300 รส‘น้ำผึ้ง’บำรุงสุข :เรื่องเล่านักสะสมน้ำผึ้ง จากป่าที่มีเกสรร้อยแปด

ก่อนจะมาเป็นนักสะสมน้ำผึ้งและนักชิมน้ำผึ้งที่มาพร้อมแบรนด์บำรุงสุข เบนซ์ วีรวิชญ์ อินทร์ประยงค์ ทำมาหลายอาชีพ เคยเป็นนักธาราบำบัด ขายของแต่งบ้าน ทำอาหารขาย และทำการเกษตรชื่อบำรุงสุข ฟาร์ม จ.นครสวรรค์ แต่ไม่ได้มีฟาร์มเลี้ยงผึ้ง จังหวะที่มาพบรักกับน้ำผึ้ง ก็ช่วงทำกระเช้าสินค้าการเกษตรที่ประกอบด้วยข้าว น้ำผึ้ง และงา 

"ปกติเป็นชอบน้ำผึ้ง จึงไปเรียนรู้การชิมน้ำผึ้งจากรุ่นน้องที่ทำเรื่องน้ำผึ้งต่างประเทศ แต่เขาไม่ได้ทำเชิงลึกเร่ื่องน้ำผึ้งไทย เริ่มทำเรื่องน้ำผึ้งจริงจังปี 2559 ทำไปทำมา ชิมน้ำผึ้งมาเยอะ ผมว่ามีกว่า 300 รสชาติ"

ฟังแล้ว...ต้องย้ำถามว่า น้ำผึ้งที่ชิม แยกได้ถึง 300 รสชาติจริงๆหรือ...

นั่นคงเป็นความละเมียดละไมในรายละเอียดของหนึ่งเดียวนักสะสมน้ำผึ้งที่ชิมมาเกือบทุกป่า 

เบนซ์ วีรวิชญ์ อินทร์ประยงค์ นักสะสมน้ำผึ้งและนักชิมน้ำผึ้ง แบรนด์บำรุงสุข

 

• กว่าจะรู้ว่าน้ำผึ้งปลอม

ในช่วงที่เดินทางไปสอนการเกษตรในหลายๆ จังหวัด เจอน้ำผึ้งที่ไหน เบนซ์ต้องแวะซื้อ  กว่าจะรู้ว่าปลอม และบางชนิดเป็นน้ำผึ้งเลี้ยง ซื้อไปซื้อมารวมๆ แล้วร่วมแสนบาท

“กว่าจะรู้ว่าเป็นน้ำผึ้งปลอม ก็ชิมมาเยอะ ชิมแล้วนำมาเปรียบเทียบ ถ้าผมไม่มีตัวอย่างน้ำผึ้งมากพอ ผมจะโต้แย้งกับคนขายน้ำผึ้งไม่ได้เลย ผมซื้อขายน้ำผึ้งกับชาวบ้านเยอะมาก ปลอมหรือไม่...ดูที่กลิ่น การตกผลึก และรสชาติ เราไม่เคยนำเข้าแล็บ"

เมื่อชิมน้ำผึ้งมาหลายปี ก็รู้ว่าน้ำผึ้งแท้เป็นอย่างไร เบนซ์ เปรียบเทียบเรื่องการชิมน้ำผึ้งกับการขี่จักรยาน รู้แล้ว ไม่ลงมือทำ ก็ไร้ผล  จึงต้องมีความรู้ทั้งในเรื่องมิติและรสชาติ น้ำผึ้งรสหวานอมเปรี้ยวเหมาะกับการชงเครื่องดื่ม รสหวานขมเหมาะกับการกินร่วมกับอะโวคาโด หรือชงกับกาแฟคั่วเข้ม"

จากนักซื้อน้ำผึ้งที่ถูกหลอกนับครั้งไม่ถ้วน กลายมาเป็นผู้รู้ และเมื่อรู้แล้วก็อยากเชื่อมโยงให้คนชิมได้รู้ว่า น้ำผึ้งแบบไหนมาจากป่าภาคไหนของประเทศ โดยทุกๆ สัปดาห์ เบนซ์จะไปเปิดบูธขายและสอนชิมน้ำผึ้งป่าตามงานต่างๆ 

“ถ้าพูดถึงน้ำผึ้งก็จะมีคนนึกถึงบำรุงสุข เราไม่ได้ขายออนไลน์ ขายหน้างานให้ชิมได้ด้วย น้ำผึ้งที่ดีต้องมี 4 มิติในรสเดียว ไม่ว่าเปรี้ยว ขม หวาน เผ็ด

และมีรายละเอียดไปถึงหวานนวล หวานหอม หวานเปรี้ยว หวานเย็น หวานขม หวานเผ็ด หวานหอม ประมาณ 7 มิติ ถ้าเป็นน้ำผึ้งป่าชายเลนก็จะมีกลิ่นเฉพาะ เหมือนกลิ่นผลไม้หมัก น้ำผึ้งป่าพรุในระบบนิเวศน้ำกร่อยและน้ำจืด จะได้น้ำผึ้งอีกรส

