เปิดฉากเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ ครั้งที่ 76 ประจำปี 2023

 

เบิกม่านกันไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว สำหรับงานพิธีเปิดเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ครั้งที่ 76 เมื่อค่ำคืนวันอังคารที่ 16 พฤษภาคม ค.ศ. 2023 ที่ผ่านมา ซึ่งก็ถือได้ว่าเป็นการกลับมาเฉลิมฉลองศิลปะแห่งภาพยนตร์หลังจากวิกฤติการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ได้ผ่านพ้น จนสามารถจัดงานเทศกาลได้ยิ่งใหญ่ไม่ต่างจากช่วงก่อนเกิดการแพร่ระบาด

 

โดยเทศกาลในปีนี้ได้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 16-27 พฤษภาคม ค.ศ. 2023 ณ Palais des Festivals และโรงฉายต่าง ๆ ทั่วเมืองคานส์ ประเทศฝรั่งเศส และมีหนังสายต่าง ๆ ให้ได้ร่วมดูมากกว่า 150 เรื่อง นอกเหนือจากหนังสายประกวดหลักชิงรางวัลปาล์มทองคำจำนวน 21 เรื่องตลอดทั้งเทศกาล

 

แต่หนังเปิดโรงอย่างเป็นทางการของเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ในปีนี้ เป็นหนังจักร ๆ วงศ์ ๆ อิงประวัติศาสตร์นอกสายประกวดหลักเรื่อง Jeanne du Barry ของผู้กำกับหญิงชาวฝรั่งเศส Maïwenn เล่าเรื่องราวของบุคคลจริงในประวัติศาสตร์ Jeanne du Barry นางสนมเอกรายสุดท้ายของกษัตริย์ Louis ที่สิบห้า ณ พระราชวังแวร์ซายส์ ซึ่ง Maïwenn ก็ลงมารับบทนำเป็น Jeanne du Barry วัยผู้ใหญ่ในหนังด้วยตัวเอง

 

 

ตัวหนังย้อนเล่าไปยังอดีตหนหลังของ Jeanne du Barry เมื่อครั้งยังอยู่ในวัยเยาว์ จากเด็กหญิงบ้านนอกผู้ไม่ประสีประสา เติบโตมาเป็น ‘หญิงงามเมือง’ อยู่กินกับขุนนางหนุ่มลูกติด แต่คิดเหิมเกริมอยากจะไต่เต้าขึ้นมาเป็น ‘ชายาหมายเลขหนึ่ง’ ในพระราชหฤทัยของกษัตริย์ Louis ที่สิบห้าให้ได้ โดยอาศัยเสน่ห์มัดใจชายทำให้ทุกสายตาได้ต้องมนต์สะกด กระทั่งกษัตริย์ Louis XV ต้องส่งราชรถไปรับ Jeanne du Barry จากบ้านของเธอเลยทีเดียว

 

และนั่นก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ Jeanne du Barry ต้องเรียนรู้วิถีการใช้ชีวิตท่ามกลางกฎระเบียบปฏิบัติประหลาดพิสดารมากมายในรั้ววัง แถมยังเป็นที่อิจฉาริษยาของเหล่ารัชทายาทสตรีกำพร้า ที่ทำใจยอมรับไม่ได้เลยเมื่อทราบว่าพระบิดาของพวกนางกำลังหลงใหลในเสน่ห์ของหญิงไร้กำพืดรายนี้!

 

 

Maïwenn กำกับหนังเรื่อง Jeanne du Barry ออกมาให้มีลีลาของการเป็นงานตลกเสียดสี มีพฤติกรรมชวนขำของเหล่าข้าราชบริพาร และแฟชั่นการแต่งองค์ทรงเครื่องอันหลุดโลกในยุคสมัยนั้น จนหนังมีความบันเทิงสร้างเสียงหัวเราะได้ เหมาะจะใช้เป็นหนังเปิดเทศกาลสร้างบรรยากาศคึกคักของการกลับมาร่วมดูหนังด้วยกันได้เป็นอย่างดี

 

ที่สำคัญคือหนังเรื่องนี้มีดาราดังมาร่วมรับบทบาทกันอย่างมากมาย โดยเฉพาะบทกษัตริย์ Louis ที่สิบห้าเอง ซึ่งรับบทโดยนักแสดงชาวอเมริกัน Johnny Depp ที่มีบทพูดทั้งหมดเป็นภาษาฝรั่งเศส ชนิดที่ถ้าไม่สังเกตจริง ๆ ก็อาจจะไม่รู้สึกเลยว่าแอบมี accent แฝงอยู่แบบเล็ก ๆ แต่ในเรื่องความโอ่อ่าสง่างามถึงพร้อมด้วยความมีบารมี Johnny Depp ก็ถ่ายทอดออกมาได้อย่างชัดเจนดี มีนัยยะของการเป็นชายที่อยู่ในช่วงวัยแห่งความโรยราทว่ายังคงแสวงหารักแท้ จนเป็นคู่นักแสดงที่เหมาะจะมาประชันบทบาทกับ Maïwenn

