‘สาธุ’ ซีรีส์โกยบุญ การตลาดของพุทธพาณิชย์ และการเมืองในวัด

หลังจาก ซีรีส์สาธุ เปิดตัวทาง เน็ตฟลิกซ์ เมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2567 ก็ไม่น่าแปลกใจที่หลายคนโพสต์ว่า ดูรวดเดียวจบ 9 ตอน ก็ทำไงได้...มันสนุก น่าติดตาม เมื่อดูจบ ยังมีคำถามค้างคาใจอีกหลายประเด็น

เป็นที่รู้กันดีว่า พุทธพาณิชย์ในวัดบ้านเรามีมาเนิ่นนาน แต่ไม่เคยถูกนำเสนอในสื่อภาพยนตร์ เพราะกองเซนเซอร์บ้านเรา มักมองว่า จะทำให้พุทธศาสนาเสื่อมเสีย

• สาธุ ซีรีส์สะท้อนเส้นทางพุทธพาณิชย์

ซีรีส์เรื่องนี้สะท้อนทั้งเส้นทางพุทธพาณิชย์ การเมืองในวัด และปัญหาสังคมไทย ผ่านการเล่าเรื่องของคนร่วมรุ่นทั้งเก่าและใหม่ โดยตั้งธงนำเสนอแนวดราม่า อาชญากรรม มีการสืบสวนของตำรวจมาเกี่ยวข้อง และเรื่องราวสีเทาๆ ในวงการสงฆ์ 

 

คำว่า สาธุ ที่ถูกใช้เป็นชื่อซีรีส์ เป็นคำที่พระสงฆ์เปล่งวาจา เพื่อยืนยันหรือรับรองพิธีทางศาสนาที่กระทำไป นั่นก็คือ ดีแล้ว ถูกต้องแล้ว

ซีรีส์สาธุนำเสนอเรื่องราวของคนรุ่นใหม่ที่เป็นเพื่อนสนิทกันสามคน ต้องหาเงินมาใช้หนี้หลายสิบล้าน หลังสตาร์ตอัปของพวกเขาล้ม ถ้าไม่ปลดหนี้ก้อนใหญ่โดยเร็วจะถูกตามไล่ล่า

เมื่อสบโอกาสเห็นช่องทางการหาเงินจาก ความศรัทธาในพุทธศาสนา โดยมี วิน (เจมส์-ธีรดนย์ ศุภพันธุ์ภิญโญ ปัจจุบันอายุ 27 ปี เป็นทั้งนักร้อง นักแสดง นายแบบ เคยแสดงซีรีส์วัยรุ่นฮอร์โมน วัยว้าวุ่น ,ฉลาดเกมส์โกง และโฮมสเตย์ ฯลฯ ) รับบทเด็กหนุ่มผู้เรียนไม่จบวิศวะคอมพ์ รับหน้าที่เป็นมันสมองของทีมในการวางแผนการตลาด 

เดียร์ (แอลลี่-อชิรญา นิติพน ตอนนี้อายุ 20 ปี นักแสดงและนักร้อง เคยมีผลงานภาพยนตร์เรื่อง น้อง.พี่.ที่รัก และซิงเกิล How To Love...) รับบทดีไซเนอร์สาว ผู้เชี่ยวชาญการทำกราฟฟิคและออแกไนซ์ เข้ามาดูแลด้านประชาสัมพันธ์ 

 

ส่วนเกม (พีช-พชร จิราธิวัฒน์ วัย 31 ปี เป็นทั้งนักแสดง นายแบบ นักดนตรี นักร้อง และนักธุรกิจ เคยมีผลงาน ฮอร์โมนส์ วัยว้าวุ่น ภาคแรกถึงภาคสามและอีกหลายเรื่อง) รับบทวัยรุ่นที่อยากสร้างฐานะด้วยตัวเองที่พร้อมลุยทุกสถานการณ์ รับหน้าที่เป็นนายทุนคนสำคัญ

ทั้งสามร่วมปลุกปั้นธุรกิจโมเดลใหม่ด้วยการเข้าไปพัฒนาวัดที่เคยเงียบเหงาอย่างวัดภุมราม (ชื่อสมมุติ แต่วัดที่เป็นโลเคชั่นในการถ่ายทำมีอยู่จริง) ให้กลายเป็นแหล่งทำเงินแห่งใหม่ โดยหลอกล่อพระดล(ปั๊บ-พัฒน์ชัย ภักดีสู่สุข นักร้องนำวงโปเตโต้) พระนักเทศน์รุ่นใหม่มาช่วย เพราะเข้าใจว่าสิ่งที่พวกเขาทำเป็นเรื่องดีๆ ต่อพุทธศาสนา

