ศิลปะ...สะท้อนประวัติศาสตร์และความยากลำบากของชาวญี่ปุ่น

งานแสดงศิลปะที่หาชมยากครั้งนี้ โลตัส อาร์ต เดอ วีฟร์ (Lotus Arts de Vivre) แบรนด์จิวเวลรี่และของตกแต่งบ้าน โดยช่างฝีมือชั้นสูงสัญชาติไทย นำโดย มร. รอล์ฟ วอน บูเรน ผู้ก่อตั้งแบรนด์และนักสะสม นำผลงานที่สะท้อนถึงคุณค่าแห่งวัฒนธรรมและศิลปะชั้นสูงของเอเชีย และงานศิลป์สะสมที่บอกเล่าถึงวัฒนธรรมประเพณีญี่ปุ่น มาจัดแสดงในรูปแบบนิทรรศการในชื่อ The Spirit of The Cherry Blossom

     มร.รอล์ฟ วอน บูเรน

มร.รอล์ฟ วอน บูเรน บอกว่า “นักสะสมหรือผู้ชื่นชอบงานศิลปะในวัฒนธรรมญี่ปุ่น จะได้ชมงานสะสมหายาก ผลงานจากช่างฝีมือระดับปรมาจารย์จากแดนอาทิตย์อุทัย ที่ผมรวบรวมรักษาไว้นานกว่า 4 ทศวรรษ เป็นงานศิลปะล้ำค่ามากกว่า 200 ชิ้น ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความเป็นมาของประเทศญี่ปุ่น ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ประเพณี และความยากลำบากที่ชาวญี่ปุ่นเผชิญมาหลายร้อยปี ตั้งแต่ภัยพิบัติทางธรรมชาติ ความอดอยาก โรคภัย และสงคราม

 

นอกจากนี้ชาวญี่ปุ่นยังมีความขัดแย้งกันภายในประเทศกว่า 400 ปี เหตุการณ์ต่าง ๆ นี้ ทำให้การดำเนินชีวิตของสามัญชนทั่วไปเป็นไปอย่างยากลำบาก และไม่สามารถคาดเดาสิ่งใดได้ ในสภาวะแห่งความไม่แน่นอนนี้เองทำให้งานศิลปะมีความสำคัญอย่างมากกับชาวญี่ปุ่น เนื่องจากเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดความสวยงาม ที่ผู้สร้างมองเห็น ช่างฝีมือจึงใช้จิตใจและจิตวิญญาณทั้งหมดของพวกเขาในการสร้างสรรค์ผลงานทุกชิ้น พร้อมกับคำนึงอยู่เสมอว่า ผลงานที่สร้างขึ้นนี้อาจเป็นผลงานชิ้นสุดท้ายในชีวิต ด้วยเหตุนี้จึงทำให้ผลงานทุกชิ้นเปี่ยมไปด้วยคุณภาพและงดงามอย่างยิ่ง แสดงให้เห็นถึงความฝันของช่างฝีมือที่ต้องการจะสร้างสรรค์ผลงานทุกชิ้นให้สมบูรณ์แบบที่สุด แต่ในขณะเดียวกันผลงานเหล่านี้ได้สะท้อนให้เห็นถึงความไม่แน่นอนของชีวิต และเต็มเปี่ยมไปด้วยปรัชญาที่เปรียบเสมือนเอกลักษณ์เฉพาะตัวของเหล่าผู้สร้างสรรค์อีกด้วย”

 

    มร.รอล์ฟ วอน บูเรน กับ ลักขณา คุณาวิชยานนท์

นำเสนอโดย  ลักขณา คุณาวิชยานนท์ ที่ปรึกษาด้านศิลปะและภัณฑารักษ์อิสระ(Curator) ของ Lotus Arts de Vivre อีกทั้งยังดำรงตำแหน่งรักษาการผู้อำนวยการหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร ผู้ซึ่งมีประสบการณ์อันเกี่ยวเนื่องกับศิลปะร่วมสมัยมาอย่างยาวนาน ผ่านโซนจัดแสดง 3 ส่วน ได้แก่

