เตรียมตัวสู่สังคมอายุยืนด้วยวิถีกินอยู่ที่เลือกได้ ต้อนรับปี 2568

ข้อมูลสถิติในงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์พบว่า มนุษย์สามารถมีอายุยืนยาวถึง 120 ปี และยังมีผลวิจัยทางวิทยาศาสตร์ล่าสุดที่ทาง BBC รายงานจากการวิเคราะห์วงจรชีวิตของเม็ดเลือดบ่งชี้ว่า อายุขัยสูงสุดของมนุษย์อาจมากถึง 150 ปี

นอกจากนี้ยังมีข้อมูลสำนักงานสถิติแห่งชาติ ระบุว่า ผู้ชายไทยจะมีอายุขัยเฉลี่ย 73.5 ปี ขณะที่ผู้หญิงมีอายุขัย 80.5 ปี ตามสถิติผู้ชายจะเสียชีวิตเร็วกว่าผู้หญิงราวๆ 7 ปี และมีการคาดการณ์แนวโน้มอายุเฉลี่ยคนทั่วโลกในปี 2050 ประมาณ 77 ปี 

แต่นั่นไม่สำคัญเท่า คำถามถัดมา หากอายุยืน แล้วจะมีคุณภาพชีวิตที่ดีหรือไม่...

คนที่จะมีอายุยืนยาว นอกจากการใช้ชีวิตที่ดี ยังมีปัจจัยแวดล้อมอื่นๆ อีก ไม่ว่าพันธุกรรมของครอบครัว สภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย อย่างคนที่ใช้อาศัยอยู่ใน The Blue Zone ยกตัวอย่างคนบนเกาะโอกินาวะ ประเทศญี่ปุ่น และอีกหลายชุมชนในหลายประเทศเลือกใช้ชีวิตกินอยู่แบบธรรมชาติ จึงมีอายุยืนยาว มีคุณภาพชีวิตที่ดี 

ในช่วงปี 2568 หลายคนอยากปรับเปลี่ยนวิถีการกินอยู่ และการใช้ชีวิต ลองหาแรงบันดาลใจเพื่อทำสิ่งนั้น... 

• ร่างกายต้องดูแล

ปัจจุบันมีข้อมูลข่าวสารเรื่องการกิน การอยู่ และการใช้ชีวิตมากมาย รวมถึงคลิปในออนไลน์ เพื่อดูแลสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจจากแพทย์หลากหลายสาขา เพียงแต่ต้องเลือกสรรข้อมูลที่ถูกต้อง

ถ้าอยากทำให้หัวใจและปอดแข็งแรง ต้องออกกำลังกายเพื่อให้ร่างกายได้รับออกซิเจนอย่างต่อเนื่อง หรือจะเรียกว่า การออกกำลังกายแบบแอโรบิก ไม่ต้องใช้กำลังมากแต่ใช้เวลานาน โดยการเดิน ว่ายน้ำ ขี่จักรยาน ซึ่งการออกกำลังกายรูปนี้ไม่ทำให้ร่างกายปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ

ส่วนการออกกำลังกายอีกรูปแบบ เพื่อสร้างมวลกล้ามเนื้อ เรียกว่า แอนาโรบิก ใช้แรงมากในช่วงเวลาสั้นๆ อย่างการยกน้ำหนัก วิดพื้น วิ่งช่วงสั้นๆ ไม่จำเป็นต้องใช้แก๊สออกซิเจนในร่างกายเยอะ แต่จะทำให้กล้ามเนื้อล้า 

การออกกำลังกายเพื่อสร้างกล้ามเนื้อในแบบหลังและการออกกำลังกายในแบบแรก เป็นรากฐานสำคัญที่ทำให้ร่างกายแข็งแรง เพื่อนำไปใช้ต่อในช่วงสูงวัย หากไม่ออกกำลังกาย มวลกล้ามเนื้อจะค่อยๆ ลดลง ซึ่งจะผลเสียต่อการทรงตัวและการเคลื่อนไหวในช่วงวัยที่เปลี่ยนไป

ดร.ศุภวุฒิ สายเชื้อ บอกไว้ว่า ควรออกกำลังกายสัปดาห์ละ 3-4 ชั่วโมง อาจใช้เวลาครั้งละ 1 ชั่วโมงออกกำลังกายเพื่อให้หัวใจเต็นเร็ว อาจใช้วิธีวิ่ง ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ รวมถึงยกน้ำหนักเบาๆ จะทำให้ร่างกายหลั่งสารเอ็นดอร์ฟิน 