 

ทำให้ในวันเปิดตัวหนังด้วยการเดินพรมแดงเข้าโรงภาพยนตร์ Jeanne du Barry จึงมีนักแสดงดังระดับแถวหน้าตบเท้ากันมาอย่างคับคั่ง โดยนอกเหนือจาก Maïwenn และ Johnny Depp แล้วก็ยังมี Pauline Pollmann, Diego Le Fur, Pierre Richard, Benjamin Lavernhe, Pascal Greggory และ Melvil Poupaud มาร่วมแสดงความยินดีกับแบบเต็มเวที!

 

Credit : LOIC VENANCE / AFP

 

ความพิเศษอีกอย่างของเทศกาลในปีนี้ ก็คือมีหนังสารคดีหรือกึ่งสารคดีร่วมฉายในสายต่าง ๆ อย่างมากมาย โดยเพียงสองวันแรกของเทศกาลเราก็ได้ดูงานสารคดีเรื่องใหม่ของผู้กำกับดังถึงสองเรื่องสองรายด้วยกันจากสาย Special Screening

 

เรื่องแรกเป็นสารคดีความยาว 262 นาทีจนต้องมีเวลาพักครึ่ง 15 นาทีให้ เรื่อง Occupied City ของผู้กำกับอังกฤษ Steve McQueen ที่ได้ย้ายไปพำนัก ณ เมืองอัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์

 

โดยผู้กำกับได้รับแรงบันดาลใจจากหนังสือ Atlas of an Occupied City (Amsterdam 1940-1945) ของ Bianca Stigter แล้วนำกล้องมาบันทึกภาพชีวิตของผู้คนชาวอัมสเตอร์ดัม ในยุคสมัยปัจจุบัน ผ่านลำดับทางภูมิศาสตร์ผังเมือง ใช้เสียงผู้บรรยายหญิงเล่าเหตุการณ์หลอนในอดีตช่วงที่กองกำลังนาซีได้เข้ามายึดครองเมืองทั่วทุกตึกอาคารแห่งต่าง ๆ ระหว่างปี 1940-1945

 

ชวนให้รู้สึกว่าคนยุคปัจจุบันกำลังอาศัยอยู่กับภูติผีจากโลกอดีตที่ยังคง ‘ฝัง’ เรื่องราวสยองขวัญมากมายภายใต้โครงสร้างคอนกรีตที่ยังหลงเหลืออยู่บนพื้นที่นั้น

 

 

และที่หนังต้องลากยาวถึง 4 ชั่วโมง 22 นาที ก็เพราะผู้กำกับ Steve McQueen ได้ไล่เล่ารายละเอียดไปทีละถนนเลขที่ และทีละช่วงตึกแบบจริง ๆ แต่ยิ่งเล่า เนื้อหาก็ยิ่งชวนให้รู้สึกโศกเศร้าสะเทือนใจไปกับชะตากรรมของผู้คนท่ามกลางสงครามครั้งใหญ่ เป็นฝันร้ายที่ได้ดูแล้ว ไม่อยากให้อะไรแบบนี้เกิดขึ้นกับมวลมนุษยชาติไม่ว่าจะที่ไหน ๆ อีกเลย!

 

สารคดีอีกเรื่องเป็นผลงานใหม่ของผู้กำกับระดับตำนานที่เคยคว้ารางวัลปาล์มทองคำมาแล้วอย่าง Wim Wenders ชื่อ Anselm ซึ่งมาในรูปแบบของสารคดี 3D สามมิติ แรกที่เห็นรายชื่อสารคดีเรื่องนี้ในการประกาศชื่อหนังที่จะร่วมฉายในเทศกาลก็ยังตกใจว่า ผู้กำกับ Wim Wenders ยังคิดจะทำหนังสามมิติ ในยุคที่ใครต่อใครก็เลิกเห่อกันไปจนจวนจะสิบปีอยู่แล้วอีกหรือ?

