‘อาโป หวัง-อ็อด’ ช่างสักวัย 106 ปี ขึ้นปก ‘Vogue Philippines’ ขึ้นแท่นนางแบบขึ้นปกที่อายุมากที่สุดในโลก

กลายเป็นที่พูดถึงไปทั่วโซเชียลมีเดียสำหรับ “Vogue Philippines” นิตยสารประเทศล่าสุดในตระกูล “Vogue” นิตยสารแฟชั่นอันดับหนึ่งของโลก ที่พา “อาโป หวัง-อ็อด” (Apo Whang-Od) หญิงวัย 106 ปีขึ้นปกนิตยสารประจำเดือนเม.ย. 2023 ทำให้เธอกลายเป็นบุคคลที่มีอายุมากที่สุดที่ได้ขึ้นปกนิตยสาร Vogue

อาโป หวัง-อ็อด หรือที่คนฟิลิปปินส์รู้จักกันในนาม “มาเรีย อ็อกเกย์” (Maria Oggay) ได้รับการขนานนามว่าเป็น “มัมบาบาต็อก” (Mambabatok) หรือ ช่างสักด้วยวิธีดั้งเดิมของท้องถิ่นที่อายุมากที่สุด ปรากฏตัวบนหน้าปกนิตยสารด้วยเสื้อกล้ามสีดำ พร้อมสร้อยคอหินหลากสี และทาปากสีแดง แสดงให้เห็นถึงรอยสักโบราณที่อยู่ตามแขนและช่วงบนของลำตัว

หวัง-อ็อด เรียนรู้วิธีการสักที่สืบต่อกันมาร่วมพันปี ที่เรียกว่า “บาต็อก” (Batok) มาจากผู้เป็นพ่อตั้งแต่อายุ 16 ปี  ปัจจุบันหวัง-อ็อดอาศัยอยู่ที่หมู่บ้านบนภูเขาบุสคาลัน (Buscalan) จังหวัดคาลิงกา (Kalinga) ทางตอนเหนือของกรุงมะนิลา

สำหรับ วิธีการสักของหวัง-อ็อด ทำจากวัสดุง่าย ๆ ด้วยการใช้ไม้ไผ่ หนามจากต้นส้มโอ น้ำ และถ่านหิน ซึ่งเป็นมรดกตกทอดจากนักรบชนเผ่าบุตบุต (Butbut) ซึ่งเป็นชื่อเรียกของผู้ที่อยู่อาศัยในคาลิงกา 

รูปแบบการสักที่เป็นเอกลักษณ์ของมัมบาบาท็อกนั้น จะเป็นลายเรขาคณิตแสนเรียบง่ายแต่ทรงพลัง ถือว่าเป็นสัญลักษณ์ของชนเผ่าคาลิงกา แสดงถึงความแข็งแกร่ง ความกล้าหาญ และความงาม 

ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันเธอออกแบบรอยสักให้แก่เหล่านักท่องเที่ยวนับพันคน ทั้งรูปที่ได้ลอกเลียนมาจากธรรมชาติและรูปทรงเรขาคณิต อีกทั้งเธอยังเป็นแรงบันดาลใจให้แก่ศิลปินบาต็อกรุ่นใหม่ทั้งในฟิลิปปินส์ และ สหรัฐ

ด้วยประเพณีที่ให้ส่งต่อมรดกศิลปะการสักอันเก่าแก่นี้ผ่านทางสายเลือดเท่านั้น เนื่องจากหวัง-อ็อดไม่ลูก จึงสั่งสอนหลานสาว 2 คนของเธอ คือ เอลยาง วิกัน (Elyang Wigan) และ เกรซ พาลิคาส (Grace Palicas) ให้สืบทอดการสักอันล้ำค่าต่อไป

“เพื่อนร่วมรุ่นของฉันที่เป็นช่างสักเสียชีวิตไปหมดแล้ว ตอนนี้มีฉันคนเดียวที่เป็นช่างสักอยู่ แต่ว่าประเพณีนี้จะไม่สูญหายแน่นอน เพราะตอนนี้ฉันกำลังฝึกฝนช่างสักรุ่นต่อไป และตราบใดที่ยังคงมีคนต้องการสัก” หวัง-อ็อดให้สัมภาษณ์กับสำนักข่าว CNN

นอกจากนี้ การให้ “หลานสาว” เป็นผู้สืบสอดวิชาสักนี้ ถือว่าเป็นการทำลายกรอบปิตาธิปไตยที่ฝังรากลึกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยคณะกรรมการวัฒนธรรมและศิลปะแห่งชาติมอบรางวัล “Dangal ng Haraya Award” ในปี 2018 ซึ่งเป็นรางวัลสำหรับศิลปินที่สร้างสรรค์และมีอิทธิพลต่อวงการศิลปะและวัฒนธรรมของฟิลิปปินส์

อย่างไรก็ตาม หวัง-อ็อด ยืนยันว่าเธอจะไม่ทิ้งการสักอย่างแน่นอน “ตราบใดที่ฉันยังมองเห็นได้ดี ฉันจะสักต่อไป ฉันจะหยุดเมื่อฉันมองไม่เห็นแล้ว”

บีอา วัลเดส หัวหน้าบรรณาธิการของนิตยสาร Vogue Philippines กล่าวว่า ทีมงานนิตยสารลงมติเป็นเอกฉันท์ว่าหวัง-อ็อดควรขึ้นปก ฉบับความงาม (Beauty Issue) เพราะเธอเป็นตัวแทนของความงามในอุดมคติของวัฒนธรรมฟิลิปปินส์

“เรามีความเชื่อว่าแนวคิดด้านความงามจำเป็นต้องพัฒนาไปตามยุคสมัย ให้มีความหลากหลายและครอบคลุมมากยิ่งขึ้น สิ่งที่เราต้องการจะสื่อในนิตยสารฉบับนี้คือ ความงามของมนุษยชาติ” วัลเดสกล่าวเสริม

ก่อนที่ หวัง-อ็อด จะขึ้นปกนิตยสาร Vogue เจ้าของสถิตินางแบบที่ขึ้นปก Vogue มีอายุมากที่สุดในโลก คือ จูดี้ เดนช์ ที่ขึ้นปกนิตยสาร Vogue ของสหราชอาณาจักร เมื่อปี 2020 ขณะอายุ 85 ปี

ในระยะหลัง “วงการแฟชั่น” โดยเฉพาะนิตยสาร Vogue ทั่วโลก พยายามทำลายมาตรฐานความงาม หรือ Beauty Standard อยู่เสมอ ด้วยการนำบุคคลที่มีความหลากหลายเชื้อชาติ รูปลักษณ์ เพศวิถี และอายุมาขึ้นปก เพื่อเป็นการขับเคลื่อนสังคมและแสดงให้เห็นว่าทุกคนมีคุณค่า มีความงามเป็นของตนเอง

ที่มา: CNN, CNN Philipphines, Mashable, NBC News