What’s “SUP” ล้วงลับ “SUP Board”

ใครเป็นสายกิจกรรมกลางแจ้งหรือสายแอดเวนเจอร์ คงรู้ดีว่าปีที่ผ่านมานี้เป็น “พ.ศ.ของวอเตอร์สปอร์ต” เลยทีเดียว ตั้งแต่การเกิดขึ้นครั้งแรกของ “Audax เรือ” ที่กำลังจะเปลี่ยนแม่น้ำเจ้าพระยาและลำน้ำสายอื่นให้เป็นสังเวียนพายเรือระยะไกล ไปจนถึงเทรนด์ของกีฬาทางน้ำสารพัดชนิด แน่นอนว่าหลายคนต้องคุ้นตากับภาพศิลปิน ดารา หรือบรรดาบล็อกเกอร์สายท่องเที่ยว โพสต์รูปโชว์โซเชียลในกิจกรรม “กระดานยืนพาย” หรือที่เรียกกันว่า “SUP Board” ย่อมาจาก “Stand Up Paddle Board” บางคนอาจเรียกสั้นๆ ว่า “SUP” (จริงๆ ออกเสียงว่าเอสยูพี แต่จะเรียกว่าซัพก็ได้)

ถึงแม้ในต่างประเทศกีฬาชนิดนี้มีมานานพอสมควรแล้ว แต่ในบ้านเรา “SUP Board” ยังถือว่าค่อนข้างใหม่ และเป็นคลื่นลูกใหม่ที่มาแรงมากๆ จนหลายคนจากแค่เห็นก็เริ่มอยากลองเล่น แต่ก่อนจะไปเล่น มารู้จัก “SUP” กันก่อน

• SUP คืออะไร

หากแปลกันตรงตัว Stand Up Paddle ก็คือ ยืนพาย “SUP Board” จึงหมายถึงกระดานยืนพาย โดยเริ่มเล่นกันครั้งแรกช่วงปี 1960 ในประเทศแถบพอลินีเชีย (Polynesia) เป็นภูมิภาคที่อยู่ในเขตโอเชียเนีย แถบนั้นประกอบด้วยประเทศนิวซีแลนด์, ซามัว, ตองงา, ตูวาลู และมีรัฐฮาวายของสหรัฐอเมริการวมอยู่ด้วย จะเรียกว่ากีฬานี้เกิดขึ้นแถบฮาวายก็ไม่ผิดนัก

“SUP” พัฒนามาจากกระดานโต้คลื่น (Surf Board) ในยุคแรกนั้นพวกบีชบอยในไวกีกิ (Waikiki) จะนำเซิร์ฟบอร์ดแบบ Long Board มาใช้ไม้พายออกจากหาดเพื่อไปถ่ายรูปให้นักท่องเที่ยวที่มาเรียนเซิร์ฟ

ด้วยความที่ “SUP” มีข้อดีหลายอย่าง เช่น ไม่ต้องอาศัยคลื่นเพื่อเล่น และเล่นได้ในแหล่งน้ำทุกแห่ง “SUP Board” จึงค่อยๆ ได้รับความนิยมและพัฒนาจนเป็นกีฬาแขนงหนึ่ง สำหรับประเทศที่ได้รับความนิยมมากที่สุดจะเป็นแถบยุโรปกับอเมริกา และกำลังมาแรงในหลายประเทศเอเชีย เช่น ญี่ปุ่น, ไทย เป็นต้น

• SUP ในประเทศไทย

การเข้ามาของ “SUP Board” อย่างจริงๆ จังๆ นับย้อนได้ราว 5 ปี ที่ผ่านมา ไม่รวมการที่ฝรั่งขนเข้ามาพายเล่นเองซึ่งน่าจะนานกว่านั้นมาก แต่ก็ยังไม่มีใครสนใจเท่าไรนัก

ในช่วง 5 ปีที่ “SUP” เริ่มมีทั้งคนสนใจและคนนำเข้ามาขาย ทว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่ยังไม่หวือหวานัก จำนวนหนึ่งเริ่มจากอยากลองอยากเล่นจึงนำเข้ามาอย่างงูๆ ปลาๆ

