คนเราให้ 'ดอกกุหลาบ' มานับพันปีก่อนมี 'วันวาเลนไทน์' เสียอีก
ย้อนดูความหมายสุดคลาสสิกที่ซ่อนอยู่ใน "ดอกกุหลาบ" ดอกไม้สุดคลาสสิกที่เดินทางผ่านกาลเวลามาเป็นตัวแทนแห่งความรักใน "วันวาไลนไทน์" อย่างทุกวันนี้
ไม่ว่าจะผ่านวันแห่งความรักอย่าง วาเลนไทน์ ไปอีกสักกี่รอบ สิ่งที่ดูจะเข้ากับเทศกาลแห่งความรักในวันที่ 14 กุมภาพันธ์ อย่างนี้นอกจาก ช็อกโกแลต แล้วก็คงหนีไม่พ้น ดอกไม้เพื่อแสดงถึงความห่วงใย และความรู้สึกที่คู่รักจะมอบให้กันและกัน แล้วจะมีดอกไม้ชนิดไหนล่ะที่จะเป็นตัวแทนของความรู้สึก และคลาสสิกไปกว่า ดอกกุหลาบ โดยเฉพาะดอกที่มีกลิ่นหอมแรง ทำให้กุหลาบได้รับการยกย่องเป็นราชินีแห่งอุทยาน (Queen of the Garden)
ประเทศไทยเอง ถึงวาเลนไทน์ 2020 นี้จะถูกท้าทายด้วยสภาพเศรษฐกิจ และความเสี่ยงของการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่า หรือ ไวรัสโควิด-19 แต่เมื่อครบรอบถึงห้วงเวลาเทศกาลแห่งความรัก ดอกกุหลาบก็ถือเป็น หนึ่งในสินค้ายอดนิยมที่คู่รักมักจะหอบหิ้วมามอบความรู้สึกดีๆ ให้แก่กัน และกันเสมอ แต่เคยสงสัยไหมว่าทำไมต้องเป็นดอกกุหลาบด้วยล่ะ
- กุหลาบนั้นมาจากไหน
ตามข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ดอกกุหลาบ นั้นมีชื่อสามัญว่า "Rose" ชื่อทางพฤกษาศาสตร์ว่า "Rosa hybrids" และมีชื่อวงศ์ว่า "Rosaceae" ขยายพันธุ์โดยการตอนกิ่ง ลักษณะของกุหลาบนั้นมีทั้งไม้พุ่มและไม้เลื้อย ลำต้นและกิ่งจะมีหนาม ส่วนดอกของกุหลาบจะมีทั้งดอกเดี่ยวและเป็นช่อ กลีบดอกมีลักษณะใหญ่ มีไม่ต่ำกว่า 5 กลีบ กุหลาบนั้นมีกลิ่นหอมชวนดม และมีหลายสี เช่น แดง ขาว เหลือง ชมพู ฯลฯ อีกทั้งยังมีหลายชนิดด้วย
อันที่จริง ดอกกุหลาบ เป็นดอกไม้ยอดนิยมของผู้คนมาตั้งแต่ 5,000 ปีมาแล้ว โดยปรากฏหลักฐานจากชนชาติสุเมเรียนที่ตั้งถิ่นฐานอยู่บนพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์บริเวณแม่น้ำไทกรีส และยูเฟตีส หรือ อิรัก ในปัจจุบัน ต่อมาในราว 1,700 ปี ก่อนคริสต์ศตวรรษที่เกาะครีต ซึ่งเป็นเส้นทางผ่านของการค้าขายระหว่างยุโรปกับสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนท์ และเมืองรีแวนต์ หลักฐานที่เกี่ยวข้องกับดอกกุหลาบบที่ปรากฏนี้เป็นภาพเขียนบนผนังในวังที่เรียกว่า Blue bird Fresco บนภาพเขียนนี้มีรูปกุหลาบปรากฏอยู่ แต่ดอกกุหลาบที่เห็นมีรูปร่างไม่เหมือนกุหลาบจริง เพราะเป็นกุหลาบปิดด้วยทองมีกลีบดอก 6 กลีบแทนที่จะมี 5 กลีบเหมือนกุหลาบทั่วไป
หากจะหาต้นกำเนิดของกุหลาบ นั้นเราอาจต้องย้อนกลับไปถึง กว่า 70 ล้านปีมาแล้ว เคยมีการค้นพบฟอสซิลของกุหลาบใน รัฐโคโลราโด และ รัฐโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา และได้พิสูจน์ว่ากุหลาบป่าเป็นพืชที่มีอายุถึง 40 ล้านปี แต่กุหลาบป่าสมัยโลกล้านปีนี้ มีรูปร่างหน้าตาไม่เหมือนกุหลาบสมัยนี้ เนื่องจากมนุษย์ได้นำเอากุหลาบป่ามาปลูกและผสมพันธุ์ ขยายพันธุ์เป็นพันธุ์ต่างๆ มากมาย
- กุหลาบในประวัติศาสตร์
