‘มัน 3 สี ต้มขิง’ เมนูบ้าน ๆ 'อาหารบำรุงปอด'

เราจึงต้องมี ปอดที่แข็งแรง จากสถานการณ์ โควิด-19 ผู้ป่วยหลายรายมีอาการปอดอักเสบจากการติดเชื้อไวรัส การอักเสบในเนื้อปอดส่งผลโดยตรงต่อการแลกเปลี่ยนออกซิเจน ถ้าไม่รักษาทันเวลา ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการหอบเหนื่อย หายใจลำบาก อาจรุนแรงถึงขั้นหายใจล้มเหลวจำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ ข้อมูลจาก รพ.เพชรเวช ระบุว่า เมื่อร่างกายติดเชื้อไวรัสจะมีผลต่อระบบหายใจ เนื่องจากการรับเชื้อในปริมาณมากจะทำให้มีเชื้อที่ถุงลมปอด ทำให้เกิดอาการปอดอักเสบ เชื้อที่ถุงลมจะทำให้เกิดการอุดกั้น ส่งผลต่อการแลกเปลี่ยนและลำเลียงออกซิเจน ทำให้การทำงานไม่มีประสิทธิภาพ หรือไม่สามารถทำงานได้ ส่งผลให้กระแสเลือดและร่างกายไม่ได้รับออกซิเจนอย่างที่ควรจะเป็น

อย่างที่รู้ว่า ผู้ที่มีปอดไม่แข็งแรงจะเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัส ปอดไม่แข็งแรงมีหลายสาเหตุ เช่น สูบบุหรี่, เป็นโรคปอดเรื้อรัง, ผู้สูงอายุ, น้ำหนักเกินมาตรฐาน, เป็นโรคประจำตัวที่เพิ่มความเสี่ยงปอดอักเสบ เช่น โรคความดันโลหิตสูง, เบาหวาน, โรคอ้วน, โรคไต, มะเร็ง ฯลฯ แต่ถึงแม้ว่าเรามีสุขภาพแข็งแรงอยู่แล้วก็พึงดูแลปรนนิบัติ “ปอดของเรา” ให้ดี ด้วย อาหาร และ การออกกำลังกาย ดูจะเป็นวิธีพื้น ๆ ในการดูแลสุขภาพร่างกายแต่สำคัญมาก

อาหารบำรุงปอด : ได้แก่ อาหารที่มีวิตามินเอ, ซี, อี, กรดไขมันโอเมก้า-3, อาหารที่มีสารพฤกษเคมี เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ โดยเฉพาะ วิตามินเอ มีบทบาทในการรักษาสุขภาพปอด ช่วยบำรุงรักษาเนื้อเยื่อหุ้มปอด ที่มีความสำคัญต่อระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย ถ้าไปถามชาวตะวันตกจะบอกว่า อาหารบำรุงปอด ได้แก่ อาหารที่มีสีเข้ม ๆ เช่น หัวบีทรู้ท ผักสวิสชาร์ด กะหล่ำปลีม่วง ฟักทอง มันเทศ มะเขือเทศ บลูเบอร์รี่ ชาเขียว โกโก้ บราซิลนัท น้ำม้นมะกอก เกรพฟรุต เป็นต้น

ส่วนการแพทย์แผนจีน ข้อมูลจาก คลินิกไพรเวช แนะนำว่า ผู้ที่ยังไม่ป่วยร่างกายปกติ รสของปอดคือรสเผ็ด ถ้ากินเผ็ดพอประมาณจะบำรุงปอด ถ้าเผ็ดเกินไปก็ทำให้ปอดอ่อนแอได้ ดังนั้น ขิง จึงเป็นทั้งอาหารและยาที่ดีสำหรับปอด กระเพาะ และม้าม

อาหารบำรุงปอด ได้แก่ อาหารที่มีรสอุ่นเผ็ด เช่น ขิง พริก พริกไทยป่น พริกไทยอ่อน ขมิ้นขาว กระชาย ข่า ตะไคร้ ต้นหอม หอมใหญ่ หัวหอมแดง สะระแหน่ เป็นต้น การแพทย์แผนโบราณของจีนสอนว่า “ฤดูร้อนกินขิง ฤดูหนาวกินหัวไช้เท้า” ดูแตกต่างจากที่คิดว่า ทำไมฤดูร้อนอากาศร้อนอยู่แล้ว ยังกินของร้อนอย่าง “ขิง” ก็เพราะฤดูร้อนคนเรามักกินอาหารและเครื่องดื่มที่มีฤทธิ์เย็นมาก ทำให้กระเพาะและม้ามเย็นเร็ว จึงต้องกินฤทธิ์ร้อนมากำกับไว้ ส่วนฤดูหนาวจะกินอาหารฤทธิ์ร้อนมาก จึงต้องกินเย็นมากันไว้บ้าง

