‘ไวน์ชุมชน’ ไวน์บรูเนลโล แห่ง ‘แคว้นทัสคานี’
‘บรูเนลโล’ ดิ มอนตาลชิโน เป็น 'ไวน์ชุมชน' กำเนิดในแคว้นทัสคานี จังหวัดซีเอนา ตำบลมอนตาชิโน ที่จัดคุณภาพอยู่ในระดับ DOC ในปี 1966 และเลื่อนชั้นเป็น DOCG ในปี 1980
บรูเนลโล ดิ มอนตาลชิโน (Brunello di Montalcino) หมายถึง ไวน์แดงที่ผลิตจากองุ่นพันธุ์ซานโจเวเซ (Sangiovese) จากไร่องุ่นที่ปลูกในเขตพื้นที่ตำบลมอนตาลชิโน จังหวัดซิเอนา แคว้นทัสคานี ประเทศอิตาลี
เป็นไวน์ชุมชน ที่ผ่านกระบวนการผลิตทุกขั้นตอน รวมทั้งการจำหน่ายเป็นมาตรฐานเดียวกัน เพื่อให้ได้คุณภาพตามหลักประเพณีที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมา
โดยได้คุณภาพระดับ DOC (Denominazione di Origine Controllata) ปี ค.ศ.1966 และเลื่อนชั้นเป็นระดับ DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) ในปี ค.ศ.1980
เป็นไวน์แดง สีแดงทับทิมเข้มค่อนไปทางโกเมน กลิ่นจำเพาะและเข้มข้น มีรสชาติของแทนนิน (กรดจากเปลือกไม้) เล็กน้อย เข้มข้น กลมกลืนและคงทน ระดับแอลกอฮอล์ ไม่ต่ำกว่า 12.5 %
การปลูกและเก็บเกี่ยว
1) พันธุ์องุ่นที่ใช้ คือ พันธุ์ซานโจเวเซ ซึ่งในตำบลมอนตาลชิโนเรียกว่า บรูเนลโล เพียงชนิดเดียวเท่านั้น
2) ต้องปลูกในไร่องุ่นที่อยู่ในเขตตำบลมอนตาลชิโน จังหวัดซิเอนา
3) สภาวะการปลูกในไร่องุ่นต้องมีความเหมาะสมที่จะให้ผลผลิตองุ่นและไวน์ที่ทำจากผลผลิตมีคุณลักษณะเฉพาะตามกฎเกี่ยวกับการผลิต
เช่น พื้นดินเหมาะสมอยู่ในตำแหน่งเนินเขา สูงไม่เกิน 600 เมตร จากระดับน้ำทะเล มีแสงแดด เพียงพอต่อการเติบโตขององุ่น ความหนาแน่นในการปลูก และปริมาณสูงสุดของผลองุ่นต่อพื้นที่ 1 เฮกตาร์ เป็นตามที่กำหนด
4) ห้ามทำการบ่มองุ่นให้สุกโดยเด็ดขาด
การพิสูจน์แหล่งกำเนิด
1 ไวน์บรูเนลโล ต้องผลิตและบรรจุหีบห่อในพื้นที่ตำบลมอนตาลชิโน
2 ผลองุ่นซานโจเวเซที่ใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตไวน์บรูเนลโล จะต้องมาจากที่พื้นที่การผลิตที่ได้รับอนุญาตในเขตตำบลมอนตาลชิโน
ทั้งหมดนั้นคือส่วนหนึ่งของบัญชีแนบท้าย ทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ที่คอนซอร์ซิโอ เดล วีโน บรูเนลโล ดิ มอนตาลชิโน (Consorzio de Vino Brunello di Montalcino) ที่อยู่กอสตา เดล มูนิซิปิโอ 1,530245 มอนตาลชิโน ซิเอนา ประเทศอิตาลี
ได้ยื่นขอจดทะเบียนกับกรมทรัพย์สินทางปัญญาของประเทศไทย ตามคำขอเลขที่ 4920002 ทะเบียนเลขที่ สช 50200016 เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2549 วันที่ประกาศโฆษณาการแก้ไขทะเบียน 13 มกราคม 2550
นั่นหมายความว่า ไวน์บรูเนลโล ดิ มอนตาลชิโนได้รับการคุ้มครองทางทรัพย์สินทางปัญญา นอกจากจะต้องผลิตตามกรรมวิธีที่ระบุไว้แล้ว ยังห้ามมิให้ผู้ใดลอกเลียนแบบการผลิตอีกด้วย
