นวลน้อย ตรีรัตน์ - พนันบอล อันตรายกว่า หวย

เกาะกระแสฟีเวอร์ของฟุตบอลโลก ด้วยการแถลงผลสำรวจที่สร้างความเกรียวกราวเมื่อสัปดาห์ก่อน ว่า "เด็กไทยอายุต่้ำกว่า 15 ปีเริ่มเล่นพนันบอล" ! เพื่อปลุกสังคมไทยให้หันมาสนใจถึงพิษภัยจากการพนันในวันนี้ ที่แพร่กระจายไปถึงกลุ่มเด็กและเยาวชนอย่างมีนัยสำคัญ

งานนี้ รศ.ดร. นวลน้อย ตรีรัตน์ แห่งคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ออกโรงร่วมกับศูนย์ศึกษาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และภาคีเครือข่าย เปิดเผยข้อเท็จจริงจากการติดตามพฤติกรรมการรับชมและการเล่นพนันทายผลฟุตบอลโลก 2014 ในกลุ่มนักพนันมัธยมปลายและอาชีวศึกษา ครั้งที่ 1 เพื่อบอกกล่าวสังคมให้รับรู้ ก่อนจะเตรียมผลสำรวจครั้งที่ 2 ออกมาในเร็ววันนี้

"จุดประกาย ทอล์ค" มีโอกาสสนทนาถึงแง่มุมอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัย ภายใต้มุมมองของนักเศรษฐศาสตร์การเมืองแห่งรั้วจามจุรีคนนี้ ในบรรยากาศที่กระแสฟุตบอลโลกกำลังครอบคลุมไปในทุกพื้นที่ของลมหายใจ

สาเหตุที่จับงานวิจัยเรื่องการพนันฟุตบอล

คงมี 2 สาเหตุนะคะ สาเหตุหนึ่ง คือว่าเราเคยทำงานวิจัยเรื่องพนันฟุตบอลมาตั้งแต่ช่วงแรกๆ ตั้งแต่ปี 2540 ที่เพิ่งมีการเริ่มเล่นกันไม่กี่ปี เราเริ่มทำมาตั้งแต่ตอนนั้น หลังจากนั้น ก็มีการทำเป็นระยะๆ ปัญหาหนึ่งที่เราเห็นคือ ในช่วงแรกๆ พนันฟุตบอลจะอยู่กับพวกวัยทำงาน มีเด็กเยาวชนเล่นอยู่ แต่ไม่มาก ช่วงแรกๆ พวกวัยทำงานจะเยอะ แต่ต่อมาเราเห็นทิศทางว่า การพนันฟุตบอลที่เคยอยู่กับคนวัยทำงานและเป็นชนชั้นกลาง มีรายได้พอประมาณ เริ่มลงไปสู่คนที่มีฐานะทางเศรษฐกิจที่แย่หรือคนจนมากขึ้น และลงไปที่เด็กและเยาวชนมากขึ้น

คือเรามีการทำเซอร์เวย์เป็นระยะ เราเห็นทิศทางนี้ ตอนหลังมันลงไปสู่คนจน คนที่อาจไม่ใช่คอบอล ไปที่เด็กและเยาวชนเพิ่มมากขึ้น เพราะฉะนั้น ในช่วงหลังเราเลยรู้สึกว่าทิศทางนี้ มันจะเป็นปัญหาทางสังคมเพิ่มมากขึ้น เพราะฉะนั้น เลยเป็นอันที่เราเกาะติดอยู่เสมอ

ทีนี้ ประเด็นที่สองคือ เพราะว่ามันลงไปสู่เด็กและเยาวชน เป็นสิ่งที่เลวร้ายมากนะคะ กลายเป็นเด็กและเยาวชนเราเล่นพนันบอล เราก็รู้อยู่ว่าถ้าเทียบกับการพนันประเภทอื่นๆ ผลกระทบค่อนข้างแรง เพราะมีปัญหาเรื่องหนี้สินด้วย ถ้าเกิดไปเล่นหวยยังเล่นไม่เยอะ แต่เล่นบอลทุกอันที่ทำออกมามันเล่นเยอะกว่ามาก หวยมีความถี่น้อยกว่า หวยมีเดือนละสองครั้ง แต่พรีเมียร์ลีกอาทิตย์หนึ่งกี่คู่ ?

แสดงว่าไม่ได้มองแค่ฟุตบอลโลก?

ไม่ใช่ แมตช์ฟุตบอลที่เล่นอยู่ เพราะถ้าคนไปเล่นในแมตช์ฟุตบอลปุ๊บ ไอ้แมตช์ใหญ่ๆ เล่นอยู่แล้ว แมตช์ใหญ่ๆ จะกระตุ้นนักเล่นหน้าใหม่เสมอ เพราะเป็นอะไรที่ค่อนข้างฟีเวอร์ของสังคม และพอพวกนี้ พวกนักเล่นหน้าใหม่ที่เกิดขึ้นปุ๊บ ถามว่าพอเขาจบทัวร์นาเมนต์นี้แล้ว เขาจะเลิกไหม บางคนก็เลิก แต่บางคนก็ยังเล่นต่อ เข้าไปเล่นในกระแสปกติ

เรามาจุดพลุช่วงนี้ เพราะเป็นช่วงกระแสฟุตบอลโลก ประเด็นที่เราจุด คือเรื่องเด็กและเยาวชน เราอยากให้คนที่เกี่ยวข้องต้องทำงาน เราก็ทำ เราเป็นนักวิชาการ นักวิชาการก็ทำได้เพียงบอกความจริงว่า มันเกิดอะไรขึ้น แต่ว่าเราไม่มีกลไกหรือมาตรการอะไรโดยตรง เราต้องบอกคนที่รับผิดชอบว่า ตอนนี้มันมีปัญหาเกิดขึ้นนะ คุณต้องทำอะไรบางอย่างเพื่อที่จะช่วยกันป้องกัน หรือบอกสังคมให้ช่วยกันดูแล ช่วยกันตรวจสอบ การที่ปัญหาไปเกิดกับเด็กและเยาวชน เป็นปัญหาลูกหลานเรา เราอยากได้ลูกหลานแบบไหนในอนาคตล่ะ

แล้วจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงอะไรบ้าง

เราก็พยายามอยู่นะ เรามีงานวิจัยเป็นระยะๆ แต่ที่ผ่านมา ชุดงานวิจัยเรื่องเด็กและเยาวชน เราอาจจะเห็นทิศทางแนวโน้ม แต่ตัวเลขไม่ชัดเหมือนกับรอบที่เราเพิ่งแถลงไป เพราะว่ารอบที่เราเพิ่งแถลงไป เราทำกับเด็กและเยาวชนโดยตรงเลย ให้เห็นชัดๆ เลยว่า มันเป็นอย่างนี้ เมื่อก่อนเขาอาจจะฟังแล้วไม่ชัดเจนมากเท่าไร แต่ตอนนี้ข้อมูลก็ชัดเจน

พูดถึงความสะเทือนใจ มักจะมาจากกรณีตัวอย่างที่พบเจอกับเด็ก เพราะเด็กบางคนต้องเปลี่ยนชะตาชีวิต จากเด็กดีๆ เราก็คงได้ฟังเรื่องพวกนี้มาพอสมควรนะคะ เรื่องที่ไม่ได้ฟังก็อีกเยอะ แต่เรื่องที่เราได้ฟังมักจะมาจากเด็กที่ชะตาชีวิตเขาเปลี่ยน แต่เขาพยายามกลับมา คือแก้ตัวกลับมา แล้วเขาก็ยอมเล่าว่า ผ่านอะไรมาบ้าง แต่ในข้อเท็จจริง เราพบว่าชะตาชีวิต จากเด็กปกติไปเรียนหนังสือ ก็ต้องไปอยู่ในบ้านอะไรทั้งหลายเพื่อที่จะควบคุม ซึ่งอันนี้ชะตาชีวิตเขาก็เปลี่ยนไป

ทราบว่ากำลังจะมีผลสำรวจระยะที่สองตามมา ?

