เจาะลึกสายอาชีพ Food Science ทำอะไรได้มากกว่าที่คิด

ปฏิเสธไม่ได้ว่า ชีวิตเราต้องเกี่ยวข้องกับอาหารตั้งแต่เช้าจรดเย็น สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของอาหารกับการดำรงชีวิตของมนุษย์ และเบื้องหลังของการผลิตอาหารมาให้เราทุกคนได้ทานในแต่ละวันก็คือ วิทยาศาสตร์การอาหาร (Food Science) ซึ่งมีความเกี่ยวข้องตั้งแต่เรื่องวัตถุดิบไปจนถึงกระบวนการผลิต เรียกได้ว่าเกี่ยวข้องตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำอย่างแท้จริง

"วิทยาศาสตร์การอาหารและเทคโนโลยีการอาหารอยู่เบื้องหลังอุตสาหกรรมอาหาร และแทรกอยู่ในทุกจุด ตั้งแต่คัดเลือกวัตถุดิบ การเก็บเกี่ยว วิธีการแปรรูปอาหาร กระบวนการผลิต และกระบวนการต่าง ๆ จนไปถึงมือผู้บริโภค" รศ. ดร.สาวิตรี รัตนสุมาวงศ์ อาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวถึงความสำคัญของวิทยาการในด้านนี้

เรียน Food Science ทำอะไรได้มากกว่าที่คุณคิด

หลาย ๆ คนอาจสงสัยว่าการเรียนในสาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร หรือ Food Science จบไปจะต้องเป็นนักวิทยาศาสตร์อาหารที่อยู่ในโรงงานหรือห้องทดลองอย่างเดียว ความจริงแล้วมีสายอาชีพอีกหลายด้านที่เด็ก Food Science สามารถทำได้ 

เมื่อเด็กในสาขาวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหารเรียนจบแล้ว สามารถทำงานได้ในหลากหลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน เช่น นักวิจัยและพัฒนา นักวิชาการ นักการตลาดด้านอาหารและเครื่องดื่ม ผู้ตรวจสอบคุณภาพอาหาร นักโภชนาการ หรือหากสนใจเรื่องของกฎหมายอาหารเป็นพิเศษก็สามารถศึกษาต่อและประกอบอาชีพเป็นนักกฎหมายด้านอาหารและเครื่องดื่มได้

จะเห็นได้ว่าเด็กในสายนี้สามารถประกอบอาชีพได้หลากหลายและเปรียบเสมือนฟันเฟืองที่สำคัญในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมอาหารให้พัฒนาต่อไปได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด

เตรียมความพร้อม เปิดประตูสู่โลกการทำงาน

รศ. ดร.สาวิตรีกล่าวว่า “คนรุ่นใหม่จะต้องออกไปพบกับการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี ทางภาควิชาจึงเล็งเห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนให้ตอบโจทย์ต่อโลกปัจจุบัน นิสิตต้องมีความสามารถและเท่าทันกับเทคโนโลยี สามารถประยุกต์ใช้องค์ความรู้ที่เรียนมาได้ รวมทั้งความพร้อมในทักษะซอฟต์สกิล ด้วยการฝึกการทำงานเป็นทีม การทำกิจกรรมร่วมกัน อย่าง การแข่งขัน FoSTAT-Nestlé Quiz Bowl ก็ถือเป็นการฝึกฝนองค์ความรู้ที่มีอยู่ของนิสิตให้นำมาตอบคำถามที่ครอบคลุมในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอาหารครบทุกมิติ และยังฝึกการทำงานเป็นทีมอีกด้วย”