ตราประจำตำบล
เรียกสั้น ๆ ว่า ไวน์บรูเนลโล (Brunello) ที่เป็นมากกว่าน้ำองุ่นที่นำมาหมักเป็นไวน์ แต่หมายถึงจิตวิญญาณ ธรรมเนียม สายเลือด และตำนานของชาวมอนตาลชิเนเซ แห่งตำบลมอนตาลชิอาโน ที่สั่งสมกันมากว่า 100 ปี
มอนตาลชิโน เป็นชื่อตำบลหรือคอมมูเนของแคว้นทัสคานี (Tuscany) อยู่บนเนินเขาทางทิศใต้ของเมืองซิเอนา (Siena) และห่างจากเมืองฟลอเรนซ์ เมืองหลวงของทัสคานีและบ้านเกิด อ.ศิลป์ พีระศรี ประมาณ 120 กิโลเมตร
จากฟลอเรนซ์ จะไปมอนตาลชิโนต้องผ่านซิเอนา โดยมอนตาลชิโนมีพื้นที่ประมาณ 243 ตารางกิโลเมตร มีประชากรประมาณ 5,272 คน
ก่อนจะมาเป็นไวน์บรูเนลโล นั้น ในช่วงศตวรรษที่ 17-18 ชาวมอนตาลชิเนเซและชุมชนใกล้เคียง นิยมดื่มไวน์วิโน ฟริซซานเต (Vino Frizzante) ซึ่งเป็นไวน์แดงมีฟองเล็กน้อย
กระทั่งปี 1870 แฟร์รุชโช บิออนดิ ซานติ (Ferruccio Biondi Santi) ได้นำเอาองุ่นซานโจเวเซ (Sangiovese) ซึ่งเป็นองุ่นพื้นเมืองของแคว้นทัสคานี มาตัดต่อกิ่งเพื่อให้ทนโรค แล้วตั้งชื่อว่า ซานโจเวเซ กรอสโซ (Sangiovese Grosso) นำมาปลูกในไร่อิล เกรปโป (Il Greppo) แต่เกษตรกรในพื้นที่เรียกว่า Brunello เมื่อทำไวน์ออกมาแล้วจึงเรียกว่า Brunello di Montalcino
ถังบ่มไวน์บรูเนลโล
ปี 1988 ฟรานเชสโก คอสซิกา (Francesco Cossiga) ประธานาธิบดีคนที่ 8 ของอิตาลี ได้จัดงานเฉลิมฉลองครบรอบ 100 ปี ไวน์บรูเนลโล อย่างยิ่งใหญ่
หลังจากนั้นไวน์บรูเนลโล ก็ผ่านพัฒนาการด้านต่าง ๆ มาเรื่อย ๆ และมีวิธีผลิต 2 แบบคือแบบดั้งเดิม (Traditionally Styled) มีการบ่มไวน์ในถังไม้ขนาดใหญ่หรือบ๊อตติ (Botti) เป็นถังสลาโวเนียน โอ๊ค (Slavonian Oak) หรือถังไม้เชสนัท (Chestnut) อีกกลุ่มหนึ่งใช้วิธีผลิตแบบสมัยใหม่ (Modern Interpretations) บ่มไวน์ในถังบาร์ริก (Barrique) ไวน์กลุ่มนี้ตอบสนองผู้บริโภคในต่างประเทศ
ปัจจุบันมีผู้ผลิตบรูเนลโลกว่า 200 ราย ผลผลิตไวน์กว่า 7 ล้านขวด อย่างไรก็ตามเกษตรกรส่วนใหญ่มีพื้นที่ประมาณ 10-20 เฮกตาร์ ทำไวน์โดยใช้แรงงานคน แลbะเชื่อมั่นในมันสมองและสองมือของพวกเขา ขณะที่ผู้ผลิตรายใหญ่หลายราย เป็นนายทุนนอกพื้นที่เข้ามาทำไวน์ด้วยเครื่องมือและเทคโนโลยีใหม่ ๆ แน่นอนว่ารสชาติของไวน์ต่างกัน
นอกจากไวน์บรูเนลโล แล้วมอนตาลชิโน ยังผลิตไวน์เกรดดีโอซี (DOC) อีก 3 ตัวคือ รอสโซ ดิ มอนตาลชิโน (Rosso di Montalcino), ซานตันติโม (Sant’Antimo) และมอสกาเดลโล ดิ มอนตาลชิโน (Moscadello di Montalcino)
ไวน์ชุมชน ไวน์บรูเนลโล นับเป็นไวน์ที่ทำให้ตำบลเล็ก ๆ อย่าง มอนตาลชิโน เป็นแผ่นดินที่ยิ่งใหญ่ในโลกของเมรัยอมตะ ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า บรูเนลโล ดิ มอนตาลชิโน นั้นเป็น ราชาแห่งซานโจเวเซ (The King of Sangiovese)