ลัก - พรโรจน์ งามจรรยาภรณ์ ประธานบริษัท กลอรี่ เอ็ม จำกัด ผู้นำเข้าและจัดจำหน่าย SUP Board แบรนด์ Aztron เล่าว่าก่อนจะมาเป็น Distributor ของแบรนด์ชั้นนำ เขาต้องลองผิดลองถูก เพื่อทำตลาด ไปจนถึงทำแบรนด์ตัวเอง แต่ก็ยังไม่ดี จนวันหนึ่ง Aztron ซึ่งเป็นแบรนด์ใหญ่ติดต่อเข้ามา

“จริงๆ ผมรู้จักแบรนด์นี้มาก่อนหน้านั้นแล้ว แต่ยังไม่ได้คุย หลังจากนั้นเราไปดูโรงงาน ดูผลิตภัณฑ์เขา ก็มีเรื่องที่เป็น 2 Chambers (2 ห้องลม) ซึ่งเป็นหัวใจหลัก และดูการทำตลาดของเขาเรื่องดูแลลูกค้าค่อนข้างดี เราก็เลยตกลง แล้วก็เริ่มต้นจากตรงนั้น จนถึงตอนนี้เราก็นำเข้ายี่ห้อนี้มา 2 ปีกว่าแล้ว”

เขาเล่าย้อนไปว่า 5 ปีก่อน คนส่วนมากยังไม่รู้เลยว่า “SUP Board” คืออะไร เรียกว่าอะไร อาจเคยเห็นในยูทูบ หรือเห็นที่ต่างประเทศเล่นกัน แม้แต่คนนำเข้าเองก็ยังไม่รู้ แต่อยากลองจึงสั่งเข้ามา แล้วด้วยบริบทต่างๆ ทั้งเมืองไทยเป็นเมืองน้ำ มีทะเล แม่น้ำ ลำคลอง หนอง บึง จากของเล่นในช่วงแรกจึงพัฒนามาเป็นกระแสในที่สุด

“การรับรู้จากลูกค้าตอนนี้เยอะขึ้น สมัยก่อนตอนเราไปพายตามคลอง คนจะถามนี่อะไร เรืออะไร บางคนจะคิดว่าเป็นเซิร์ฟบอร์ด แต่ตอนนี้เขาจะรู้แล้วว่ามันคือกระดานยืนพาย โดยจะเรียกอะไรก็แล้วแต่ ผมว่าเป็นปกตินะ เพราะไม่ใช่แค่ที่เมืองไทยบูมอย่างเดียว ทั้งโลกก็บูมด้วย เพียงแต่ว่าเมืองนอกบูมมานานแล้วยังบูมต่อ เมืองไทยเพิ่งเริ่ม

เริ่มจริงๆ จัง ผมว่าน่าจะ 2 ปีที่ผ่านมานี่แหละ ตอนเอา Aztron เข้ามาแรกๆ ยังไม่บูมนะ แต่น่าสนใจตรงที่หลังโควิด-19 บูมเลย คนน่าจะอึดอัดจากการล็อกดาวน์”

ถ้าเป็นตัวเลขความนิยมและยอดขาย “SUP Board” ณ ปัจจุบันเมื่อเทียบกับเมื่อก่อน พรโรจน์บอกว่า “หลายร้อยเปอร์เซ็นต์” อาจเพราะแรกๆ ผู้นำเข้าทุกแบรนด์ยังไม่กล้าสต็อกสินค้า ทว่าปัจจุบันทั้งลูกค้าก็เพิ่มขึ้นมาก และพาร์ทเนอร์อย่างร้านขายบอร์ดและเช่าบอร์ดก็มากขึ้น โรงแรม รีสอร์ท ก็บรรจุ “SUP” เข้าไปในกิจกรรมบริการลูกค้า

“หากวิเคราะห์ไปถึงเรื่องพฤติกรรม เพราะ SUP เป็นของใหม่สำหรับคนไทย มันดูน่าตื่นเต้น น่าลอง ดูแล้วไม่ยากเกินไป คือถ้าเราเล่นอะไรที่เอ็กซ์ตรีมมากคนก็จะรู้สึกว่าอยากลองแต่ไม่กล้า แต่ SUP มันดูเบาๆ ไม่น่ากลัว อีกอย่างคือกระแสของคนที่ทำเรื่องการท่องเที่ยว ผมว่าเขาช่วยเยอะ มีภาพออกมาสวยๆ ทำให้คนเห็นว่ามันไม่ได้ยากนะ คนทั่วไปก็เล่นได้ แล้ว SUP มันนั่งก็ได้ ยืนก็ได้ นอนก็ได้ มันมีความยืดหยุ่นของมัน เข้าถึงได้ง่ายกว่า แตกต่างจากเซิร์ฟที่ต้องรอเวลา รอคลื่น มันมีข้อจำกัด แต่ SUP ไปได้ทุกที่ โดยเฉพาะแบบที่สูบลม ใส่ท้ายรถไปถึงก็สูบแล้วพายได้เลย”