 

Japanese Aristocratic and Noble Life - โซนวิถีชีวิตขุนนางและชนชั้นสูงชาวญี่ปุ่น อาทิ ชุดเกราะซามูไร ที่มีตราประทับของราชวงศ์อิมพีเรียล จากศตวรรษที่ 18 หน้ากากโนห์ (Noh Mask) เก่าแก่อายุมากกว่า 120 ปี ฉากกั้นญี่ปุ่นโบราณ อายุราว 200 ปี ที่ยังคงความงามอย่างสมบูรณ์แบบ แจกันไม้สักแกะสลัก และ แจกันเคลือบแลคเกอร์แบบโบราณ ที่บอกเล่าเรื่องราว ประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรม และสะท้อนวิถีชีวิตของขุนนางและชนชั้นสูงที่เต็มเปี่ยมไปด้วยความมั่งคั่งและเพียบพร้อมไปด้วยปรัชญาการใช้ชีวิตอย่างรอบด้าน โดยเหล่าขุนนางและชนชั้นสูงในอดีตจะต้องมีความรอบรู้ในศาสตร์และศิลป์แห่งการใช้ชีวิต

อาทิ การจัดดอกไม้อิเคบานะ พิธีชงชา การสวมใส่เสื้อผ้าหลากสีสัน ตลอดจนการใช้ภาชนะกระเบื้องเคลือบมูลค่าสูงจากต่างแดน และของตกแต่งบ้านที่ทำจากงานเคลือบแลคเกอร์สุดประณีต ในยามว่างการชมการแสดงหน้ากากโนห์ ซึ่งนักแสดงจะสวมใส่หน้ากากพร้อมแสดงท่าทางให้เข้ากับเสียงดนตรีอันไพเราะขับขานบอกเล่าเรื่องราวของเทพเจ้า วีรบุรุษและวีรสตรีผู้โด่งดัง คือความบันเทิงรูปแบบหนึ่งสำหรับเหล่าชนชั้นสูงของญี่ปุ่นในอดีต หน้ากากโนห์ ยังถือได้ว่าเป็นตัวแทนของลักษณะนิสัยของชาวญี่ปุ่น เพราะเมื่อมองไปยังหน้ากากนี้ จะไม่สามารถรับรู้ได้ถึงอารมณ์ใดๆ แต่ถ้าหากพิจารณาในมุมมองและแสงเงาที่เปลี่ยนไปเพียงเล็กน้อยจากเดิม ก็จะรับรู้ได้ว่าหน้ากากโนห์มีหลากหลายอารมณ์ซ่อนเร้นอยู่อย่างน่าอัศจรรย์

     หน้ากากโนห์

The Art of Dressing โซนศิลปะการแต่งกายและแฟชั่น จัดแสดงคอลเลคชั่นกระเป๋าและเครื่องประดับแลคเกอร์ ที่ Lotus Arts de Vivre รังสรรค์ขึ้นมาใหม่โดยช่างฝีมือชั้นสูง แรงบันดาลใจจากศิลปะและปรัชญาแบบญี่ปุ่น รวมถึงพัสตราภรณ์ล้ำค่าอายุหลายร้อยปี เช่น ชุดกิโมโนโบราณ เสื้อคลุมผจญเพลิง ผ้าคลุมนักแสวงบุญจากสมัยเมจิ ที่ถ่ายทอดให้เห็นถึงความหลงใหลที่ชาวญี่ปุ่นมีให้แก่ผ้าและสิ่งทอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการรังสรรค์ลวดลายกิโมโนและ เครื่องนุ่งห่มยังสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมของญี่ปุ่น โดยสมัยโบราณแต่ละชนชั้นจะสวมใส่เสื้อผ้าที่แตกต่างกันไป เช่น ชาวนา พ่อค้า และช่างฝีมือ จะสวมชุดกิโมโนที่ทำจากผ้าฝ้ายหรือป่าน ในขณะที่ชนชั้นสูงจะสวมชุดกิโมโนที่ทำจากผ้าไหม อีกทั้งญี่ปุ่นยังมีเทคนิคในการรังสรรค์เครื่องแต่งกายอันเลื่องชื่อ เช่น การถักทอ ผ้าโอบิผสมผสานกับขนของนกยูงและเส้นไหมทองคำ หรือเทคนิคหัตถกรรมโบราณ ที่รู้จักกันในนาม คาตางามิ (Katagami) หรือเทคนิคงานหัตถกรรมลายฉลุญี่ปุ่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะที่สืบทอดมาอย่างยาวนานกว่า 1,000 ปี ความล้ำเลิศเหล่านี้ยังได้ส่งผลให้ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีอิทธิพลในด้านแฟชั่นและการแต่งกาย ในประเทศต่างๆ มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันอีกด้วย

   โซนแสดงศิลปะครื่องแต่งกาย

Wabi Sabi the beauty of transience and imperfection - โซน วาบิ ซาบิ ความสวยงามในความไม่ยั่งยืนและความไม่สมบูรณ์แบบ จัดแสดงแจกันเซรามิกสมัยใหม่ ถาดเครื่องใช้ ในหลากหลายดีไซน์ จากฝีมือของศิลปินชื่อดัง อาทิ มาสุโอะ อิเคดะ, ฮิเดกิ อะรากามะ และ นากาชิมะ คะซึโนริ ที่ได้นำปรัชญา "วาบิ ซาบิ" อันเป็นแนวคิดที่ยอมรับและยกย่องความงามในความไม่สมบูรณ์แบบ ไม่เที่ยงตรง ไม่สมดุล และเรียบง่าย ด้วยความซาบซึ้งในธรรมชาติและวิถีแห่งความเป็นไป ซึ่งถูกปลูกฝังในการดำเนินชีวิตของชาวญี่ปุ่นอย่างลึกซึ้งมาประยุกต์ใช้ แต่ละชิ้นงานยังสะท้อนให้เห็นถึง แนวคิดของการไม่นำตัวเองเป็นศูนย์กลาง และการตระหนักว่าเราอยู่ในสภาวะที่แปรเปลี่ยนอยู่เสมอ เครื่องปั้นดินเผาและ เซรามิกของญี่ปุ่นยังแสดงให้เห็นแก่นแท้ของหลักปรัชญา “วาบิ ซาบิ” ที่ชิ้นส่วนอันล้ำค่าที่สุดมักจะแตกร้าว ขึ้นสนิม และไม่สมบูรณ์ สิ่งของที่แสดงถึงปรัชญานี้จึงดูสวยงามไปตามอายุที่มากขึ้น และยิ่งวัตถุที่เปราะบาง แตกหัก หรือเป็นเอกลักษณ์มากเท่าใด ก็ยิ่งเป็นที่ชื่นชมมากขึ้นเท่านั้น

 

 เ

ร่วมเดินทางสู่จิตวิญญาณแห่งดินแดนดอกซากุระ ผ่านนิทรรศการ The Spirit of The Cherry Blossom  Masterpiece Exhibition ได้ที่ Lotus Ars de Vivre Theatre of Indulgence Gallery ถนนพระราม 3 ได้ตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ 3 พฤศจิกายน 2564

     ภาพวาดหมึกของ ยูกิ นิชิมาโตะ

นัดหมายล่วงหน้าเพื่อเข้าชมชิ้นงานศิลปะที่ อีเมล: [email protected] และ โทร.08 9667 6077 หรือชมคอลเลคชั่นทั้งหมดแบบออนไลน์ที่ https://www.lotusartsdevivre.com/, FB: /LotusArtsdeVivre

 

 

 

 

งานชิ้นเด่นห้ามพลาดชม :

     ชุดเกราะซามูไร คุโซกุ

ชุดเกราะซามูไร คุโซกุ (Japanese Samurai Gusoku Armour) ที่มีตราประทับของราชวงศ์อิมพีเรียล จากศตวรรษที่ 18 ซึ่งได้รับอนุญาตให้ใช้กับกลุ่ม Mori Samurai เพื่อเป็นการรำลึกถึงการรับใช้ในราชสำนักของญี่ปุ่น

    หน้ากากโนห์

หน้ากากโนห์ (Doji Noh Mask) มีอายุเก่าแก่มากกว่า 120 ปี หน้ากากโนห์ในตัวละครโดจิ จากปี ค.ศ.1900-1930 คำว่า “คุราคุริ โดจิ” แปลว่า “เด็กช่าง” มีผิวพรรณงดงามและไม่แสดงออกทางสีหน้า หากมองผิวเผินอาจทำให้นึกถึงตุ๊กตา หน้ากากโนห์ สร้างขึ้นจากวรรณกรรมโบราณ ซึ่งมีสิ่งเหนือธรรมชาติที่สามารถแปลงกายเป็นมนุษย์หรือวีรบุรุษซึ่งทำหน้าที่เล่าเรื่อง การแสดงละครโนห์ประกอบด้วย หน้ากากโนห์ เครื่องแต่งกาย และอุปกรณ์การแสดงต่าง ๆ ซึ่งต้องใช้นักแสดงและนักดนตรีที่มีความสามารถ ฝึกฝนมาอย่างดี อารมณ์ของตัวละครจะถ่ายทอดออกมาผ่านท่าทางและการแสดง ส่วนหน้ากากจะสื่อถึงบทบาทต่าง ๆ เช่นมีผี ผู้หญิง เทพ ปีศาจ ละครโนห์เป็นการแสดงแบบคลาสสิกที่มีมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 14 ยังคงได้รับความนิยมจนถึงปัจจุบัน ทุกวันนี้ละครโนห์สร้างมาแล้วราว 2,000 เรื่อง ปัจจุบันมี 240 เรื่อง ที่นำมาสร้างเป็นละครและจัด

        ฉากกั้นญี่ปุ่นโบราณ

ฉากกั้นญี่ปุ่นโบราณ (Japanese Byobu with Crane) อายุราว 200 ปี ที่ยังคงความงามอย่างสมบูรณ์แบบ คาดว่ารังสรรค์โดยโรงเรียนมารุยามะ ช่วงปี ค.ศ.1800-1870

     ต่างหูเกอิชา

ต่างหูเกอิชา (Geisha’s Rising Sun) ต่างหูเคลือบ หรูหราด้วยเพชรเจียระไนทรงกลมและทรงบาแก็ตต์ แต่เดิมต่างหูนี้เคยใช้ประดับผมของเกอิชา แต่นำมาดัดแปลงด้วยช่างฝีมือชั้นสูงชาวญี่ปุ่นและชาวไทย ใช้เวลากว่า 2 เดือน จึงเสร็จสมบูรณ์ มร.บูเรน บอกว่า ได้เป็นเจ้าของงานชิ้นนี้จากการไปเยือนประเทศญี่ปุ่นในช่วงต้นทศวรรษที่ 70 และได้เห็นกระบวนการเคลือบแลคเกอร์ญี่ปุ่น ซึ่งเป็นหนึ่งในเทคนิคการโรยผงทองและเงิน เพื่อตกแต่งโดยใช้แปรงเคโบะ หรือมากิซึตสึ เทคนิคที่คิดค้นขึ้นในสมัยเอฮัน (ค.ศ.794-1185) เพื่อตกแต่งให้มีสีและพื้นผิวที่แตกต่งกัน

     สร้อยคอจากหวีแลคเกอร์ญี่ปุ่น

สร้อยคอจากหวีแลคเกอร์ญี่ปุ่น (Red Stone Bloom Make-e Lacquer Comb Necklace) หวีที่ร้อยเกี่ยวกับสายสร้อยตกแต่งอัญมณีและห่วงเพชรทรงรี ประดับด้วยพลอยสีเขียวด้านข้าง และมีกิ๊บติดผมญี่ปุ่นสมัยโบราณประดับเพชรและทอง 18K ตัวหวีตกแต่งด้วยดอกไม้แกะสลักจากหินสีแดง ซึ่งเคยเป็นส่วนหนึ่งของตัวล็อกกิโมโน ประดับด้วยเพชรบาแกตต์ 5 เม็ด แล้วประดับพู่ลูกปัดแก้ว 22K ใช้เวลาทำ 3 เดือน โดยช่างฝีมือและนักออกแบบ 12 คน

หวีแลคเกอร์ในญี่ปุ่นเป็นสิ่งที่ซับซ้อน ส่วนแลคเกอร์เริ่มใช้ในประเทศจีน ภายหลังนำมาใช้ในญี่ปุ่น ผ่านภาพวาดที่สวยงามลงบนเฟอร์นิเจอร์ ถาด แจกัน ถ้วย และสิ่งของอื่น ๆ เรียกว่า “มากิเอะ” อันเป็นศิลปะที่ซับซ้อนเพราะต้องผ่านกระบวนการทำความสะอาดอย่างประณีต

    กาสาเกโบราณ

กาสาเกโบราณ (Antique Sake Pots) กาสาเกสุดหายากจากปี ค.ศ.1920 ในประเทศญี่ปุ่นเหล้าสาเกจะเสิร์ฟเมื่อมีงานหรือพิธีสำคัญ โดยจะนำไปอุ่นในภาชนะดินเผาหรือขวดกระเบื้องขนาดเล็ก และสามารถจิบเหล้าชนิดนี้โดยดื่มจากถ้วยกระเบื้องขนาดเล็กที่เรียกว่า ซาคาซึกิ (sakazuki) เหล้าสาเกมักใช้ในพิธีกรรมของศาสนาชินโต สำหรับถวายให้พระเจ้าเพื่อความเป็นสิริมงคล หรือที่เรียกกันว่า โอมิกิ

 

 

     แจกันเคลือบแลคเกอร์โบราณ

แจกันเคลือบแลคเกอร์แบบโบราณ (Ikebana Maki-e Vase) ตกแต่งลวดลาดอกไม้ จากสำนักโซฮิโกะ (Zohiko) ที่มีชื่อเสียงและเป็นสำนักช่างแลคเกอร์แห่งเกียวโตที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ซึ่งมีกล่องเก็บจากยุคเมจิ (ค.ศ.1862-1912) และทำขึ้นในปี ค.ศ. 1880-1900

มากิเอะ เป็นกรรมวิธีเครื่องเคลือบญี่ปุ่นที่มีขึ้นเมื่อราว 2,000 ปีที่แล้ว โดยเป็นแลคเกอร์ญี่ปุ่นที่โรยผงด้วยทองและเงิน ซึ่งเป็นงานที่ซับซ้อนและละเอียดอ่อน จึงใช้เวลานานในการผลิต นอกจากนี้ยังใช้เทคนิคที่เรียกว่า ราเด็น ซึ่งเป็นเทคนิคสำหรับการตกแต่ง “รา” แปลว่า เปลือกเกลียว และ “เด็น” คือการตกแต่ง เทคนิคนี้ได้รับมาจากประเทศจีนสู่ญี่ปุ่นเมื่อประมาณ 1,300 ปีที่แล้ว ซึ่งผลงานชิ้นนี้สามารถรับชมได้ที่ Shoso-in Treasure House เมืองนารา ประเทศญี่ปุ่น

     อ่างฮิบาจิ

อ่างฮิบาจิ (Maki-e Lacquered Hibachi) อ่างแลคเกอร์ฮิบาจิญี่ปุ่นในยุคเมจิ สร้างขึ้นในปี ค.ศ.1900-1910 “Fire Bowl” ฮิบาจิ เป็นเครื่องทำความร้อนญี่ปุ่นในสมัยโบราณ มีหลายทรวดทรง เช่น ทรงกลม ทรงกระบอก ทรงเหลี่ยม เป็นภาชนะที่มีฝาเปิด ออกแบบมาเพื่อเก็บถ่านที่เผาไหม้และกันความร้อน นอกจากนี้ยังใช้เป็นถังแช่ไวน์ ที่สามารถบรรจุน้ำแข็งและสุราได้ถึง 1-2 ขวด