จะออกมาหลังจากแข่งฟุตบอลโลกรอบแรกเสร็จ จะมีผลครั้งที่สอง เพื่อจะบอกว่าสรุปแล้ว จริงๆ เล่นกันหรือเปล่า เราก็คาดหวังว่า ถ้าเป็นปกติ ถ้าทางการไม่ทำอะไรเลย เราคาดว่าตัวเลขของการเล่นจะสูงกว่าที่เขาบอกเราในครั้งแรก ว่าจะเล่นสักเท่าไร เราคิดว่าของจริงจะเล่นมากกว่านั้น แต่ถ้าหากทางการทำอะไร เราก็คิดว่าตัวเลขมันอาจจะลดลงก็ได้ นี่จะเป็นตัวพิสูจน์ว่า มันจะเกิดอะไรขึ้น

ถึงไม่มีฟุตบอลโลก คนไทยยังเล่นการพนันอยู่ดี เพราะมันอยู่ในดีเอ็นเอของคนไทย ?

เราต้องแยกนะ พนันฟุตบอลบอล นี่ปัญหาคือฟุตบอลเวลาแข่งไม่ได้แข่งคู่เดียวแล้วเลิก มันแข่งหลายๆ คู่ อย่างต่อเนื่อง เพราะฉะนั้น การแข่งอย่างต่อเนื่อง เวลาที่ใครเล่นพนันบอล ประเด็นที่จะเกิดขึ้น คือเล่นต่อเนื่อง แต่ถ้าสมมติคุณไปเล่นในอีเวนท์อื่นๆ เช่น พนันกันว่า วันนี้ฝนจะตกหรือเปล่า เล่นจบแล้วคือจบ อาจไม่เล่นต่อเนื่อง

ปัญหาของการพนันที่เป็นปัญหา คือการเล่นต่อเนื่อง ถ้าเล่นนานๆ ครั้ง ปัญหาไม่ได้ใหญ่โตหรอก หรือแทบจะไม่เป็นปัญหาเลย ถ้านานๆ ครั้ง เล่นกันรอบเดียวแล้วจบ เพราะการเล่นต่อเนื่อง ทำให้คนเล่นมีอารมณ์ความรู้สึกค่อนข้างมากต่อการเล่นนั้น เช่น ถ้าได้เงินก็มีความรู้สึกว่าฉันเก่ง ฉันวิเคราะห์ได้เก่ง ฉันก็อยากจะแทงมากขึ้น ถ้าเสียก็อยากได้เงินคืน มันจะมีอารมณ์อย่างนี้ ต่อเนื่อง ผูกพัน

ถามว่าคนจะตัดอารมณ์ตรงนี้ได้ไหม คนที่ตัดได้ มักจะเป็นคนที่ไม่เล่นพนัน ถามคนที่เล่นพนันดูได้เลยว่า อารมณ์ความรู้สึกขณะที่เล่นเป็นอย่างไร และถ้าสามารถเล่นต่อเนื่องได้ มันจะเป็นอย่างไร เขาก็จะตอบว่าเล่นจนสุดท้าย มันไม่มีทางออก จนตรอก ถึงได้บอกว่า ฉันต้องเลิกนะ ถ้าไม่เลิกนี่ตายแน่

งานวิจัยต่างประเทศทำให้ทราบว่า ในแมตช์การแข่งขันสำคัญ ยังมีการล้มบอล ?