• อยากเล่นต้องทำอย่างไร

ประเภทของ “SUP Board” จะแบ่งอย่างกว้างๆ ตามรูปแบบได้ 2 อย่าง คือ บอร์ดสูบลม (Inflatables SUP Board) กับบอร์ดแข็ง (Hard Board) ซึ่งในบอร์ดสูบลมก็จะแยกย่อยไปอีกในเรื่องเทคโนโลยี คือ แบบห้องลมเดี่ยว (Single Chambers) กับแบบสองห้องลม (Double Chambers) แตกต่างที่สองห้องลมจะแข็งแรงกว่า (บอร์ดแอ่นตัวน้อย พายได้ดีกว่า) และ ปลอดภัยกว่า (หากห้องลมหนึ่งรั่ว ยังมีอีกห้องลมให้ประคองกลับฝั่งได้)

แต่ถ้าแยกประเภทบอร์ดตามการใช้งาน จะแบ่งได้อีกหลายประเภทหลักๆ ดังนี้

1. All-round

เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้น ลักษณะโดยทั่วไปคือ หัวและท้ายจะโค้งมนเหมือนกัน บอร์ดกว้าง หนา ทำให้ยืนได้มั่นคง จะพายในน้ำนิ่งก็ได้ พายน้ำมีคลื่นก็ดี แต่จะทำความเร็วได้มาก จึงเหมาะกับสายชิล หรือพายท่องเที่ยว

2. Touring

เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นหรือต้องการใช้พายนานๆ หรือทางไกล ลักษณะของบอร์ดประเภท Touring คือ จะมีหัวแหลม ท้ายตัด แต่ยังมีขนาดที่ค่อนข้างกว้าง เพื่อให้ยืนได้มั่นคง ทำความเร็วได้ดี เนื่องจากต้องทำระยะทางให้ได้มาก และรับน้ำหนักได้เยอะ เพราะอาจบรรทุกสัมภาระบน SUP Board ด้วย

3. Race

เหมาะสำหรับนักกีฬาหรือต้องการทำความเร็วมากๆ ลักษณะของบอร์ดคือหัวแหลม ท้ายตัด บอร์ดจะแคบกว่าประเภทอื่นๆ เพื่อลดแรงต้าน ด้วยความแคบนี้ทำให้อาจไม่เหมาะสำหรับมือใหม่ เพราะจะยืนทรงตัวได้ยากกว่า และส่วนมากจะมีความยาวประมาณ 12 – 14 ฟุต

4. Surf SUP

เหมาะสำหรับนักกีฬาที่ต้องการเล่นทั้ง SUP และ Surf ลักษณะโดยทั่วไปจะคล้ายบอร์ด All-round แต่หัวและท้ายจะเรียวกว่า มีปลายบอร์ดที่โค้งงอนขึ้นมากกว่า (Rocker) และจะแคบกว่า จึงทรงตัวยากกว่า ทว่านำไปใช้โต้คลื่นได้ค่อนข้างดี

นอกจากนี้ “SUP Board” ยังถูกนำมาใช้งานเพื่อสันทนาการและกีฬาหลายแบบ เช่น ใช้ประกอบการเล่นโยคะ, การพายเป็นหมู่คณะบนบอร์ดขนาดใหญ่พิเศษ หรือการพาสัตว์เลี้ยงอย่างสุนัขไปท่องโลกกว้างด้วยกัน เป็นต้น

ส่วนการเตรียมตัวแทบไม่มีอะไรมากนอกจากเตรียมตัวเปียกน้ำ แต่ไม่ได้หมายความว่าทุกคนจะต้องตกน้ำ แค่การตกน้ำคือเรื่องปกติของกีฬานี้ เมื่อเตรียมตัวเตรียมใจจะสัมผัสความความสนุกและความเย็นฉ่ำของสายน้ำแล้ว มาดูที่อุปกรณ์จำเป็นกัน

