิบัติได้จริงในระยะสั้น

    4. ควรจะกล้าที่จะเปลี่ยนแปลง ทดลองในสิ่งใหม่ และพร้อมที่จะล้มเหลว โดยสามารถปลูกฝังวัฒนธรรมในการทำงานให้ทุกค้นกล้าที่จะเสี่ยง ลองผิดลองถูก โดยยอมรับให้เกิดความผิดพลาดได้ แต่จะต้องเกิดการเรียนรู้และไม่ผิดซ้ำ

    5. ควรจะเป็นผู้ที่ทุกคนทั้งภายในและภายนอกองค์กรไว้ใจและเชื่อใจ ซึ่งจะต้องเริ่มจากการสื่อสารอย่างเปิดเผยและตรงไปตรงมากับทุกคน ต้องเริ่มจากมอบความรักและปรารถนาดีอย่างจริงใจต่อทุกคนในองค์กร ทำให้ทุกคนเกิดความไว้ใจ เชื่อใจ และพร้อมที่จะเดินตาม

    ลองดูว่าตัวท่านหรือผู้นำที่ท่านรู้จักมีคุณลักษณะทั้ง 5 ประการกันหรือยังนะครับ.