นี่เป็นปัญหามาก เป็นปัญหาในต่างประเทศ ซึ่งเขาก็พยายามที่จะศึกษาวิเคราะห์ว่า จะแก้ปัญหานี้อย่างไร แสดงว่าตอนหลังมันเริ่มเป็นปัญหา เพราะเราเคยได้รับการติดต่อจากนักวิจัยในต่างประเทศ เพื่อขอคุยปัญหานี้ ก็ว่ากันตรงไปตรงมานะ นักเล่นเอเชียช่วงหลังมันเยอะ ไม่ใช่ในประเทศไทยนะ ใช้คำว่านักเล่นเอเชีย นักเล่นที่เป็นชาวจีน เชื้อสายจีน ซึ่งมีอยู่ในหลายประเทศ เยอะมาก แล้วก็กลายเป็นคนคุมเส้นสายการพนันที่ค่อนข้างใหญ่ในเอเชีย และมีปัญหาเนื่องจากเงินเยอะ พอเงินเยอะมันก็ไปล้มบอล มันมีอิทธิพลมากพอที่จะไปล้มบอล

เราก็ไม่ได้ตามเรื่องนี้ แต่ปัญหานี้ไม่จบง่ายๆ แน่ เขาก็พยายามแก้ เพราะมันส่งผลกระทบไปหมด เมื่อไรก็ตามที่คนรู้สึกว่าเกมการแข่งขันนี้ไม่ยุติธรรม ก็อาจส่งผลกระทบต่อผู้เล่นทั่วไปที่ไม่ได้รู้อิโหน่อิเหน่ด้วย ว่าฉันจะเล่นหรือเปล่า เพราะคนเล่นส่วนหนึ่งในต่างประเทศก็เล่นสนุกๆ หรือเล่นแบบเอาเป็นเอาตาย บางคนเล่นเพราะเป็นแฟนทีมนี้ ก็ต้องเล่นนิดหน่อยเพื่อเชียร์ทีมตัวเอง

บางคนมองว่าการพนันเป็นไลฟ์สไตล์ โอกาสที่เราจะเห็นการพนันขึ้นมาอยู่บนดิน?

ปัญหาของการพนันที่อยู่บนดินคือ ก่อนอื่น คิดว่าสิ่งที่คนไทยไม่ค่อยรู้ สำหรับคนที่เชียร์ให้มาอยู่บนดิน ประเทศที่เขามีอยู่บนดิน เขามีกติกาเยอะมากนะ กติกาควบคุมเยอะมากเลยนะ เช่น อย่างในอังกฤษ ถ้าคุณจะแทงแล้ว คุณไม่เอาเงินสดแทง คุณแทงผ่านบัตรเครดิตก็ได้ แต่จะมีการวิเคราะห์เลยว่า เครดิตของคุณแทงได้ไม่เกินเท่าไร เช่น แทงได้ไม่เกิน 5,000 บาทใน 2 อาทิตย์ คุณก็แทงได้ 5,000 บาท หลังจากนั้นคุณต้องเอาเงินไปจ่ายบัตรก่อนนะ ถึงจะแทงต่อได้ ถ้าคุณไม่มีเงินไปจ่ายต่อ คุณก็ต้องเลิก และทุกบัตรเขาจะรู้กันหมด ไม่ใช่ว่าคุณเปลี่ยนบริษัทแล้วไปได้ ไม่มีนะ แต่ของเรา กลไกต่างๆ ของเราเข้มงวดอย่างนั้นหรือเปล่า เขามีกติกาเยอะ เพื่อที่จะทำให้คนแทงไม่เกิดปัญหาหนี้สิน และถ้าใครเกิดปัญหาหนี้สิน ก็จะเป็นหนี้สินในวงเงินที่ไม่เยอะ

แต่ของเรายังไม่ค่อยแน่ใจ เพราะว่าบ้านเรา ไอ้เรื่องกำกับดูแล มันอ่อนไปหมด แล้วอันที่สองที่เขาจะดูแลมาเลย คือการป้องกันเด็กและเยาวชนไม่ให้เข้าสู่วงจรการพนัน อายุเป็นเรื่องที่กำกับมากเลย ขนาดซื้อล็อตเตอรี่ ถ้าเขาพบว่ามีเด็กซื้อ คนขายผิดด้วย ถือว่าคนขายผิดมากเลยที่ไม่ดูอายุ แต่ของเรา เรื่องเด็กเรื่องอะไรยังไม่เห็นใส่ใจเลย

