โบราณวัตถุรอกลับไทยอีกชิ้น! พระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ 900 ปี แห่งปราสาทพนมรุ้ง
สถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโก สั่งถอดโบราณวัตถุจากปราสาทหินพนมรุ้ง จังหวัดบุรีรัมย์ ‘พระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ’ อายุ 900 ปี จากทะเบียนสถาบันฯ เมื่อ 11 มิ.ย.2567 ประสาน ‘กรมศิลปากร’ ขอส่งกลับคืนสู่ประเทศไทย
KEY
POINTS
- 18 มิ.ย.2567 กรมศิลปากรเผยสถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโก (The Art Institute of Chicago) แจ้งส่งคืน “โบราณวัตถุ” จากปราสาทหินพนมรุ้ง จังหวัดบุรีรัมย์ กลับคืนสู่ประเทศไทย จำนวน 1 รายการ
- ได้แก่ ชิ้นส่วนเสาติดผนัง สลักจากหินทรายรูป "พระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ" อายุราวพุทธศตวรรษที่ 17 คาดว่าถูกลักลอบนำออกไปจากประเทศไทยราวพ.ศ.2508
- สถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโก มีความห่วงกังวลว่า โบราณวัตถุดังกล่าวอาจมีที่มาขัดต่อกฎหมาย จึงมีความประสงค์ส่งมอบคืนให้แก่รัฐบาลไทย และถอดโบราณวัตถุรายการนี้ออกจากทะเบียนของสถาบันฯ แล้วตั้งแต่วันที่ 11 มิ.ย.2567
นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร ได้กล่าวถึงกรณี สถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโก (The Art Institute of Chicago) สหรัฐอเมริกา แจ้งความประสงค์ส่งคืนโบราณวัตถุให้กับ กรมศิลปากร จำนวน 1 รายการ
ได้แก่ ชิ้นส่วนเสาติดผนัง สลักจากหินทรายรูป พระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ (Fragment of a Pilaster with Krishna lifting Mount Govardhana) ซึ่งเป็นส่วนประกอบสถาปัตยกรรมประเภทปราสาทหิน อายุราวพุทธศตวรรษที่ 17 หรือประมาณ 900 ปี
ชิ้นส่วนเสาติดผนัง สลักจากหินทรายรูปพระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ
ทั้งนี้กรมศิลปากรได้มอบหมายให้ สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ตรวจสอบข้อมูลโบราณวัตถุดังกล่าว พบว่าเป็น ชิ้นส่วนเสาติดผนังด้านซ้าย ของกรอบประตูมณฑปด้านทิศตะวันออกของ ปราสาทพนมรุ้ง จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งคาดว่าถูกลักลอบนำออกไปจากประเทศไทยราวปี พ.ศ. 2508 ก่อนที่กรมศิลปากรจะเริ่มโครงการบูรณะปราสาทพนมรุ้ง
ก่อนหน้านี้ ดร. Nicolas Revire ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปะและโบราณคดีในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของสถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโก ได้เดินทางไปที่ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง และพบหลักฐานที่เชื่อมั่นได้ว่า เสาติดผนังรูปพระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ ที่สถาบัน ฯ ได้รับบริจาคเมื่อปี พ.ศ.2509 นั้นมาจากปราสาทพนมรุ้ง จังหวัดบุรีรัมย์
สถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโก จึงมีความห่วงกังวลว่า โบราณวัตถุดังกล่าวอาจมีที่มาที่ขัดต่อกฎหมาย จึงมีความประสงค์ส่งมอบคืนให้แก่รัฐบาลไทย
โดยสถานะปัจจุบัน คณะกรรมการบริหารทรัพย์สิน (Board of Trustees ) ของสถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโกได้อนุมัติให้ถอดโบราณวัตถุรายการนี้ออกจากทะเบียนของสถาบันฯ แล้วตั้งแต่วันที่ 11 มิถุนายน 2567 ที่ผ่านมา และได้ประสานกรมศิลปากรถึงขั้นตอนการเตรียมการส่งคืนสู่ประเทศไทย
นายพนมบุตร จันทรโชติ เปิดเผยว่า ได้รายงานเรื่องดังกล่าวต่อนางสาวสุดาวรรณ หวังศุภกิจโกศล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เพื่อทราบในเบื้องต้นด้วยแล้ว
รมว. สุดาวรรณ มีความเห็นว่า แม้โบราณวัตถุดังกล่าวจะไม่ได้อยู่ในรายการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศ เป็นการเสนอคืนของสถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโก ก็ถือเป็นเรื่องที่น่ายินดีที่ประเทศไทยจะได้รับโบราณวัตถุสำคัญกลับคืนมา ซึ่งสามารถนำมาเติมเต็มชิ้นส่วนที่ขาดหายไปของโบราณสถานให้มีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น
"ในนามของกระทรวงวัฒนธรรม ประเทศไทย จึงขอแสดงความชื่นชมและขอบคุณสถาบันศิลปะแห่งนครชิคาโกเป็นอย่างยิ่ง ที่ตระหนักถึงจรรยาบรรณในการครอบครองโบราณวัตถุที่มีที่มาถูกต้อง และความสัมพันธ์อันดีระหว่างไทยกับสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะให้ความสำคัญในการต่อต้านการค้าโบราณวัตถุที่ผิดกฎหมาย" รมว. สุดาวรรณ กล่าว
นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวสรุปว่า การส่งคืนโบราณวัตถุครั้งนี้ถือเป็นก้าวสำคัญในการต่อยอดความร่วมมือของทั้งสองประเทศ และเราหวังว่าสิ่งนี้จะสร้างแรงบันดาลใจให้เกิดความร่วมมือที่จะส่งเสริมการแลกเปลี่ยนความรู้และความร่วมมือทางวัฒนธรรมร่วมกันต่อไป
ภาพ: กรมศิลปากร
เสาติดผนังแสดงภาพพระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ
- วัสดุ: หินทราย
- ขนาด: สูง 95 ซม. กว้าง 30.4 ซม. หนา 19.3 ซม.
- สถานที่เก็บรักษา: สถาบันศิลปะชิคาโก (The Art Institute of Chicago) สหรัฐอเมริกา
- รูปแบบศิลปะ/อายุสมัย: พุทธศตวรรษที่ 17 (ประมาณ 900 ปี)