- SUP Board แน่นอนว่าจะขาดไม่ได้ ไม่ว่าประเภทไหนก็เลือกตามความเหมาะสม

- หางเสือ (Fin) เป็นอุปกรณ์ที่ติดตรงท้ายบอร์ด ส่วนมากจะมี 1 ใบ แต่ในบอร์ดบางชนิดจะมีมากกว่านั้น ฟินมีไว้เพื่อช่วยให้พายได้ตรง ควบคุมทิศทางได้ดี เป็นหนึ่งในอุปกรณ์สำคัญมาก หากไม่มีฟินบอร์ดจะเลี้ยวไปเลี้ยวมา ควบคุมไม่ได้

- สายรัดขา (Coil Leash) เป็นหนึ่งในอุปกรณ์เพื่อความปลอดภัยที่ไม่ควรลืม ใช้รัดบริเวณข้อเท้าหรือใต้เข่า (บางรุ่นรัดที่เอว) แล้วอีกด้านหนึ่งจะรัดที่บอร์ด กรณีตกน้ำ บอร์ดจะไม่ถูกน้ำพัดไปไกลจากผู้พาย ทำให้ดึงบอร์ดกลับมาเพื่อกลับขึ้นบอร์ดได้ง่ายขึ้น

- ไม้พาย (Paddle) เป็นพายใบเดียว ลักษณะของใบพายจะแตกต่างจากพายของเรืออื่นๆ คือ ด้ามยาว และองศาใบพายจะเอียงไปด้านหน้า การพายที่ถูกต้องจะต้องหันใบพายที่เอียงไปด้านหน้า ส่วนความยาวของด้ามปรับตามความสูงของผู้พาย เบื้องต้นวัดให้มากกว่าส่วนสูงประมาณหนึ่งคืบ ส่วนวัสดุที่ใช้ผลิตก็มีหลากหลาย เช่น พลาสติก, อลูมิเนียม, คาร์บอนไฟเบอร์ ฯลฯ โดยขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของด้ามและขนาดของใบพายก็มีผลต่อการใช้งานแต่ละประเภท และยังมีทั้งแบบถอดประกอบได้และแบบท่อนเดียวด้วย SUPer หลายคนบอกว่าไม้พายอาจสำคัญพอๆ กับบอร์ดด้วยซ้ำ

- อุปกรณ์อื่นๆ เช่น เสื้อชูชีพ, อุปกรณ์กันแดด ฯลฯ แล้วแต่ความพอใจส่วนตัว

• เล่นที่ไหน

ตัวก็พร้อม ใจก็พร้อม ของก็เตรียมแล้ว แต่บางคนยังไม่รู้ว่าจะไปพายที่ไหนได้บ้าง? เบื้องต้นถ้ามีอุปกรณ์เป็นของตัวเองทั้งหมด ตามแม่น้ำ ลำคลอง ทะเล แหล่งน้ำสาธารณะ ล้วนพายได้ทั้งสิ้น แต่ให้คำนึงเสมอถึงความปลอดภัยทั้งจากสภาพแวดล้อม สภาพน้ำ และความเหมาะสมของสถานที่ที่จะเอา “SUP” ลง

หรือถ้าอยากพายในแหล่งที่ถูกจัดสรรสำหรับพาย “SUP” โดยเฉพาะ ก็มีผู้ประกอบการหลายรายทั่วประเทศ ให้บริการทั้งให้เช่าบอร์ด, สอน, นำเที่ยว เรียกได้ว่าใครอยู่ใกล้ที่ไหนก็ไปที่นั่นได้เลย

และต่อจากนี้คือผู้ให้บริการ SUP Board จำนวนหนึ่ง เป็นตัวเลือกให้คนที่คิดจะพาย แต่ยังไม่รู้จะไปไหนดี

- SUP Station อ.เมือง จ.ปทุมธานี โทร. 09 8923 8899, 09 0985 1177

- บึงตะโก้ อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ โทร. 0 2316 7809