 

แต่เมื่อได้ดูจริง ๆ ก็พบว่า สารคดีชีวิตและผลงานของศิลปินทัศนศิลป์ชาวเยอรมัน Anselm Kiefer ที่ย้ายมาตั้งรกรากทำงานในฝรั่งเศสเรื่องนี้ สามารถสำแดงศักยภาพของการใช้ภาพแบบสามมิติมานำเสนอความวิจิตรอลังการจากผลงานของศิลปินท่านนี้ได้อย่างสร้างสรรค์จนกลายเป็นความแปลกใหม่

 

 

ไม่ว่าจะเป็นบรรดางานประติมากรรมที่เผยให้เห็นมิติซ้อนชั้น และภาพเขียนขนาดยักษ์จากวัสดุอันหลากหลาย ซึ่งผู้กำกับ Wim Wenders ก็ถ่ายทำรังสรรค์ออกมาได้อย่างงดงามตระการตา ราวกับว่าผู้ชมจะสามารถยื่นมือไปสัมผัสกับทุก ๆ พื้นผิวได้ด้วยตนเองอย่างไรอย่างนั้นกันเลยทีเดียว!

 

 

ในส่วนของหนังสายประกวดสองเรื่องแรกที่เปิดฉายในเทศกาลปีนี้ ก็มีหนังญี่ปุ่นเรื่อง Monster ของผู้กำกับ Hirokazu Kore-eda และหนังฝรั่งเศสเรื่อง Homecoming ของผู้กำกับหญิงฝรั่งเศส Catherine Corsini มาร่วมประเดิม 

 

ผู้กำกับโคเรเอดะกับสองนักแสดงในการถ่ายภาพ photocall ของหนังเรื่อง Kaibutsu (Monster) Credit : Valery HACHE / AFP

 

สำหรับ Monster ของ Hirokazu Kore-eda ก็เป็นหนังเกี่ยวกับ ‘เด็กมีปัญหา’ ที่อาศัยโครงสร้างการเล่าแบบ Rashomon effect หรือ การสลับเล่าเหตุการณ์เดียวกันผ่านมุมมองของตัวละครที่เกี่ยวข้องรายต่าง ๆ ทำให้เหตุการณ์เดียวกันนั้นถูกบิดผันไปตามการตีความของตัวละครแต่ละราย ซึ่งใน Monster เรื่องนี้ มีตัวละครสำคัญอยู่ด้วยกันสี่ราย แล้วไล่เล่าไปทีละคู่

 

เริ่มจากคุณแม่เลี้ยงเดี่ยว Saori ผู้ต้องเจอแต่เรื่องกลุ้มใจเมื่อ Minato บุตรชายวัยย่างเข้าวัยรุ่นของเธอแสดงพฤติกรรมเป็นเด็กเก็บกดก้าวร้าว ไม่เอาสังคม ก่อเรื่องยั่วยุจนทำให้คุณครูหนุ่ม Hori ต้องใช้ความรุนแรงลงโทษ Minato จนเกินกว่าเหตุ นำไปสู่ช่วงตอนการเผชิญหน้าขอขมาระหว่างครูหนุ่มกับผู้ปกครอง

 

กระทั่ง Saori ได้รู้ว่า สาเหตุที่ทำให้ Minato ต้องถูกลงโทษแบบไม่น่าให้อภัย เพราะเขาเป็นฝ่ายรังแกเด็กชายเพื่อนร่วมชั้นนาม Yori ก่อน นำไปสู่ตอนสุดท้ายที่หนังจะอธิบายถึงพฤติกรรมที่ทำให้ Saori ต้องกลายเป็นคนขวางโลก แม้ว่าลึก ๆ แล้วเขาจะยังเป็นเด็กชายที่มีความอ่อนโยนและช่างฝันมากอีกคนหนึ่ง 

 

แม้ว่าในผลงานเรื่องใหม่นี้ ผู้กำกับ Hirokazu Kore-eda จะไม่ได้เขียนบทภาพยนตร์เอง แต่กำกับจากบทภาพยนตร์ของ Yuji Sakamoto หากเขาก็ยังคงลายเซ็นการทำหนังที่ตั้งใจสร้างบรรยากาศทุกอย่างให้สมจริง และให้ความสำคัญกับการดิ่งลึกไปสำรวจภายในจิตใจของตัวละคร โดยเฉพาะตัวละครรุ่นเยาว์ที่เขาทำได้ดีเสมอมา

 

ซึ่งเนื้อหาของหนังเรื่องนี้ต้องบอกเลยว่า หากอยากจะรับชมอย่างได้อรรถรสมากที่สุด ก็ไม่ควรอ่านเรื่องย่อหรือรีวิวใด ๆ ไปล่วงหน้า เพราะโครงสร้างหนังแบบ Rashomon effect มันมักจะมีรายละเอียดความลับซ่อนอยู่ในแต่ละตอนอยู่มากมาย ฉะนั้นยิ่งไม่รู้อะไรเลย ก็จะยิ่งชมหนังได้สนุกมากขึ้น! 