แต่ ขิง ควรกินช่วงเช้า เพราะตอนเช้าเป็นหยาง ต้องคึกคัก ต้องกระจาย  กินขิงทำให้มีเรี่ยวแรงดี และไม่ควรกินขิงตอนเย็นหรือก่อนนอน จะทำให้นอนไม่หลับ อย่างไรก็ดี ยังมีข้อแนะนำอีกว่า อาหารที่เหมาะสำหรับปอดยังจำแนกออกเป็น ปอดเย็น-ปอดร้อน-ปอดชื้น ควรเลือกอาหารบำรุงให้เหมาะสมต่ออาการเจ็บป่วยที่เกิดจากปอด ซึ่งในอาหารจีนมีอาหารบำรุงและ “กินไปแก้ไป” ใช้หลักสร้างสมดุลแก่ร่างกายผ่านอาหารที่มีฤทธิ์ร้อน-เย็น

เมนูง่าย ๆ แบบบ้าน ๆ ที่บำรุงปอด เสริมภูมิต้านทาน มัน 3 สี ต้มขิง มันเทศสีเหลือง สีส้ม สีม่วง ต้มกับขิงแก่ เติมน้ำตาลตามชอบ ให้สารต้านอนุมูลอิสระจากสีเข้ม ๆ ของมันเทศ ซึ่งเป็นคาร์โบไฮเดรตชั้นดี มันเทศ 100 กรัม ให้พลังงาน 86 แคลอรี่ โปรตีน 1.6 กรัม  มีเส้นใย วิตามินเอ, ซี, แคลเซียม โปตัสเซียม เบต้าแคโรทีน เสริมภูมิคุ้มกัน ลดไขมันในเส้นเลือด ป้องกันโรคหัวใจ ขิง เป็นซูเปอร์ฟู้ดดีต่อปอด กระเพาะอาหาร และม้าม เป็นอาหารว่างที่ทำง่าย กินง่าย ข้อควรระวังคือเมื่อมีขิง ควรรับประทานตอนเช้าหรือช่วงกลางวัน

จากการศึกษาของ มหาวิทยาลัยรัช สถาบันการแพทย์ในชิคาโก้ (Rush University Medical Center) บอกว่า ปอดเหมือนหัวใจที่ทำงานตลอด 24 ชั่วโมง ทำหน้าที่รับออกซิเจนเข้าไปแล้วขับคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา ดังนั้นเราจึงต้องบำรุงปอดด้วยอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ นอกจากนี้ การฝึกหายใจ อย่างถูกวิธีจะช่วยให้ปอดแข็งแรงขึ้น โดยฝึกหายใจเข้าอย่างช้า ๆ ให้เต็มปอด จับเวลา 5 วินาที แล้วค่อย ๆ ผ่อนลมหายใจออก นับ 1-5 ถ้าคนที่ฝึกโยคะจะเข้าใจระบบการหายใจที่ทำให้ปอดรับอากาศเข้าไปเต็มที่ โดยการใจที่ลึกและยาวจะช่วยให้ปอดขับถ่ายของเสีย ตั้งแต่คาร์บอนไดออกไซด์ ฝุ่นละออง ควันบุหรี่ สารพิษ ต่าง ๆ ออกไป

ยังมี การกำหนดท่าทาง การนั่ง ยืน เดิน และจัดวางพื้นที่ให้มี “สเปซ” เสมือนให้ร่างกายมีพื้นที่ ทำให้เราเคลื่อนไหวร่างกายอย่างมีอิสระ ใครรู้ว่านั่งติดที่อยู่หน้าจอคอมฯ จนไม่มีช่องว่างขยับไปไหน ถึงเวลาโยกย้ายอุปกรณ์สำนักงาน จัดฮวงจุ้ยใหม่ เปรียบเสมือนสร้างพื้นที่ให้ปอดได้รับอากาศถ่ายเทที่ดีไปด้วย

อีกอย่างคือ หัวเราะ นักวิทยาศาสตร์พบว่า การหัวเราะ (จริง ๆ ไม่เสแสร้ง) ช่วยขยายหลอดลม กระตุ้นหัวใจและหลอดเลือด ทำให้ออกซิเจนลำเลียงไปยังอวัยวะต่าง ๆ ดีขึ้น ใส่อากาศและความรู้สึกดี ๆ ลงสู่ปอด รวมถึง ออกกำลังกาย โดยเลือกสถานที่ที่มีอากาศถ่ายเท ปราศจากมลพิษ เพื่อให้การออกกำลังกายมีประสิทธิภาพ ให้ปอดสูดอากาศสะอาดอย่างเต็มที่ เมื่อปอดดีร่างกายก็แข็งแรง...