เพราะฉะนั้น เรามีหลายเรื่องที่เราต้องทำความเข้าใจ คืออยู่บนดินก็ได้ ถ้าหากเรามีการควบคุมกติกาที่ชัดเจนและมีประสิทธิผล แต่ที่กลัวตอนนี้ คือความไม่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล เทียบจากสำนักงานสลากฯ บ้านเรา คิดดูทำมากี่สิบปี ยังขายเกินราคา เรายังขายสลากให้เด็ก ขายทุกที่ทุกทาง ไม่เป็นที่เป็นทางเลย คำถามคือว่า เรายังมีปัญหา 2-3 ข้ออย่างนี้ แล้วจะไว้ใจให้ทำการพนันอื่นๆ ได้อย่างไร เพราะการพนันอื่นๆ มีปัญหามากกว่ากันเยอะ

ถ้าเป็นพื้นที่การพนันสำหรับนักท่องเที่ยวอย่างกาสิโน?

มั่นใจว่าเราทำได้ไหมล่ะ คำถามคือ เราทำได้ไหมล่ะ บ้านเราถ้าจะเปิด มักจะเปิดตามแอร์พอร์ต คุณก็ดูสิ ประเทศไทยเป็นประเทศซึ่งมีคนไปรับคนต่อจาก gate มากที่สุด กว่าทุกประเทศ ประเทศอื่นบุคคลสำคัญเท่านั้นแหละที่มีคนไปรับที่ gate แต่ประเทศไทยเพียบเลย เราละเมิดกฎ อภิสิทธิ์ชนเสียจนเคยตัว ก็ไม่แน่ใจว่า พอเรามีอย่างนั้นแล้ว เราทำได้หรือเปล่า

ถ้าเรากำหนดกติกาดีๆ มันก็จะเฉพาะไลฟ์สไตล์คนที่ชอบ ถ้าหากมาเล่นแล้ว จะไม่เกิดปัญหา ไม่ใช่แบบถ้าคุณดูบอล ฝั่งรอบชายแดนเรา อันหนึ่งที่เกิดขึ้นคือจำนำ มีรถมีทอง มีอะไรเสียเรียบ สมมติว่าการที่เราเปิดบ่อน กาสิโนทั้งหลาย ในต่างประเทศเขาระวัง คุณเล่นในส่วนเงินสดที่คุณมี ต้องไม่ไปก่อหนี้สิน ในต่างประเทศที่ได้มาตรฐาน เขาไม่มีรับจำนำนะ แต่บ่อนรอบชายแดนเรา มีรับจำนำด้วย เพราะฉะนั้น คุณไม่ได้เสียเงินสดที่เตรียมไป แต่คุณเสียทรัพย์สินเยอะแยะไปหมดเลย

โดยรวมแล้ว การพนันส่งผลเสียต่อสถานะทางครอบครัวมากน้อยแค่ไหน

คิดว่าในครอบครัวไทย ปัญหาที่เกิดขึ้นมักจะเกิดจากอบายมุขเยอะ ไม่ว่าจะเหล้า พนัน เป็น 2ตัวร้ายเลย ที่ก่อให้เกิดปัญหาในครอบครัวไทย ลองไปดูก็ได้ว่า ปัญหาหลักๆ การทะเลาะเบาะแว้ง เงินไม่พอใช้ ปัญหาทั้งหลายที่เกิดในครอบครัว ส่วนใหญ่มาจากเหล้าและพนัน

ในครอบครัว เวลาเงินไม่พอใช้ก็เครียดกันไปหมด พอเครียดก็นำไปสู่ความรุนแรงในครอบครัว แล้วไม่ว่าจะไปดื่มเหล้าก็ดี การพนันก็ดี มันเสียแรงงาน ยกตัวอย่างแม่บ้าน ปัญหาอยู่ที่แม่บ้าน แต่แม่บ้านแทงหวยยังใช้เวลาไม่มาก และไม่ได้แทงเยอะ แต่พ่อบ้าน เวลาเข้าบ่อนหรือไปเล่นอะไรที่เยอะๆ เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา แทนที่จะเอาเวลาไปทำงานก็ไม่ได้ทำงาน เหมือนกับในครอบครัวที่ดื่มเหล้าก็ไม่ได้ทำงาน เสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลา เสียสุขภาพอีก