นอกจากนี้ยังมีน้าแต๋ง มัคนายกวัด(ติ๊ก-ชาญณรงค์ ขันทีท้าว) และพระเอกชัย (เพชร เผ่าเพชร เจริญสุข) พระที่เข้ามาดูแลวัดเมื่อเจ้าอาวาสเริ่มป่วย

การตลาดในงานบุญของซีรีส์สาธุ

สาธุ เล่าถึงเส้นทางของ 3 สตาร์ตอัป คนรุ่นใหม่ที่รู้จักใช้การตลาดและเทคโนโลยีสร้างศรัทธาและเม็ดเงินจากพุทธพาณิชย์ เพื่อใช้หนี้หลายสิบล้านบาท 

เริ่มจากวินตามแม่ไปทำบุญ แล้วสะดุดเห็นตัวเลขเงินบริจาคเข้าวัดที่วิ่งเร็วยิ่งกว่าสิ่งใด ก็เกิดไอเดียในการหาเงินจากวัด โดยเสนอผลประโยชน์ให้น้าแต๋ง มัคนายกวัดภุมราม 

ปฐมบทบนเส้นทางพุทธพาณิชย์ก็ได้เริ่มขึ้น โดยพวกเขาวิเคราะห์ว่า ถ้าจะให้คนเข้าวัดทำบุญ ต้องมีองค์ประกอบอะไรบ้าง...พรรคพวกในวัด (มัคนายก),พระนักเทศน์,สิ่งศักดิ์สิทธิ์ในวัด,พระเครื่อง,งานวัดฯลฯ    

ศรัทธาในเชิงพุทธพาณิชย์ที่คนรุ่นใหม่ทั้งสามสร้างขึ้น ก็ไม่ต่างจากคนรุ่นก่อนที่หากินกับวัด ต่างกันที่กลยุทธ์การตลาดแบบออนไลน์เข้าถึงคนได้เร็วขึ้นและครอบคลุมทั่วถึง

• สาธุ : เรื่องรักๆ ที่พระหักห้ามใจไม่ได้ 

ในมุมชีวิตก็น่าสนใจ คนรุ่นใหม่เช่นวิน หมกมุ่นอยู่กับการคิดและเทคโนโลยี ไม่สนใจเรื่องความสัมพันธ์ใดๆ เลย แสดงความรักแทบไม่เป็นเลย ตอนที่แม่เดียร์เสียชีวิต แม้เขาจะอยู่ตรงนั้น เดียร์กำลังเสียใจ เขาทำได้แค่โทรแจ้งการเสียชีวิต 

ปมในชีวิตของวินถูกทิ้งไว้หลายประเด็น ทั้งเรื่องพ่อที่หายไป น่าจะเกี่ยวข้องกับเส้นทางบุญ และวัยเด็ก ทั้งหมดคงจะคลี่คลายในภาค 2

ส่วนเดียร์ เด็กสาวจากครอบครัวแตกแยก พ่อแต่งงานใหม่ ดูเหมือนไม่มีสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจ แม้จะแอบชอบวินอยู่ แต่ความไม่ชัดเจนในความสัมพันธ์ จึงหยุดไว้แค่เพื่อน และเมื่อหาเงินใช้หนี้ได้ครบ ทุกอย่างดูเหมือนลงตัว และเธอกำลังจะไปเริ่มต้นชีวิตใหม่ในต่างประเทศ

ตบท้ายด้วยเกม หนุ่มที่ยียวนที่สุดก็ว่าได้ แม้จะมีฐานะที่ดีกว่าเพื่อนๆ แต่ก็ต้องบทพิสูจน์ตัวเองให้ครอบครัวเห็น เมื่อเส้นทางบุญถูกเปิดโปง เขาก็ต้องหนี และตลอดเรื่องก็ได้เห็นความเปราะบางอย่างในจิตใจ 

ส่วนพระดล เมื่อรู้ตัวว่าโดนหลอก และไปสารภาพว่า รักกับโยมเดียร์ ทั้งๆ ที่พยายามข่มกิเลสแล้ว แต่ไม่เป็นผล ธรรมที่เขาเทศนา แม้เป็นความจริงที่ใช่ แต่บางเรื่องเขาทำไม่ได้ โดยเฉพาะเรื่องความรัก

“ความรักให้ความสุขก็จริง แต่ความสุขกับความทุกข์มักอยู่ด้วยกัน ถ้าจะมีความรักต้องเผื่อใจให้ความทุกข์ด้วย ถ้าจะรักต้องไม่ยึดมั่นถือมั่น”

“ศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่เข้าใจยาก ต้องลงมือปฏิบัติด้วยตัวเอง คนส่วนใหญ่มักคิดจะขอพร หวังพึ่งสิ่งศักดิสิทธิ์ไม่คิดจะพึ่งตัวเอง แต่ศาสนาพุทธหวังให้เราพึ่งตัวเอง” ธรรมะที่พระดล เทศนา

ผลงานเรื่องนี้ วรรธนพงศ์ วงศ์วรรณ ผู้กำกับหน้าใหม่ ใช้เวลากว่า 5 ปีในการค้นข้อมูล ตระเวนดูวัด เขียนบทร่วมกัน โดยภาคแรกได้ทิ้งประเด็นไว้เยอะ และแน่นอน! ต้องมีภาคสอง  

เพราะสาธุ ได้ทิ้งประเด็น ตั้งคำถามกับชาวพุทธบ้านเรา โดยปล่อยให้คนดูคิดเอง และเมื่อซีรีส์สาธุมาอยู่ในเน็ตฟลิกซ์ ย่อมมีข้อได้เปรียบ เล่าเรื่องได้ยาว ลึกกว่า และฉายได้หลายประเทศ

สาธุ ในซีรีส์นี้ไม่ได้มาแบบสุดกู่ตามความเชื่อคนรุ่นใหม่ แต่เลือกที่จะคุยกับคนทุกรุ่น และไม่ลืมประเด็นครอบครัวที่หล่อหลอมให้วิน เกมและเดียร์เป็นเช่นนี้...

ถ้าดูจนจบ ก็จะคลี่ประเด็นความสงสัยได้บ้าง แต่ไม่ทั้งหมด โดยเฉพาะการปรากฎตัวของพระเอกชัย,การมรณภาพของเจ้าอาวาส และการหายตัวไปของพ่อวิน ฯลฯ

• เบื้องหลังสาธุ ของเน็ตฟลิกซ์

เจมส์-ธีรดนย์ ศุภพันธุ์ภิญโญ (รับบทวิน) 

“ตัดสินใจรับบทเพียงแค่อ่านเรื่องย่อ เพราะรู้สึกว่าในที่สุดก็มีทีมที่กล้าพูดถึงประเด็นเชิงพุทธพาณิชย์ในเชิงลึก” 

แอลลี่-อชิรญา นิติพน (รับบทเดียร์) 

“ความศรัทธาในบางสิ่งเพื่อยึดเหนี่ยวจิตใจ ไม่ใช่เรื่องที่ผิด โดยส่วนตัวเวลาประสบปัญหาและไม่รู้จะหันไปทางไหน ก็ต้องพึ่งการสวดมนต์เพื่อหวังให้ได้สิ่งที่ดีที่สุด” 

พีช-พชร จิราธิวัฒน์(รับบทเกม)

“หลายๆ คนอาจคิดว่า เราไม่ควรพูดถึงเรื่องศาสนา กลัวว่ามันจะเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง แต่ผมคิดว่ายิ่งเราเป็นชาวพุทธ เรายิ่งต้องตั้งคำถาม เพื่อตรวจสอบให้มันถูกต้อง” 

ปั๊บ-พัฒน์ชัย ภักดีสู่สุข (รับบทพระดล)

"ตอนเตรียมตัวเป็นบทพระดล นั่งสมาธิอย่างน้อย 30 นาทีก่อนเข้าฉากได้ไปเยี่ยมวัดป่าและคลุกคลีกับพระวัดป่าที่จังหวัดเชียงราย พร้อมกับผู้กำกับ และเพชร-เผ่าเพชร (รับบท พระเอกชัย) 

นอกจากนั้นปั๊บ-พัฒน์ชัยและเผ่าเพชร ยังได้ศึกษาอิริยาบถและกิจวัตรของพระวัดป่าอย่างละเอียด และได้นำประสบการณ์นี้มาร่วมออกแบบตัวละครร่วมกับผู้กำกับ โดยเฉพาะตัวละครพระดล ที่สงบนิ่งและน่าเลื่อมใสในแบบพระวัดป่า 

หลวงพ่อกิ้ว -รับบทโดยสุรสีห์ ผาธรรม อดีตผู้กำกับรุ่นใหญ่ ได้ถึงแก่กรรมไปเมื่อปีที่แล้ว สาธุ จึงเป็นผลงานเรื่องสุดท้ายของเขา

บทหลวงเจ๊ -รับบทโดย ไมเคิล เชาวนาศัย ศิลปินผู้เคยท้าทายขนบธรรมเนียมของสังคมไทย โดยการแต่งกายแบบพระสงฆ์ แต่มีใบหน้าที่แต่งหน้าสีฉูดฉาดในผลงานที่ชื่อ Portrait of a Man in Habits 1 เมื่อปี พ.ศ. 2543