น้ำผึ้ง อ.เชียงของ จ.เชียงราย ปกติจะมีกลิ่นพิเศษ แต่ปีนี้กลิ่นหายไป เพราะมีการเผาป่า เจอแล้ง และฝนไม่ตก ปีที่แล้วน้ำผึ้งไม่ดีเพราะฝนตกเยอะ"

• หนึ่งเดียวการชิมน้ำผึ้ง

เบนซ์ค่อยๆ เรียนรู้จนเกิดความเชี่ยวชาญ และเมื่อใดที่น้ำผึ้งแตะลิ้น เขาจะรู้ทันทีว่าหวานขม หวานเปรี้ยว ฯลฯ จึงเป็นที่มาของคอร์สชิมน้ำผึ้ง

“ผมอยู่ในจุดที่เรียนรู้และรับซื้อน้ำผึ้งจากเกษตรกรทั่วประเทศ แต่ละพื้นที่ราคาไม่เท่ากัน รสชาติที่ดีต้องมีเวลาบ่ม"

จริงหรือไม่ที่บอกว่า น้ำผึ้งเก่าเป็นยา เบนซ์ บอกว่า น้ำผึ้งเก็บไว้นานๆ สีจะเข้ม คนโบราณบอกว่า ถ้าจะกินเป็นยา ต้องใช้น้ำผึ้งที่มีเกสรร้อยแปดชนิด น้ำผึ้งไทย อยู่ในเขตร้อน มีพืชพรรณสมุนไพรเยอะ น่าจะดีกว่าน้ำผึ้งเมืองนอก

"ในทุกๆ ปีปลายเดือนมีนาคมถึงเมษายน ถ้าฝนทิ้งช่วง ก็จะได้น้ำผึ้งที่มีความชื้นเยอะ และช่วงฝนตกหน้าดินชุ่มชื้นดอกไม้จึงบาน เกสรดอกไม้ปลิวไปปลิวมาในช่วงเดือนนั้น

จึงมีเกสรร้อยแปดชนิด และน้ำผึ้งที่ดีไม่จำเป็นต้องเดือน 5  ส่วนน้ำผึ้งมานูก้านิวซีแลนด์อาจไม่ใช่น้ำผึ้งที่ดีที่สุดในโลก" 

นักชิมน้ำผึ้ง ต้องแยกรสชาติที่แตกต่างของน้ำผึ้งได้

• น้ำผึ้งไม่มีวันหมดอายุ

น้ำผึ้งเป็นอาหารสุขภาพที่ดีที่สุดชนิดหนึ่ง เปรียบได้กับการบ่มไวน์จากถังไม้โอ๊ตที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ น้ำผึ้งชันโรงจะได้ทุกส่วนจากรังที่มีสารอาหารครบ แต่มีความต่างในเรื่องรสชาติ 

"ผมเคยไปเรียนที่ศูนย์ผึ้งเชียงใหม่ สิ่งที่ได้คำตอบคือ น้ำผึ้งเก่า คุณภาพจะด้อยลง แต่คนโบราณบอกว่า ยิ่งเก่ายิ่งดี ส่วนน้ำผึ้งใหม่ที่เลี้ยงเชิงอุตสาหกรรมด้วยไซรัป ก็ใช่ว่าดี"

เวลาสอนเรื่องชิมน้ำผึ้ง เบนซ์ บอกว่า คนเรียนต้องรู้ก่อนว่า น้ำผึ้งมีกี่รสชาติ ถ้าเป็นเวิร์คชอปไม่กี่นาทีไม่มีค่าใช้จ่าย แต่ถ้าเป็นการสอนเชิงลึก เรียนรู้มิติของน้ำผึ้ง วิธีดูน้ำผึ้งแท้และน้ำผึ้งปลอม น้ำผึ้งเก่า น้ำผึ้งใหม่ จะเสียค่าเรียน

"น้ำผึ้งชันโรงมี 35 สายพันธุ์ เราก็ตามหามาได้ 10 กว่าสายพันธุ์ แต่ละสายพันธุ์เหมาะกับการใช้ในอาหารต่างกัน ผมก็สอนลงรายละเอียด ช่วง 7 ปีที่ตระเวนหาน้ำผึ้ง ผมน่าจะมีน้ำผึ้ง 300 กว่ารสชาติ