ฟุตบอลโลกครั้งนี้ จะส่งผลกระทบอะไรแก่ครอบครัวไทย

ผลกระทบคงจะคล้ายๆ กับการพนัน ถ้าคุณพนันกันเยอะๆ มันต้องส่งผลกระทบต่อการเงิน เราถามมาทั้ง 2 แบบ ตอนที่เราเซอร์เวย์รอบใหญ่ คำตอบที่เหมือนๆ กันในบางข้อ เช่น คุณมีประสบการณ์พนันเกินกว่าความสามารถในการจ่ายไหม คนที่ตอบว่าเคย 10-20 เปอร์เซ็นต์ คุณพนันเพียงเพราะอยากได้เงินคืนไหม เคยมีประสบการณ์แบบนี้ไหม คนที่ตอบขึ้นมาเป็น 20-30 เปอร์เซ็นต์ คำตอบพวกนี้ มันตอบอยู่แล้ว

อีกข้อหนึ่งคือ คุณพนันเกินกว่าความตั้งใจที่จะพนันทีแรกไหม คำตอบก็ 20-30 เปอร์เซ็นต์ แสดงให้เห็นอะไร นี่คือคนพนันใน 100 คน ประมาณ 30 คนมีปัญหาแน่นอน ถามว่าเยอะไหม เยอะ เพราะฉะนั้น ฟุตบอลโลกก็ไม่ต่าง เพราะนี่คือพฤติกรรมของคนที่เล่นพนันต่อเนื่อง

เรามักจะถามเรื่องผลกระทบด้วยนะคะว่า คุณมีผลกระทบอะไรบ้าง หลักๆ ที่ตอบ ส่วนมากจะตอบว่ามีผลกระทบ 1 ใน 3 มีผลกระทบ ผลกระทบก็แยกกันไปว่ามีอะไร แต่ว่าครึ่งหนึ่งของ 30 เปอร์เซ็นต์ มักจะตอบว่ามีปัญหาเรื่องการเงิน คือว่าง่ายๆ พนันแล้วเป็นหนี้สิน

เรื่องของประเทศเจ้าภาพ เรื่องของช่วงเวลาแข่งขัน ?

คิดว่าคนที่อยากจะเล่นและอยากชม ก็มีวิธีปรับไลฟ์สไตล์ของเขา ยิ่งถ้าคุณไปดึกเลย อาจสบาย เพราะว่าเขากลับจากทำงาน หรือเด็กก็กลับจากโรงเรียน หัวค่ำก็นอนหน่อย พอใกล้ๆ เที่ยงคืนก็ตื่น และดูเหมือนฟุตบอลทางยุโรป ถึงแม้เจ็ดชั่วโมง แต่ก็มีคู่ดึกใช่ไหม ถามว่าคู่ดึกคนดูกันหรือเปล่าตอนฟุตบอลยุโรป ก็ดู ถามว่าครั้งนี้จะดูกันไหม ก็ว่าดู แต่อาจมีประเภทไม่ใช่คอบอลจริงๆ ก็ไม่ดู แต่พวกคอบอลจริงคิดว่าดูไหม คิดว่าดู

งานวิจัยค่อนข้างหลากหลาย ปกติคุณมีหลักในการเลือกหัวข้ออย่างไร

ตอนนี้เราตั้งเป็นศูนย์วิจัยเรื่องการพนัน สำหรับในเรื่องนี้เราพยายามดูทิศทางว่าธุรกิจการพนันขยายไปแบบไหน และส่งผลอะไร ในแง่ของการพนันเอง เราพยายามเลือกเรื่องที่หลากหลาย เรื่องที่มีทิศทางจะเป็นปัญหาเพิ่มมากขึ้น แต่เรื่องอื่น ส่วนอื่นๆ ถ้าจะทำอะไร ก็จะเป็นประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐศาสตร์การเมือง และเป็นเรื่องที่เรามักจะเลือกว่าอยากจะทำอะไร อย่างตอนนี้ที่เพิ่งเสร็จไป กำลังทำเป็นหนังสือ เรื่องเครือข่ายของผู้ที่ผ่านหลักสูตรผู้บริหารระดับสูง หลักสูตรชนชั้นนำ อันนี้เพิ่งทำเสร็จไป

