อาหารป้องกันโรค 'NCDs' ควรกินหรืองดเว้นอะไรบ้าง
'WHO' บอกว่าในแต่ละปีประชากรกว่า 41 ล้านคน เสียชีวิตด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง หรือ 'NCDs' และเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของคนไทย แต่สามารถป้องกันได้ด้วยอาหาร และลดพฤติกรรมเสี่ยงจากไลฟ์สไตล์ของเรา มีอะไรบ้าง
โรค NCDs (Non-communicable Diseases) หรือโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เป็นภัยเงียบใกล้ตัวที่คร่าชีวิตผู้คนกว่า 41 ล้านคนในแต่ละปี ซึ่งคิดเป็น 74% ของการเสียชีวิตของคนทั่วโลก และในแต่ละปีผู้คนกว่า 17 ล้านคน เสียชีวิตด้วยโรค NCDs ก่อนอายุ 70 ปี (สถิติขององค์กรอนามัยโลก (WHO) ตลอด 10 ปี)
ที่ผ่านมา โรค NCDs คือสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของคนไทย โดยมีจำนวนผู้เสียชีวิต 400,000 คนต่อปี หรือวันละไม่ต่ำกว่า 1,000 คน ซึ่งคิดเป็น 75% ของการเสียชีวิตของคนไทยทั้งประเทศ
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข รายงานว่า โรค NCDs ถือเป็นภัยเงียบที่อาจเกิดได้กับทุกคนเราจึงไม่ควรมองข้าม แต่สามารถป้องกันได้หากเริ่มต้นตั้งแต่วันนี้ ด้วยการปรับเปลี่ยนหรือหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เพื่อลดโอกาสของการเกิดโรค NCDs เพราะโรคนี้เกิดจากพฤติกรรมและการใช้ชีวิตของเรา
โรค NCDs ครอบคลุมไปถึงโรคมะเร็ง โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิต โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคถุงลมโป่งพอง โรคไตเรื้อรัง และโรคอ้วน กลุ่มโรคเหล่านี้เป็นผลต่อเนื่องมาจากการใช้ชีวิตและพฤติกรรมเสี่ยงต่าง ๆ
WHO ระบุว่า สาเหตุที่ทำให้เกิดโรค NCDs ในประเทศกำลังพัฒนา อันดับแรกคือความยากจน ทำให้ไม่สามารถซื้อหาอาหารที่มีคุณภาพ มีสารอาหารที่บำรุงร่างกายได้เพียงพอ
ส่วนในประเทศที่พัฒนาแล้ว สาเหตุหลัก ได้แก่ กินเค็มมากเกินไป กินน้ำตาลมากเกินไป กินธัญพืชทั้งเมล็ดน้อยเกินไป รวมถึงกินผักสดและผลไม้น้อยไป
คนในเมืองมีสถิติโรค NCDs เพิ่มขึ้นจากพฤติกรรมการบริโภค เช่น กินอาหารสำเร็จรูป อาหารที่ผ่านการปรุงแต่งบ่อยครั้งเกินไป ซึ่งมักมีเกลือ น้ำตาล ไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ และคาร์โบไฮเดรตขัดสี ไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพ
โดยพฤติกรรมการบริโภคอาหารผ่านกระบวนการตั้งแต่เด็ก เมื่อโตขึ้นมีอัตราเสี่ยงเกิดโรคเบาหวานประเภท 2 ตามมาด้วยความดัน โรคหัวใจและหลอดเลือด
ยังมีการกินที่ขาดสารอาหารและแร่ธาตุสำคัญ ได้แก่ โปรตีน ธาตุเหล็ก และวิตามินจำเป็น รวมถึงสูบบุหรี่และดื่มเหล้ามากไป และขาดการออกกำลังกาย
ดังนั้น อาหารป้องกันโรค NCDs คือเลือกกินอาหารตรงกันข้ามจากสาเหตุที่ทำให้เกิดโรค ได้แก่ ลดเค็ม ลดหวาน ลดไขมัน กินผักผลไม้มากขึ้น ออกกำลังกายมากกว่าเดิม ลดพฤติกรรมเสี่ยงต่าง ๆ จนถึงทำจิตใจให้แจ่มใส
อาหารป้องกันโรค NCDs :
อาหารเมดิเตอร์เรเนียน อาหารจากกลุ่มประเทศรอบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ปรุงจากผักสด สมุนไพร ถั่วและธัญพืชหลากหลาย โยเกิร์ต ปลาทะเล รวมถึงน้ำมันมะกอก มีความหลากหลายของอาหาร ผักและผลไม้หลากสี น้ำมันมะกอกซึ่งมีโอเมก้า-3 ป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด
ยังพบความสัมพันธ์ของ ไวน์แดง เครื่องดื่มของชาวเมดิเตอร์เรเนียน พบว่า ไวน์แดงวันละ 1 แก้ว บำรุงสุขภาพ ป้องกันโรคหัวใจ นอกจากนี้ยังเพิ่มความรื่นรมย์ในการรับประทานอาหาร อาหารดี อารมณ์ดี สุขภาพก็ดีไปด้วย
อาหารมังสวิรัติ จะเป็นชาววีแกน หรือกินแพลนท์เบส คือเน้นพืชผัก ถั่ว ธัญพืช และผลไม้เป็นหลัก ลดปริมาณเนื้อสัตว์ที่เพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจ ความดัน เบาหวาน ฯลฯ และการกินพืชจะได้วิตามินแร่ธาตุจากพืชมาก แต่ควรศึกษาการกินเพื่อให้ร่างกายไม่ขาดโปรตีน แคลเซียม ธาตุเหล็ก และสารอาหารจำเป็นต่อร่างกาย
ชาววีแกน มักขาดกรดอะมิโนจำเป็นที่มีในเนื้อสัตว์และนม ทดแทนด้วยธัญพืชหลากหลาย เช่น เมล็ดฟักทอง ถั่วแระ ถั่วแดง ถั่วดำ ฯลฯ และแคลเซียมจากผักใบเขียวและถั่วเหลือง
อาหารเฟล็กซิทาเรียน (Flexitarian) การกินแบบยืดหยุ่น บางวันเป็นชาววีแกน บางวันกินเนื้อสัตว์แต่ลดปริมาณลง กินปลามากขึ้น เน้นผักสดและอาหารปรุงแต่งที่น้อยที่สุด
ข้อมูลจาก Mintel รายงานว่า ชาวยุโรปก่อนจะเป็นชาววีแกน เริ่มต้นด้วยการกินแบบ Flexitarian ส่งผลให้อุตสาหกรรมแพลนท์เบสเติบโตต่อเนื่อง เช่น ในยุโรป คนกินแพลนท์เบสเพิ่มขึ้น 451% จากปี 2014-2018 ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คนกินวีแกนเพิ่มขึ้น 440% (ปี 2012-2016)
เหตุผลคือต้องการดูแลสุขภาพ อยากลดน้ำหนัก จึงต้องอาหารป้องกันโรค NCDs กินก่อนแก้ดีที่สุด