การแข่งขันตอบปัญหาวิชาการด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางอาหาร จึงเป็นการเปิดพื้นที่ให้นักศึกษาได้แสดงศักยภาพและประยุกต์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์อาหารอย่างเป็นรูปธรรม รวมถึงเปิดโอกาสให้ผู้ชนะได้รับประสบการณ์การฝึกงานกับบริษัทเนสท์เล่ ซึ่งเป็นบริษัทผู้ผลิตอาหารและเครื่องดื่มชั้นนำของโลก และยังได้มีโอกาสไปศึกษาดูงานที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาของเนสท์เล่ที่ประเทศสิงคโปร์อีกด้วย โดยตลอดระยะเวลา 20 ปี มีนักศึกษาในสาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอาหารเข้าร่วมในเวทีการแข่งขันนี้มาแล้วกว่า 6,240 คน ตอบรับกระแสความตื่นตัวในวงการวิทยาศาสตร์อาหาร  

ในปีนี้ทีม FST KU จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คว้ารางวัลชนะเลิศการแข่งขันตอบปัญหาวิชาการด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางอาหาร FoSTAT - Nestlé Quiz Bowl 2024 

โลกเผชิญสภาพอากาศแปรปรวนเกินคาดเดา ที่สำคัญคืออาจส่งผลกระทบต่อวัตถุดิบอาหารในอนาคต ณภัทร ดุษฎีวิจัย นิสิตภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ผู้คว้าชัยชนะจากการแข่งขันในปีนี้ และสนใจปฏิกริยาเคมีและการเปลี่ยนแปลงของอาหารเมื่อผ่านขั้นตอนต่าง ๆ มีมุมมองที่น่าสนใจถึงสายอาชีพ Food Science ว่า

"เราอาจพิจารณาการหาวัตถุดิบทดแทนที่ทำให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยลง เช่นวัตถุดิบทดแทนเนื้อสัตว์ อาจจะเป็นแมลงที่โตเร็วกว่า ใช้ทรัพยากรน้อยกว่า หรือในด้านการแปรรูปที่ปัจจุบันใช้ไอน้ำเป็นหลัก ก็อาจต้องใช้ทรัพยากรอย่างอื่นแทน เช่น ไฟฟ้า พลังงานสะอาด หรือทรัพยากรที่หมุนเวียนได้ เช่น ลม แสงแดด เป็นต้น"

ณัฐิดา ทรงเดชาไกรวุฒิ นิสิตภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ อีกหนึ่งสมาชิกทีม FST KU กล่าวว่า  “การได้ไปดูงานเยี่ยมชมโรงงานผลิตไอศกรีมเนสท์เล่ที่บางชันเป็นประสบการณ์ที่ดีมาก ๆ จากที่ได้เคยทำโครงการไอศกรีมตอนที่เรียนอยู่ปี 3 มีการใช้เครื่องมือพาสเจอร์ไรซ์ และทำไอศกรีมกันเอง แต่เมื่อไปเห็นการใช้เครื่องจักรและขั้นตอนการผลิตในโรงงานจริง ได้รับประสบการณ์ใหม่ ๆ และเห็นภาพที่ชัดเจนมากกว่าการเรียนในห้องเรียน” 

ณภัทรกล่าวว่า “ดีใจที่ได้มาแข่งขันตอบปัญหาครั้งนี้ รวมทั้งการที่ได้โอกาสฝึกงานและดูกระบวนการทำงานของบริษัทระดับสากล จึงอยากเชิญชวนน้อง ๆ ให้เข้ามาร่วมแข่งขัน เพราะเป็นการแข่งขันด้านวิทยาศาสตร์อาหารที่ใหญ่ที่สุดระดับประเทศ เป็นการทดสอบความรู้ทุกอย่างที่ได้เรียนมา ทั้งฝึกฝนตัวเอง ทำงานร่วมกับเพื่อนเป็นทีม” 

เส้นทางของเยาวชนไทยเหล่านี้ ยังอีกยาวไกล โจทย์ด้านวิทยาศาสตร์อาหารที่ท้าทายรออยู่เสมอในยุคที่การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว การสนับสนุนวงการวิทยาศาสตร์อาหาร เยาวชน และอนาคตของอุตสาหกรรมอาหารของประเทศ จึงต้องดำเนินต่อไป เพื่อทุกคนในวันนี้ และในอนาคต