- Sup Talingchan เขตตลิ่งชัน กรุงเทพฯ โทร. 08 7517 9223

- Zanook Wake Park เขตบางบอน กรุงเทพฯ โทร. 0 2104 9053

- ศูนย์กีฬาทางน้ำบึงหนองบอน เขตประเวศ กรุงเทพฯ โทร.0 2328 0236

- SUP ADDICT จ.ชลบุรี โทร. 08 3429 8000

- SUP Aholic Trat อ.เมืองตราด จ.ตราด โทร. 08 6159 1924

- SUP Station Koh Chang อ.เกาะช้าง จ.ตราด โทร. 06 5504 0070

- SUP Chan อ.เมืองจันทบุรี จ.จันทบุรี โทร. 08 9936 7080

- SUP ADDICT Chanthaburi อ.เมืองจันทบุรี จ.จันทบุรี โทร. 08 9747 0208

- Paddle More Thailand อ.เมืองกาญจนบุรี จ.กาญจนบุรี โทร. 08 5299 8329

- SUP Tao เกาะเต่า จ.ชุมพร โทร. 09 3348 7661

- iSUP สมุย เกาะสมุย จ.สุราษฎร์ธานี โทร. 09 2737 9705

• อนาคตของ SUP

ปฏิเสธไม่ได้ว่า “SUP” เป็นหนึ่งในกีฬาและกิจกรรมที่ทรงเสน่ห์ ไม่ว่าจะมุมมองที่แตกต่างเมื่อพายออกไปกลางน้ำ ความสนุกสนานจาก “SUP Board” และสังคมคนเล่นด้วยกัน รวมถึงเป็นกีฬาที่ค่อนข้างปลอดภัย ทำให้ความนิยมยังคงมีต่อไปเรื่อยๆ อย่างแน่นอน

ในทัศนะของคนในวงการนี้อย่างพรโรจน์ “อย่างน้อย 1-2 ปี” ยังเป็นตัวเลขที่กราฟของ “SUP” ยังคงแตะอยู่ในระดับสูงได้

“วงการนี้ยังไปได้ ยังไม่ถึงจุดอิ่มตัวในบ้านเรา แต่สิ่งที่จะเกิดขึ้นคือ ในมุมของผู้นำเข้าและจำหน่าย จะมีคู่แข่ง มีแบรนด์ใหม่ๆ เข้ามา ทั้งของถูกๆ เพื่อตอบโจทย์กลุ่มตลาดนั้น และของที่ราคาสูงขึ้น ซึ่งก็มีเรื่องเทคโนโลยีต่างๆ เข้ามา

แต่ก็เป็นมาตรฐานของตลาดทุกอย่างในโลก เราเรียกว่า Life Cycle ไม่มีคนรู้จัก มารู้จัก ตอนนี้เป็นช่วงบูมมาก ก็จะอิ่มตัว แล้วลงกลับมา เป็นอัตราการใช้งานปกติ แต่ถามว่ากว่าจะถึงจุดนั้นนานไหม ผมเชื่อว่าปีหน้ายังเป็นปีที่ดีของ SUP เพราะการรับรู้ในเมืองไทยถือว่าค่อนข้างน้อยถ้าเทียบกับวงการจักรยานที่นำเข้ามาแล้วถึงจุดอิ่มตัว ตัวเลขยังต่ำกว่าเป็นร้อยเท่า ปีหน้ายังมีโอกาส แต่ก็อยู่ที่ว่าคนนำเข้าจะลุยกันเยอะขนาดไหน แต่นั่นก็จะทำให้ลูกค้าได้เลือกสินค้าได้เยอะ”

ปัจจุบันธุรกิจ “SUP” คนนำเข้าแบบ Me too ค่อนข้างมาก คือนำเข้ามาแค่ทีละ 10-20 ลำแล้วก็ขาย แต่ถ้าเกิดบอร์ดมีปัญหา จำนวนจะไม่พอที่จะบริการหลังการขายลูกค้า รวมทั้งไม่ทำให้เกิดพาร์ทเนอร์ หรือแม้กระทั่งการผลิตจากโรงงานไม่ได้มาตรฐาน ทำให้อะไหล่ใช้ร่วมกันไม่ได้ ล้วนมีผลต่อความเชื่อมั่นของคนที่จะเข้ามาเล่น มาซื้อ

ในแง่กีฬาและการแข่งขัน “SUP Board” ได้รับการยอมรับและถูกบรรจุเป็นกีฬาสากลเรียบร้อย ในประเทศไทยมีถึง 2 สมาคมดูแล ได้แก่ สมาคมกีฬากระดานโต้คลื่นแห่งประเทศไทย (Thailand Surfing Federation) และสมาคมกีฬาเรือพายแห่งประเทศไทย (The Roeing & Canoeing Association of Thailand) ทำให้ปีหน้า (2564) มีรายการแข่งขันมากมาย แทบทุกเดือน บางเดือนมีหลายรายการเลยทีเดียว

ไม่ว่า "SUP" จะดับหรือดังในอนาคต แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่า ณ ตอนนี้ นี่คือกิจกรรมทางน้ำสุดปังแห่งยุค