นอกจากนี้การวิ่ง 1-2 ครั้งต่อสัปดาห์ ประมาณ 1 ชั่วโมงหรือ 10 กิโลเมตร ก็ช่วยให้อายุยืน และคนที่วิ่งมากจะมีความเสี่ยงในการเสียชีวิตจากโรคหัวใจวายน้อยกว่ากลุ่มที่ไม่วิ่งถึงร้อยละ 50

(ทางเลือกการบริโภคอาหารสุขภาพ)

และจำได้ว่า เมื่อปีที่แล้ว ผู้เขียนมีโอกาสฟังคุณ หมอประเวช ตันติพิวัฒนสกุล จิตแพทย์ เจ้าของ เพจหมอประเวช เล่าเรื่องการดูแลสุขภาพบนเวทีว่า 

“ต้องถามตัวเองก่อนว่า จะมีอายุยืนยาวเพื่ออะไร หากคุณมีพฤติกรรมที่ทำให้น้ำหนักตัวเกิน สูบบุหรี่ ไม่ออกกำลังกาย การเจ็บป่วยก็จะยาวนาน และก่อนตาย...ก็จะตายแพง”

การตายแพง เป็นสิ่งที่หลายคนไม่ต้องการ การแพทย์ยุคใหม่จึงพยายามให้คนดูแลสุขภาพด้วยการป้องกันโรคมากกว่าการรักษา โดยมีแนวคิดว่า ถ้าคนเราเกิด แก่ และตายเลย (เมื่อถึงเวลา) โดยไม่เจ็บไข้ได้ป่วยจะได้ไหม

เฉกเช่นคนในเมือง โอกินาวา ประเทศญี่ปุ่น เขตบลูโซน แม้จะอายุ 100 ปีก็ยังสามารถใช้ชีวิตตามปกติได้ ซึ่งน่าจะเป็นการใช้ชีวิตที่หลายคนต้องการ โดยเมนูอาหารหลักของพวกเขา จะเน้นพืชผักผลไม้ จำพวกมันหวาน ผัดผัก ถั่วเหลือง และเต้าหู้ซุปมิโสะ

โดยส่วนใหญ่เป็นอาหารแคลอรี่ต่ำมีสารอาหารช่วยป้องกันโรคหัวใจและมะเร็งเต้านม รวมถึงพวกเขายังชอบกินนัตโตะ (ถั่วหมัก)สารอาหารที่ช่วยปรับสมดุลลำไส้

อายุของมนุษย์ส่วนหนึ่งบนโลกใบนี้ จึงไม่ตรงกับวัยที่นับตามปฎิทิน  ยังมีเรื่องอายุเซลล์ในร่างกายที่ทำให้คนเราแก่เร็วหรือแก่ช้า ขึ้นอยู่ว่าคุณใช้ชีวิตเสี่ยงแค่ไหน และมีหลายงานวิจัยพยายามหาสาเหตุของคนที่อายุยืนมีคุณภาพชีวิตที่ดี มีปัจจัยจากอะไร

• ใจเป็นนายของชีวิต

​วันเริ่มต้นปีใหม่ หลายคนตั้งใจว่า จะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้ดีกว่าเดิม พยายามหาแรงบันดาลใจในการออกกำลังกาย เพื่อลดน้ำหนักที่เกินมาตรฐาน ส่วนใหญ่มักจะทำไม่สำเร็จ เนื่องจากมีข้ออ้างมากมายในการใช้ชีวิต เพราะการออกกำลังกายต้องทำอย่างต่อเนื่องในหลายสัปดาห์ และต้องควบคุมจิตใจให้มีวินัยในการทำ 

นอกจากการปฎิบัติตามแนวทางพุทธ ยังมีแนวทางอื่นๆ เพื่อทำให้ใจนิ่ง มีอำนาจในการตัดสินใจจะทำหรือไม่ทำ จึงจำได้ว่า เมื่อครั้งที่หลวงปู่ติช นัท ฮันห์ ปรมาจารย์เซนจากหมู่บ้านพลัม ประเทศฝรั่งเศส เมื่อครั้งยังมีชีวิตอยู่ได้เดินทางมาไทย เพื่อจัดภาวนาตามวิถีแห่งสติ ซึ่งสามารถฝึกปฏิบัติได้ทุกหนทุกแห่ง ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนก็ตาม

