“คะน้าเม็กซิโก” “ซูเปอร์ผัก” กินอร่อย มี "สารต้านอนุมูลอิสระ" สูง
ผักอะไรมีหลายชื่อ..“คะน้าเม็กซิโก” บ้างเรียก “ผักชายา" ไชยา ผักผงชูรส มะละกอกินใบ ผักโขมต้น ตอนนี้เป็น “ซูเปอร์ผัก” ปลูกง่าย กินอร่อย มี "สารต้านอนุมูลอิสระ" สูง
ต้น คะน้าเม็กซิโก มีถิ่นกำเนิดในเม็กซิโกและแถบอเมริกากลาง กลายมาเป็น ผักผงชูรส ในบ้านเรา ด้วยรสหวานนิด ๆ ทำให้อาหารกลมกล่อม ทำต้มจืด แกงอ่อม แกงเผ็ด ผัดเผ็ด ได้หลากหลาย หรือลวกสุกกินกับน้ำพริกก็อร่อย ชาวมายันแต่โบราณใช้ใบทำยา เชื่อว่ารักษาโรคเกี่ยวกับไต เบาหวาน และช่วยรักษาระดับไขมันในเลือด
ตอนนี้เป็น ซูเปอร์ผัก เพราะอุดมด้วย สารต้านอนุมูลอิสระ เชื่อว่ามีแร่ธาตุวิตามินสูงกว่าผักใบเขียวอื่น 2-3 เท่า
คะน้าเม็กซิโก, ชายา, ไชยา (Cr. mexicodailypost.com)
คะน้าเม็กซิโก หรือ Chaya คนไทยเรียก “ชายา, ไชยา” เป็นพืชในวงศ์เดียวกับมันสำปะหลัง ยางพารา ฝิ่นต้น สลัดได และสบู่ดำ ฝรั่งเรียก Chaya tree, Chaya spinach, Chaya leaves เป็นไม้พุ่มอายุหลายปี สูงได้ 3-6 เมตร ลักษณะใบเหมือนใบเมเปิ้ล แต่คนไทยไม่มีต้นเมเปิ้ล ดูไปคล้ายใบมะละกอ จึงเรียกว่า มะละกอกินใบ
มะละกอกินใบจึงต้องกินแต่ใบ ก้านอ่อนที่ติดกับใบกินไม่ได้เพราะเหนียวและแข็ง แต่ลำต้นกินได้โดยลอกเปลือกด้านนอกออกแล้วตัดเป็นท่อน ๆ ตัดเหมือนก้านคะน้าลงผัดก็ได้ ต้มก็ได้ ต้องทำให้สุก 15-20 นาที ห้ามกินสดเพราะมีสารพิษในกลุ่มไฮโดรไซยานิก ไกลโคไซต์ คือไซยาไนต์ แต่เมื่อปรุงสุกด้วยความร้อนสารพิษนี้จะถูกทำลาย
สารสำคัญที่ทำให้ คะน้าเม็กซิโก กำลังมาแรงเป็นซูเปอร์ผัก จากฟลาโวนอยด์และกรดฟีโนลิก สารในกลุ่มซาโปนินและอัลคาลอยด์ มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ปกป้องหลอดเลือดและหัวใจ ลดน้ำตาลในเลือด ลดไขมันในเลือด จึงเป็นผักที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง
สมูทตี้ผักชายา (Cr. freepik.com)
ชาวมายันในเม็กซิโก รู้มาก่อนว่ามีประโยชน์ จึงจับ ผักชายา มาชงชา แต่ต้องลวกหรือต้มให้สุกก่อน แล้วหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ คั้นน้ำเป็นชาดื่ม ปรุงรสด้วยเกลือนิดมะนาวหน่อย ดื่มลดไขมันในเลือด แต่ควรดื่มไม่เกินวันละ 3 แก้ว
คะน้าเม็กซิโกริมรั้ว (Cr. accessli.org)
หรือทำสมูทตี้ เติมรสด้วยน้ำผึ้ง น้ำสับปะรด น้ำมะนาว ส้ม ขิง เซเลอรี่ หรืออื่น ๆ ได้ตามชอบ