รสชาติน้ำผึ้งแต่ละแห่ง แต่ละปี จะไม่เหมือนกัน ผมเก็บตัวอย่างเอาไว้ ผมทำเหมือนงานวิจัย รสชาติที่ผมชอบจริงๆ มีไม่กี่จังหวัด ขึ้นอยู่ที่ลักษณะป่า ผมชอบน้ำผึ้งแถวแม่ฮ่องสอน ทางตากก็มีน้ำผึ้งที่หลากหลายรสชาติ ปีนี้น้ำผึ้งไม่ค่อยดี มีการเผาป่าเยอะ ส่วนน้ำผึ้งทางใต้จะเป็นรสผลไม้ คนส่วนใหญ่จะชอบกินน้ำผึ้งทางเหนือ  ผมเรียนรู้จากการซื้อน้ำผึ้งทั่วประเทศ"

• น้ำผึ้งจากป่าไหน

ล่าสุดเบนซ์ยอมรับว่า กำลังคิดจะขายน้ำผึ้งทางออนไลน์ แต่ก็หวั่นไหวเกรงว่า คู่แข่งจะล่วงรู้ข้อมูล ช่วงชิงความเป็นหนึ่งในเรื่องน้ำผึ้ง จึงต้องหาสูตรในการขายทางออนไลน์ให้ดีก่อน 

"ถ้าเป็นน้ำผึ้งรสผลไม้ ผมส่งขายตามร้านค้า เขาเอาไปผสมกับอิตาเลียนโซดาแทนสีและกลิ่นสังเคราะห์ เราทำเครื่องดื่มเองด้วย เอาน้ำผึ้งโซดามาหมักกับน้ำผลไม้ อาทิ น้ำผึ้งกล้วย น้ำผึ้งส้มซ่า น้ำผึ้งมะแปม จากผลไม้ป่าขายดีมาก 

รสชาติของน้ำผึ้งที่ต่างกัน มาจากป่าที่มีระบบนิเวศและเกสรต่างกัน ซึ่งส่วนใหญ่คนขายจะบอกว่าเป็นน้ำผึ้งเดือน 5 แต่ไม่รู้ว่าน้ำผึ้งมาจากไหน ผึ้งสายพันธุ์อะไร ตีปีไหน"

เมื่อย้ำเรื่อง วิธีการดูและชิมน้ำผึ้ง จะรู้ได้อย่างไรว่าปลอมหรือแท้ เบนซ์ บอกว่า ไม่อาจบอกได้เต็มร้อย ไม่มีสูตรตายตัว แต่มีข้อสังเกต

“ให้สังเกตคอขวด ถ้าส่วนบนหนาๆ แสดงว่าปลอม คนขายพยายามทำให้ดูเหมือนน้ำผึ้งแท้ ส่วนใหญ่เกสรน้ำผึ้งจะบางๆ ทฤษฎีที่คนโบราณบอกไว้อาจใช้ไม่ได้ในยุคนี้ อาทิ น้ำผึ้งแท้มดไม่ขึ้น  หรือน้ำผึ้งกระทบความเย็นจะตกตะกอน ต้องดูให้เป็นว่า ตกตะกอนหรือตกผลึก ทำไมน้ำผึ้งต่างประเทศตกผลึกเป็นของแท้ แต่น้ำผึ้งไทยตกผลึกเป็นของปลอม

น้ำผึ้งแท้หยดทะลุกระดาษทิชชูได้ เพราะน้ำผึ้งแต่ละภูมิภาคไม่เหมือนกัน น้ำผึ้งที่มีความชื้นสูง หยดยังไงก็ทะลุกระดาษ ต่างจากน้ำผึ้งทางใต้ มวลโมเลกุลเท่ากับน้ำ หลักการที่บอกต่อๆ กัน จึงใช้ไม่ได้เลย"

นอกจากการตระเวนขายน้ำผึ้งป่าตามงาน เบนซ์กำลังทำเรื่องการอนุรักษ์ผึ้งโพรงไทย เพราะหลายคนมองว่าผึ้งชนิดนี้เป็นอันตราย เนื่องจากมันพยายามปรับตัวให้เข้ากับระบบนิเวศที่เปลี่ยนไป 

"ผึ้งพวกนี้บางทีอยู่ตามชายคาบ้าน ยางรถยนต์ คนที่เจอก็กลัวโดนต่อย จึงเอาไฟไปสุมหรือใช้ยาฉีดยุง ทำให้สูญเสียประชากรผึ้ง ผมพยายามเรียนรู้ที่จะย้ายผึ้งออกจากยางรถยนต์มาไว้ที่ขอนไม้

ถ้าบ้านไหนไม่ต้องการผึ้งโพรงไทย อย่าไปฆ่า ผมรับย้ายออกมาให้ ซึ่งมีวิธีการอยู่ ใช้กล่องและมุ้งครอบรัง ต้องหานางพญาผึ้งให้เจอก่อน ค่อยย้ายรังมาไว้ในกล่อง"

.............

เวิร์คชอปชิมน้ำผึ้งจะจัดที่ Art Venture NFT นาจอมเทียน พัทยา จ.ชลบุรี วันที่ 15-16 กรกฎาคมนี้ ดูได้ที่เฟซบุ๊คบำรุงสุขฟาร์ม