 

ภาพยนตร์เรื่อง Monster มีกำหนดเข้าฉายในประเทศไทยในเดือนกันยายน 2566 นี้

 

 

ในขณะที่หนังประกวดเรื่อง Homecoming (LE RETOUR) ของผู้กำกับหญิง Catherine Corsini ก็มีเรื่องอื้อฉาวตั้งแต่ช่วงการประกาศรายชื่อหนังเข้าประกวดประจำปีนี้ เมื่อวันที่ 13 เมษายน ที่ผ่านมา เนื่องจากว่าเดิมทีหนังเรื่องนี้จะต้องมีสิทธิ์ติดโผเป็นหนึ่งในหนังประกวดชิงรางวัลปาล์มทองคำ แต่เมื่อผู้อำนวยการด้านการคัดเลือกหนังของเทศกาล Thierry Fremaux เอ่ยถึงหนังประกวดทุกเรื่องจนครบ กลับไม่มีชื่อของ Homecoming ปรากฏอยู่

 

หลังจากนั้นก็มีข่าวฉาวออกมาทันทีว่าผู้กำกับหญิงเลสเบี้ยน Catherine Corsini ใส่ฉากเซ็กส์อันร้อนแรงที่นักแสดงอายุต่ำกว่า 18 ปีจะต้องปลดเปลื้องเสื้อผ้า จนเทศกาลต้องหันมากลับลำเบรกหัวทิ่มไต่สวนเรื่องราวให้แน่ชัดก่อนว่าอะไรเป็นอะไร

 

จนสุดท้ายเมื่อทาง Catherine Corsini อธิบายทุกอย่างได้อย่างชัดเจนว่า มีการดูแลเรื่องความเต็มใจและความปลอดภัยทางอารมณ์ของนักแสดงในฉากเหล่านี้โดยไม่มีการบังคับขู่เข็ญตามที่เป็นข่าว ทางเทศกาลจึงได้ประกาศให้ Homecoming กลายเป็นหนังประกวดเรื่องที่ 21 ของเทศกาลในภายหลัง

 

ซึ่งเมื่อสื่อได้ดูหนังกันจริง ๆ เมื่อคืนวันที่ 17 พฤษภาคม ที่ผ่านมา ต่างก็พูดเป็นเสียงเดียวกันว่า เนื้อหาแม้กระทั่งฉากเซ็กส์ของหนังก็ไม่เห็นว่าจะล่อแหลมเกินเลยแต่อย่างใด นักแสดงยังสวมใส่เสื้อผ้าท่อนล่างอย่างครบถ้วนเสียด้วยซ้ำ

 

ในขณะที่หนังก็นำเสนอภาพชีวิตต้องสู้ของคุณแม่เลี้ยงเดี่ยวผิวสี Khédidja กับลูกสาววัยรุ่นทั้งสองของเธอ หลังจากที่ Khédidja ได้รับงานเป็นพี่เลี้ยงดูแลบุตรของครอบครัวมีอันจะกินจากปารีสในช่วงวันหยุดฤดูร้อน ณ เกาะคอร์สิกา บ้านเกิดที่ Khédidja เคยจากมา

 

ณ เกาะแห่งนี้จึงเป็นดั่งแดนสวรรค์ที่บุตรสาวของเธอจะได้เรียนรู้ประสบการณ์ในช่วงวัยรุ่น ทั้งการปาร์ตี้ คบหาเพื่อนพ้อง ไปจนถึงการทดลองมีเพศสัมพันธ์ทั้งในรูปแบบของหญิงรักชายและหญิงรักหญิง

 

ซึ่งทุกสิ่งที่ Catherine Corisini นำเสนอก็ล้วนมีความสมจริงเป็นธรรมชาติ เป็นภาพที่อาจพบเห็นได้ในพฤติกรรมของหมู่วัยรุ่นโดยทั่วไป โดยไม่เห็นจะมีอะไรล้ำเส้นอื้อฉาวถึงขนาดนั้น จนดูเหมือนเทศกาลคานส์บางครั้งก็เล่นกับการ ‘ตกเป็นข่าว’ มากเกินไปเพื่อเรียกร้องความสนใจ

 

ทำให้ Homecoming ของ Catherine Corsini แลดูเป็นหนังเนื้อหา ‘แรง’ อย่างแสบร้าย ในขณะที่ความเป็นจริงมันก็เป็นหนังเล่าชีวิตร่วมสมัยของเหล่าวัยรุ่นผิวสีที่ตีแผ่ออกมาได้อย่างละมุนละไมมากอีกเรื่องหนึ่ง!