สิ่งที่กำลังทำอยู่ คือศึกษาเรื่องสื่อสารมวลชน ในแง่ของเศรษฐศาสตร์ เพราะคนที่ศึกษาเรื่องสื่อสารมวลชน มักจะเป็นคนที่จบนิเทศศาสตร์ หรือวารสารศาสตร์ แต่คิดว่ายังมีมุมทางด้านเศรษฐศาสตร์ คือดูในแง่อุตสาหกรรมสื่อสารมวลชน เพราะสื่อสารมวลชนในแง่เศรษฐศาสตร์ เราไม่ถือว่าสื่อสารมวลชนเป็นสินค้าเอกชน แต่มีมุมเป็นสินค้าสาธารณะอยู่ เพราะฉะนั้น เมื่อเป็นสินค้าสาธารณะหรือว่าเป็นธุรกิจที่สามารถส่งผลกระทบในเชิงบวกหรือลบต่อสังคมได้ เราไม่สามารถดูได้ว่า เขาเป็นสินค้าเอกชนได้ชัดๆ แต่ว่าเป็นธุรกิจที่สามารถสร้างผลกระทบเชิงบวกเชิงลบได้

รวมถึงกรณีดิจิทัลทีวี การเกิดหรืออาจจะไปถึงการล้มตายในอนาคต?

ใช่ๆ กำลังเขียนอยู่พอดี แต่อันนี้ต้องใช้เวลา เพราะมันเพิ่งเกิด ถึงแม้ว่าในใจเราคิดว่า จะเกิดอะไรขึ้น แต่เราก็อยากดูว่าข้อเท็จจริงมันจะเกิดอย่างนั้นหรือเปล่า

สมมติฐานเบื้องต้นคือ คนที่เข้าประมูลก็ประเมินอุตสาหกรรมสื่อสารมวลชนดีมากเกินไป ถ้าดูจากราคาประมูลที่เกิดขึ้น เขาน่าจะประเมินดีมากเกินไป ตัวเองไม่คิดว่าการเติบโตของโฆษณาในโทรทัศน์ มันจะเพิ่มสูงขึ้นมากนัก มันน่าจะเติบโตตาม GDP ของเรา เมื่อเป็นแบบนี้ ก็ไม่ได้เติบโตมาก

พอมีจำนวนช่องมากขึ้น มันก็ต้องแย่งกัน ก็จะพบว่า เรามีเจ้าเก่าที่ครอบตลาดมานาน เจ้าใหม่ก็จะมีส่วนที่เป็นยักษ์เข้ามา ยักษ์หมายถึงคนที่มีธุรกิจสื่อสิ่งพิมพ์ หรือธุรกิจหลายอย่างจะได้เปรียบ เพราะพวกนี้จะเข้าถึงบริษัทที่มีโฆษณา การขยายจึงไม่ยาก ถ้าเทียบกับรายใหม่ๆ เลยที่ไม่ได้อยู่ในวงการ เพราะฉะนั้น รายเล็กจะหนัก ถ้าหากไม่โดดเด่นจริงๆ ยกเว้นเขาสามารถโดดเด่นพุ่งขึ้นมา มีอะไรให้คนติดตาม ก็จะไปสู่ปัญหาเรตติ้งที่ทะเลาะกันอยู่ทุกวันนี้ว่า จะวัดเรตติ้งอย่างไร วัดแบบนี้จะยุติธรรมหรือเปล่า

งานวิจัยอื่นๆ ที่อยากทำ ?