ตามประวัติศาสตร์เล่าว่า กุหลาบป่าถูกนำมาปลูกไว้ในพระราชวังของจักรพรรดิจีน ในสมัยราชวงศ์ฮั่นราว 5,000 ปีมาแล้ว ขณะที่อียิปต์เองก็ปลูกกุหลาบเป็นไม้ดอก ส่งไปขายให้แก่ชาวโรมัน ซึ่งสำหรับชาวโรมันแล้ว เรียกได้ว่า ดอกกุหลาบ มีความสำคัญกับชีวิตประจำวัน เพราะชาวโรมันถือว่า ดอกกุหลาบ เป็นสัญลักษณ์ของความรัก ซึ่งเป็นทั้งของขวัญ เป็นดอกไม้สำหรับทำเป็นมาลัยต้อนรับแขก มีบางตำนานเล่าว่า ดอกกุหลาบเป็นเสมือนเครื่องหมายแทนการกำเนิดของ เทพธิดาวีนัส หรือ อะโฟรไดตี้ ซึ่งเป็นเทพแห่งความงาม และความรัก ในตำนานเทพของกรีกได้กล่าวไว้ว่า น้ำตาของเธอหยดลงปะปนกับเลือดของ อคอนิส คนรักของเธอที่ถูกหมูป่าฆ่า เลือดและน้ำตาหยดลงสู่พื้นแล้วกลายเป็นดอกไม้สีแดงเข้มหรือดอกกุหลาบนั่นเอง แต่บางตำนานก็เล่าว่าดอกกุหลาบเกิดจากเลือดของ อะโฟรไดตี้ เองที่หยดลงสู่พื้น เมื่อเธอแทงตัวเองด้วยหนามแหลม
ประเทศไทยเองก็มีบันทึกประวัติศาสตร์เกี่ยวกับกุหลาบด้วยเช่นกัน โดยย้อนกลับไปตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชครั้งเมื่อกวาดต้อนชาวมอญพร้อมทั้งกุหลาบที่เป็นดอกไม้ยอดนิยมของชาวมอญกลับมายังกรุงศรีอยุธยา ในรัชสมัยพระนารายณ์มหาราช กุหลาบก็เป็นไม้ที่พระนารายณ์ทรงโปรด ลาลูแบร์บันทึกว่า มีการปลูกในพระราชอุทยานนารายณ์ราชนิเวศน์ลพบุรี
ยุคกรุงรัตนโกสินทร์อีกครั้ง สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงใช้ดอกกุหลาบในพระราชลัญจกรประจำพระองค์ หรือเมื่อครั้งเสด็จประพาสยุโรป ประเทศเยอรมนียังได้ขอพระราชทานชื่อกุหลาบพันธุ์ใหม่ ซึ่งพระองค์ได้พระราชทานชื่อว่า King of Siam และยังเป็นที่นิยมในยุโรปจนทุกวันนี้ รวมทั้ง ประเพณีขอพระราชทานชื่อพันธุ์กุหลาบยังมีมาถึงปัจจุบัน
- ความหมายของสีกุหลาบ
เนื่องจากกุหลาบเป็นดอกไม้ยอดนิยมเพื่อสื่อถึงความรู้สึก ทำให้ได้มีการนิยามความหมายที่ซ่อนอยู่ในดอกกุหลาบสีต่างๆ เพื่อใช้เป็นสื่อกลางให้เข้ากับวาระ และโอกาสอันหลากหลายในชีวิตประจำวัน ดังนี้
กุหลาบสีแดง (Red Rose) สื่อความหมายถึง "ฉันรักเธอ"
กุหลาบสีชมพู (Pink Rose) สื่อความหมายถึง "คุณช่างงดงามและอ่อนโยน"
กุหลาบขาว (White Rose) สื่อความหมายถึง "ความรักที่มีให้คุณ ไม่เคยหวังผลตอบแทนเลยน"
กุหลาบสีเหลือง (Yellow Rose) สื่อความหมายถึง "'รักเธอนะ เพื่อนรัก"
กุหลาบสีส้ม (Orange Rose) "'อยู่กับคุณแล้วมันอุ่นใจมากๆ เลย"
กุหลาบสีม่วง (Purple Rose) "รักในการงาน"
กุหลาบสีน้ำเงิน (Blue Rose) "'ยังไงฉันก็จะรอ ต่อให้ความรักของเรามันจะเป็นไปไม่ได้"
กุหลาบสีดำ (Black Rose) "รักของเราคือรักนิรันดร์"
- มูลค่าของตลาดกุหลาบดัชนีชี้วัดเศรษฐกิจ
กุหลาบนอกจากจะเป็นสื่อแทนของความรักแล้ว ยังถือเป็นอีกปัจจัยที่สะท้อนความเป็นไปในระบบเศรษฐกิจในช่วงเวลานั้นด้วย อย่างวันวาเลนไทน์ ปี 2562 รายงานข่าวจากกระทรวงพาณิชย์ แจ้งว่า บรรยากาศการซื้อขายดอกกุหลาบ ในช่วงวันที่ 13-14 กุมภาพันธ์ 2562 ราคาจะปรับตัวเพิ่มขึ้นจากช่วงปกติ 5-6 เท่าตัว เพื่อรองรับความต้องการสินค้า อาทิ ราคาดอกไม้ย่านปากคลองตลาดระบุว่า ราคาดอกกุหลาบ 1 กำ (50 ดอก) ในช่วงปกติราคาอยู่ที่ 80-100 บาท
แต่ราคาขายในช่วงเทศกาล วาเลนไลน์เฉลี่ยที่ 500-600 บาท ซึ่งดอกสีแดงจะมีราคาแพงที่สุด ส่วนดอกกุหลาบจัดช่อสวยงาม ราคาเฉลี่ยที่ 350-700 บาท ได้ปรับมาอยู่ที่ 700-1,400 บาท แล้วแต่ขนาดของช่อ ขณะที่ราคากุหลาบในปีนี้นั้น ก็ถือตัวขึ้นไม่ต่างจากปีก่อน โดยหาซื้อได้ตั้งแต่ราคาดอกละ 20-120 บาท ส่วนที่จัดเป็นช่อ มีราคาเริ่มตั้งแต่ 300 บาท ถึงสูงสุด 6,500 บาท
อ้างอิง:
