วันกิน “ปวยเล้ง” แห่งชาติ ชวนกินผักซูเปอร์ฟู้ด
วันที่ 26 มีนาคม เป็น “วันผักปวยเล้ง” หรือ National Spinach Day เพื่อกระตุ้นให้คนกินผักใบเขียวมากขึ้น ปวยเล้งอร่อย ดีต่อสุขภาพ และทำอาหารได้หลากหลาย
ปวยเล้ง หรือ Spinach (อ่านว่า สปิ-นิช) เป็นผักที่ ป๊อปอาย กินมาตั้งแต่ปี ค.ศ.1929 ไม่ใช่ผักโขม (Amaranth) แต่เมื่อมาเมืองไทยแปลคำว่า “ผักปวยเล้ง” เป็น”ผักโขม” คนเลยเข้าใจว่าป๊อปอายกินผักโขม
Cr. spinachday.com
การ์ตูนป๊อปอาย ดูสนุก ตลก มีเตะต่อยต่อสู้ถูกใจเด็ก ๆ ป๊อปอายเป็นกะลาสีเรือที่รักความยุติธรรม เมื่อถูกรังแกก็จะกินผักปวยเล้งกระป๋อง สักพักเขาก็มีกำลังมหาศาลสู้กับคนพาลได้ ป๊อปอายจึงเป็นอุบายบอกให้เด็ก ๆ กินผัก
ปวยเล้ง มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเอเชียกลางและเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ ยุคโบราณพ่อค้าชาวเปอร์เซีย เดินทางค้าขายไปทั่วและมี ผักป๊อปอาย ไปขายถึงอินเดีย จากนั้นก็ไปจีน สมัยนั้นชาวจีนเรียกว่า ผักเปอร์เซีย
ในบันทึกของชาวจีนเขียนไว้ว่า ปวยเล้งมาถึงจีนราวศตวรรษที่ 7 ผ่านเส้นทางประเทศเนปาลและอินเดีย ไม่นานนักคนจีนก็ปลูกปวยเล้งได้ กลายเป็นเมนูปรุงอย่างจีน เช่น ต้มในน้ำแกง และผัดผัก
ชาวยุโรปชอบปวยเล้งมาก หลังจากพ่อค้าเปอร์เซีย ไปขายปวยเล้งถึงสเปน จากสเปนไปอังกฤษ เลยทำให้คนอังกฤษเรียกปวยเล้งว่า The Spanish Vegetable
เรื่องของปวยเล้งที่ใคร ๆ ชอบเล่า คือ ยุคปี 1600s พระราชินีแคทเธอรีน เดอ เมดิซี (Catherine de’ Medici) จากฟลอเรนซ์บ้านเกิดไปปกครองฝรั่งเศส จากนั้นก็ไปอังกฤษเพื่อเข้าพิธีอภิเษกสมรสกับ King Henry ที่ 2 แห่งอังกฤษ ช่วงที่พระนางอยู่ต่างแดน พระนางมักให้คนครัวปรุงอาหารที่ใส่ ผักปวยเล้ง ลงไปด้วย และพระนางก็เสวยเมนูจากผักปวยเล้งทุกมื้อ
เวลาต่อมามีคนคิดเมนูใส่ผักปวยเล้ง ก็เลยตั้งชื่อเมนูเหล่านั้นว่า Florentine เพื่อเป็นเกียรติแก่พระราชินีแคทเธอรีน
Florentine หมายถึงเมืองฟลอเรนซ์ แต่ถ้าเป็นอาหารคือเมนูที่ใส่ผักปวยเล้ง ตั้งแต่ขนมปัง พิซซ่า พาสต้า ไข่เจียว ซุป คุกกี้และสเต๊ก
วันปวยเล้งแห่งชาติ : National Spinach Day ตรงกับวันที่ 26 มีนาคม ก่อตั้งในอเมริกาเพื่อเชิญชวนให้คนกินผักใบเขียวมากขึ้น ไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าก่อตั้งเมื่อปีไหน แต่ก็มีบันทึกเรื่องราวของปวยเล้งไว้เช่น
ค.ศ.647 ปวยเล้งได้ชื่อว่า Persian Vegetable โดยพ่อค้าชาวเปอร์เซีย ขนปวยเล้งไปขายถึงอินเดียและจีน
ค.ศ.1533 พระนางแคทเธอรีน เดอ เมดิชี กินผักปวยเล้งทุกมื้อ
ค.ศ.1614 ผักปวยเล้งยัดไส้ใน Tortellini (พาสต้ารูปเกี๊ยว ขนาดใหญ่กว่าราวิโอลี)
ค.ศ.1960 การ์ตูนป๊อปอาย เผยแพร่ทางทีวี ทำให้เด็ก ๆ ชาวอเมริกันกินผักมากขึ้น รวมถึงพวกผู้ใหญ่ด้วย มีรายงานว่าคนอเมริกันกินปวยเล้งมากขึ้น 5 เท่า เมื่อเทียบกับปี 1950
เมนูจากปวยเล้ง : เมื่อชาวยุโรปรู้จักปวยเล้งก็จับมันใส่ในอาหารแทบทุกอย่าง ตั้งแต่สลัด ถ้ากินสดเป็นสลัดนิยมใช้ปวยเล้งใบอ่อน หรือ Baby spinach ทำไข่คนหรือออมเล็ตต์ก็อร่อย ใส่ในพิซซ่า ทำเป็นซอสดิปปิ้ง ลาซานญ่า ทำไส้ในราวิโอลี ทำขนมปัง พาย แยมทาขนมปัง เป็นผักเคียงในสเต๊ก ทำไส้ในแซนด์วิช ครัวซองต์ เบอริโต้ ทำสมูทตี้ก็อร่อย ถ้าแบบจีนคือต้มในซุปและผัดผักใส่กระเทียมเยอะ ๆ แบบเกาหลีคือปวยเล้งลวกหรือต้ม บีบน้ำออกแล้วคลุกน้ำมันงา โรยงาขาว
ลาซานญ่าปวยเล้ง (ภาพ: foodnetwork.com)
ปวยเล้งเหมาะกับอาหารที่มีครีมข้น ๆ ชีส อโวคาโด และเข้ากันดีกับเบคอนกรอบ ถ้ากินสดเป็นสลัดเบบี้สปินิช ใส่เฟต้าชีสอร่อยที่สุด แต่ถ้านำไปปรุงอาหารควรลวกสัก 1-2 นาที ก่อนนำไปประกอบอาหารอย่างอื่น
ประโยชน์ของปวยเล้ง : ผักใบเขียวปวยเล้งอุดมด้วยแร่ธาตุ วิตามิน สมัยโบราณปวยเล้งได้ฉายาว่า Herb of Persia เมื่อปรุงสุกสารอาหารจะสลายไปเพียงเล็กน้อย
ปวยเล้งชนิดใบหยัก (ใบใหญ่ มีสีเขียวเข้ม) 2 ถ้วย ให้พลังงาน 14 แคลอรี่ มีวิตามินเอที่ได้รับพอเพียงใน 1 วัน และวิตามินซีเท่ากับ 30% ของปริมาณที่แนะนำให้กินในแต่ละวัน
ปวยเล้งมีไฟเบอร์ ช่วยดูแลระบบย่อยอาหาร วิตามินเอดีต่อสุขภาพตา ธาตุเหล็กบำรุงเม็ดเลือดแดง และวิตามินซีเป็นสารแอนตี้ออกซิแดนท์ เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ยังมีกรดโฟลิก ช่วยให้เซลล์แข็งแรง เสริมการเติบโตของเนื้อเยื่อ
กินปวยเล้งให้ได้ประโยชน์สูงสุด : สสส.แนะนำว่า คนเป็นโรคนิ่ว, เก๊าต์ ไม่ควรกินปวยเล้งมากเกินไป เพราะมีกรดออกซาลิค เมื่อรวมตัวกับแคลเซียมจะเพิ่มความเสี่ยงโรคนิ่ว และทำให้ร่างกายดูดซึมธาตุเหล็กและโฟเลตลดน้อยลง
ควรกินปวยเล้งกับผลไม้ที่มีวิตามินซี เช่น ส้ม ฝรั่ง มะเขือเทศ สตรอว์เบอร์รี่ ฯลฯ เพื่อลดกรดออกซาลิคและช่วยในการดูดซึมสารอาหารได้ดีขึ้น
อีกวิธีคือนำผักมาลวกน้ำทิ้งก่อน 1 ครั้ง แล้วค่อยนำไปปรุงอาหาร ซึ่งจะช่วยลดปริมาณกรดออกซาลิค
ปวยเล้ง เป็นซูเปอร์ผัก มีไฟเบอร์สูงจึงเป็นอาหารลดน้ำหนัก มีธาตุเหล็กสร้างความแข็งแรงของเซลล์เม็ดเลือดแดง และเชื่อว่าช่วยให้ผิวพรรณดี แคลเซียมช่วยให้กระดูกแข็งแรง วิตามินเอบำรุงสายตา วิตามินซีสร้างภูมิต้านทาน กินปวยเล้งช่วยคลายเครียดได้ด้วย
ใคร ๆ ก็บอกว่าปวยเล้งกินอร่อยและมีประโยชน์ ป๊อปอายก็บอกว่ากินแล้วแข็งแรง ก็ต้องเชื่อกันหน่อย...