เยอะมากเลย ถามว่าปัญหาในสังคมไทยเยอะไหม เยอะ อะไรที่เราดูแล้ว ยังไม่ค่อยเข้าใจ ถ้ามีเวลาก็อยากทำ แต่เราไม่ค่อยมีเวลา

ยกตัวอย่างง่ายๆ ทะเลาะกันเรื่องราคาพลังงาน พลังงานประเทศไทยมีพลังงานในประเทศเยอะมากแค่ไหน เป็นคำถามเบสิคมากเลย ก่อนที่จะถามว่าต้นทุนจะเป็นเท่าไร ถามจริงๆ เลยว่า บ้านเรามีพลังงานของเราจริงๆ เราเป็นผู้ส่งออกหรือผู้นำเข้าพลังงาน ยังทะเลาะกันเลย

กลุ่มหนึ่งเชื่อว่า เราเป็นผู้ส่งออกพลังงาน อีกกลุ่มหนึ่งบอกว่าไม่ เรายังเป็นผู้นำเข้า พอเป็นผู้นำเข้า ราคาพลังงานก็ต้องกำหนดตามราคาตลาดโลก ไม่อย่างนั้น รัฐก็ต้องไปอุดหนุน ระยะยาวเป็นปัญหาแน่นอน แค่นี้เป็นข้อมูลที่เบสิคมาก แต่ยังไม่รู้เลยว่าข้อเท็จจริงเป็นอย่างไร ฟัง 2 ฝ่ายก็ยังปวดหัวไปหมด

บอกไม่ได้เลยว่าเราควรจะเชื่อใคร ?

ใช่ เพราะว่าข้อมูลฝ่ายหนึ่งก็บอกอย่างนี้ ข้อมูลที่เป็นทางการบอกอย่างนี้ ข้อมูลอีกฝ่ายก็บอกว่าไม่ใช่ เราก็ไม่รู้เลยว่า เป็นความเข้าใจผิดของใคร อะไร อย่างไร ทีนี้ถ้าตกลงกันเรื่องนี้ไม่ได้ เรื่องอื่นๆ ก็ลำบากแล้ว ว่าตกลงเราจะวางทิศทางพลังงานอย่างไร ซึ่งอันนี้ต้องทำให้ชัด ก็รู้สึกว่าอยากลงไปศึกษาเหมือนกันว่า ตกลงมันอย่างไรกันแน่ นี่คือตัวอย่าง

แต่เรื่องที่เรายังไม่รู้มีอีกเยอะมากเลย เนื่องจากตัวเองสนใจ พอดีสอนหนังสือเรื่องนโยบายสาธารณะในมุมของเศรษฐศาสตร์ เพราะฉะนั้นในนโยบายสาธารณะ มันมีเยอะมาก

หรือไม่ก็ในเรื่องการศึกษาของเรา สัดส่วนของงบประมาณการศึกษาที่เราใช้ต่อ GDP สูง ตั้งแต่เราปฏิรูปการศึกษา เราขยายในเชิงปริมาณเยอะมาก ในเชิงปริมาณ เราขยายจำนวนโรงเรียน ขยายจำนวนมหาวิทยาลัย เยอะมาก แล้วพอในช่วงที่สอง เข้าใจว่าช่วงปลายๆ ช่วงที่หนึ่ง ก็ขึ้นเงินเดือนครู เพราะครูเงินเดือนน้อย จริงๆ ก็ไม่ได้น้อย คือเท่าข้าราชการทั่วไป แต่ภาระหน้าที่หรือความรับผิดชอบเยอะ พอเพิ่มมาแล้วงบมันก็ขึ้นไง คำถามคือคุณภาพการศึกษามันไม่ได้ขึ้น นี่แหละเป็นสิ่งที่ต้องไปดูกันว่า เพราะอะไร ทำไม

เราไม่ได้ดูข้อมูลในเชิงเศรษฐศาสตร์อย่างเดียว เราดูข้อมูลในแง่ความเชื่อมโยงกับปัจจัยอื่นๆ ปัจจัยทางการเมือง ปัจจัยทางสังคม ที่เชื่อมโยงด้วย.

.......................................................................

หมายเหตุ : ถอดเสียงเป็นตัวอักษร โดย อภิญญา ชาวสมุน