อากาศบริสุทธิ์สำคัญต่อการดำรงชีวิต(ศูนย์ภาพเนชั่น)

“หลายครั้งเราไม่มีความตระหนักรู้ เราก็เลยถูกดึงไปสู่สภาพการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าความกังวล ความพอใจ ความไม่พอใจ ความโกรธ ความเครียด เราก็จะสูญเสียโอกาสที่จะเฉลิมฉลองชีวิตของเราอย่างแท้จริง” หลวงพี่นิรามิสา สอนไว้เช่นนั้น

“เราถูกฝึกตั้งแต่เรียนหนังสือและทำงานว่า เวลาเป็นเงินเป็นทอง ทำอะไรต้องรีบๆ ทำ เราต้องกลับมาดูว่า เวลาเป็นเงินเป็นทองจริงๆ ไหม เราใช้เวลาตรงนั้นนำความสุขที่แท้จริงมาให้ชีวิตเราไหม แต่ถ้าฝึกฝนเจริญสติมีความตระหนักรู้ เราก็จะรู้ว่าเวลามีเพื่อให้เราได้ใช้ชีวิต"      

นอกจากนี้นักจิตวิทยาที่ผู้เขียนไปเข้าคอร์สซาเทียร์ของเสมสิกขาลัย บอกว่า ธรรมชาติของจิตใจ ทำให้เราหยุดคิดไม่ได้ จึงต้องเท่าทันความคิด 

“ถ้าฝึกอ่านความคิดตัวเอง ก็จะอ่านความคิดคนอื่นได้โดยอัตโนมัติ เพราะคนเราคิดเอง สรุปเองก็ 90 เปอร์เซ็นต์ มีแค่ 1 เปอร์เซ็นต์ที่เป็นความคิดที่มีประโยชน์”

• เงินทองต้องเก็บออม

การเริ่มต้นใหม่ด้วยการเคลื่อนขยับร่างกายให้แข็งแรง  ปรับสภาพใจให้เป็นคนคิดบวกที่เข้าใจโลก น่าจะเป็นอีกวิถีที่เลือกได้ ส่วนเรื่องเงินๆ ทองๆ ที่ขับเคลืี่อนชีิวิตก็สำคัญไม่แพ้กัน 

เส้นทางการออม จึงมีทั้งเงินฝากธนาคาร ความเสี่ยงต่ำ ผลตอบแทนน้อย,สลากออมสิน โอกาสถูกรางวัลน้อยมาก,พันธบัตรรัฐบาล ดอกเบี้ยสูงกว่าเงินฝาก แต่ไม่มากพอ,ทองคำ ได้ผลตอบแทนจากการซื้อขายเป็นกำไรหรือขาดทุน

ส่วนหุ้น ต้องมีความเข้าใจการลงทุน และมีความเสี่ยง,กองทุนรวม ความเสี่ยงอยู่ที่สินทรัพย์ที่ลงทุน เนื่องจากมีส่วนผสมทั้งหุ้นและตราสารหนี้ และหุ้นกู้ที่ภาคเอกชนออก จะมีผลตอบแทนสูงกว่าพันธบัตร และมีความเสี่ยงสูงกว่าเล็กน้อย

 ความรู้ทางการเงิน จึงไม่ใช่แค่การอ่าน ต้องทำความเข้าใจ ฝึกฝนและเรียนรู้ ดร.สมจินต์  ศรไพศาล กรรมการผู้จัดการสมาคมตลาดตราสารหนี้ไทย เคยยกตัวอย่างในหนังสือที่เขียนไว้ กรณีจิม ช่างซ่อม และซู ช่างทำผม ทั้งสองคนตั้งใจเกษียณอายุ 50 ปี แล้วพวกเขาต้องเก็บออมอย่างไร

“จิมบอกว่าไม่มีอะไรยาก เขาเชื่อในความพยายาม เมื่อ 30 ปีที่แล้ว เขาขอให้นายจ้างเป็นธุระหักเงินเดือนของเขา 10 เปอร์เซ็นต์เพื่อการลงทุน ทั้งๆ ที่สมัยนั้นการลงทุนไม่สะดวกเหมือนปัจจุบัน ช่วง 360 เดือนไม่มีเดือนไหนที่ทั้งสองไม่ได้ลงทุน”

และทุกวันนี้ทั้งสองได้ทำตามฝันออกเดินทางท่องเที่ยว ทั้งๆ ที่ตอนที่เก็บออมมีรายได้ไม่มากนัก แต่สามารถทำได้