และเป็นผักประจำครัว ทำซุป ทำสแน็คเรียกว่า Empanadas หรือพายเม็กซิกัน สอดไส้คะน้าเม็กซิโก หรือซอยเป็นเส้นเล็ก ๆ ผสมกับแป้งข้าวโพดใส่ผักชายาทอดสอดไส้ชีส ดูน่าอร่อย
อาหารทานเล่นสไตล์เม็กซิกัน สอดไส้ผักชายา (Cr. dorastable.com)
ครัวเม็กซิกันเรียกอาหารของเขาว่า Yucatan cuisine ซึ่งมักจับผักชายามาทำอาหารหลากหลาย นอกจากทำซุปครีมข้น ๆ เรียกว่า Crema de Chaya ก็มีผักชายาปรุงสุกทำดิปปิ้ง จิ้มกับตอร์ติยาชิพ สอดไส้ขนมปัง หรือทำทาโก้
ต้มจืดคะน้าเม็กซิโก
คนไทยบอกว่า คะน้าเม็กซิโก ทำต้มจืดใส่หมูบะช่อ ใส่เต้าหู้หลอด จะใส่ไก่กับเห็ดชนิดต่าง ๆ ก็ได้ ใส่แกงเลียง ชุบแป้งทอด ทำไข่เจียวก็ได้ โดยลวกผักให้สุกก่อน บีบน้ำออกแล้วหั่นเป็นชิ้นบาง ๆ ผสมในไข่เจียวลงทอด
ทำแกงอ่อมก็อร่อย หรือทำห่อหมกก็เข้าท่า ทำแกงส้มก็ได้ ผัดกับปลาเค็ม หมูกรอบ หมูสามชั้น ใส่พริกเยอะ ๆ เหมือนทำผัดคะน้าปลาเค็ม หรือผัดกับไข่เหมือนใบเหลียงผัดไข่ ทำได้หมด
ผักชายาสอดไส้พายเม็กซิกัน (Cr. foodisthemood.com)
ข้อมูลจาก pharmacy.mahidol.ac.th บอกว่า คะน้าเม็กซิโก 100 กรัม ประกอบด้วยน้ำ 85.3% คาร์โบไฮเดรต 4.2% โปรตีน 5.7% ไขมัน 0.4% ใยอาหาร 1.9% มีแคลเซียม 199.4 มก. โพแทสเซียม 217.2 มก. ยังมีฟอสฟอรัส, ธาตุเหล็ก, วิตามินซี, วิตามินเอ มีคุณค่าทางอาหารสูงกว่าผักใบเขียวชนิดอื่น 2-3 เท่า
ข้าวผัดเม็กซิกันใส่ผักชายาและอโวคาโด (Cr. beyondmeresustenance.com)
ผงผักชายา (Cr. chayasa.co.za)
งานวิจัยใหม่ ๆ จับ คะน้าเม็กซิโก หรือ Chaya spinach ใส่แคปซูล เป็นอาหารเสริมแพลนท์เบส บ้างทำเป็นผงสีเขียวสดเหมือนผงชาเขียว หรือชนิดชงสดจากใบและก้านอบแห้ง
คะน้าเม็กซิโก ปลูกง่าย เป็นพืชสวนครัวผักริมรั้ว ดอกสีขาวออกที่ปลายยอด มีผลกลม เมื่อผลแก่แตกออกภายในมีเมล็ด
ชาสมุนไพรจากผักชายา (Cr. amazon.com)
ใครมีพื้นที่เล็กน้อยก็สามารถปลูกเองกินเองได้ ไร้สารพิษ เลี้ยงง่าย โตเร็ว ไม่ค่อยมีโรคแมลงรบกวน ชอบดินร่วนระบายน้ำดี ชอบแดด ขยายพันธุ์ง่ายด้วยวิธีปักชำกิ่ง โดยเลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อน ตัดเป็นท่อน ชำในถุงหรือภาชนะ ใช้เวลา 2-3 สัปดาห์ กิ่งจะเริ่มแตกใบอ่อน รออีกหน่อยก็ย้ายลงดินหรือลงกระถาง
จากนั้นก็รอเด็ดใบมากิน...
อ้างอิง : pharmacy.mahidol.ac.th, ncbi.nim.nih.gov