เปิดเหตุผลที่ต้อง'อนุรักษ์ช้าง' สัตว์บกที่ใหญ่ที่สุดในโลก

เพื่อเฉลิมฉลองวันช้างไทยในเดือนมีนาคม WWF ประเทศไทย องค์การกองทุนสัตว์ป่าโลกสากล สำนักงานประเทศไทย ซึ่งดำเนินงานด้านอนุรักษ์เพื่อสัตว์ป่าและธรรมชาติ นำเสนอข้อดี 3 ประการของการอนุรักษ์ช้างที่ควรค่าแก่การตระหนักรู้ในระดับสากล

ช้าง : วิศวกรแห่งระบบนิเวศ
ช้างเป็นสัตว์บกที่ใหญ่ที่สุดในโลกมีอิทธิพลต่อสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก หรือเรียกได้ว่าเป็นวิศวกรแห่งระบบนิเวศที่สำคัญ โดยช้างมีบทบาทต่อการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพและช่วยสร้างระบบนิเวศของป่าไม้ที่สมบูรณ์

รวมถึงช่วยสร้างแหล่งที่อยู่อาศัยใหม่ ๆ และทรัพยากรที่เป็นประโยชน์ต่อสัตว์ชนิดอื่น ๆ ด้วยการเบิกทางในพื้นที่ป่าและปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมของแหล่งที่อยู่อาศัย

ซึ่งการจัดการโครงสร้างใหม่ให้กับพืช ดิน และน้ำ นับเป็นการช่วยควบคุมสมดุลของระบบนิเวศ อันเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์ด้วยเช่นกัน การกระทำเหล่านี้ยังช่วยในเรื่องของการรับมือต่อสภาพอากาศที่แข็งแกร่งขึ้น

 

 

เนื่องจากป่าไม้ที่สามารถเจริญเติบโตได้อย่างสมบูรณ์จะทำหน้าที่เป็น 'แหล่งกักเก็บคาร์บอน' ที่จะช่วยดูดซับและกักเก็บก๊าซเรือนกระจกที่ส่งผลต่อสภาพภูมิอากาศโดยรวมอีกด้วย

นอกจากนี้ ช้างยังช่วยกระจายเมล็ดพันธุ์และสารอาหารต่าง ๆ ในวงกว้างผ่านผลไม้และหญ้าที่ปนออกมาทางอุจจาระ ส่งผลให้ป่าไม้มีความหลากหลายทางชนิดพันธุ์

และมีความอุดมสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น ดังนั้นจึงปฏิเสธไม่ได้ว่าช้างมีส่วนสำคัญในการช่วยสร้างระบบนิเวศทั่วโลกให้มีความสมดุลขึ้น ไม่ใช่แค่ในทวีปเอเชียเพียงอย่างเดียว

 

 

ส่องช้าง กระตุ้นการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
หนึ่งในโอกาสของการอนุรักษ์ช้างป่าคือการช่วยกระตุ้นอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ภาคส่วนต่าง ๆ ในอุทยานแห่งชาติกุยบุรี  ไม่ว่าจะเป็น WWF ประเทศไทย เจ้าหน้าที่อุทยานฯ รวมถึงสมาชิกชุมชนในพื้นที่ ต่างร่วมมือกันเพื่อแก้ไขปัญหาระหว่างคนกับช้าง

โดยหนึ่งในวิธีแก้ปัญหาที่ประสบความสำเร็จคือการส่งเสริมให้กุยบุรีเป็นแหล่งท่องเที่ยวชมสัตว์ป่า หรือเรียกได้ว่า ‘กิจกรรมส่องสัตว์ที่กุยบุรี ซาฟารีเมืองไทย’ วิธีนี้เป็นวิธีที่ช่วยสร้างรายได้ให้กับแต่ละภาคส่วน พร้อมทั้งมอบประสบการณ์ให้ผู้คนทั่วไปได้เรียนรู้ถึงวิถีชีวิตและการอยู่อาศัยของสัตว์ป่าในอุทยาน อาทิ ช้าง กระทิง และสัตว์อื่น ๆ

นักท่องเที่ยวโดยเฉพาะกลุ่มคนเมืองที่เข้ามาชมสัตว์ป่าภายในอุทยานฯ ยังสามารถหลีกหนีจากความวุ่นวายในสังคมเมือง เข้ามาสัมผัสชีวิตรูปแบบใหม่กับวิถีธรรมชาติในอุทยานแห่งชาติกุยบุรี พร้อมกับเรียนรู้การดำรงชีวิตและความเฉลียวฉลาดของสัตว์ป่าเหล่านี้

นอกจากนี้การที่นักท่องเที่ยวได้ส่องช้างป่าและสัตว์ป่าอย่างใกล้ชิดจะยิ่งส่งเสริมให้เกิดความเข้าใจในการอยู่ร่วมกับธรรมชาติมากยิ่งขึ้น

และยังช่วยให้ชาวบ้านโดยรอบตระหนักถึงประโยชน์ของการมีอยู่ของช้าง แทนที่ความโกรธเคืองในอดีตจากการที่ช้างทำลายพืชผลทางการเกษตร

พิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ต้องมี'ช้าง'

การอนุรักษ์ช้างช่วยเสริมความภาคภูมิใจให้กับคนไทย และช่วยรักษามรดกและเอกลักษณ์ที่สำคัญของประเทศไทย ในขณะเดียวกันยังช่วยส่งเสริมให้เกิดการปรองดองกันในสังคม ช้างและคนไทยมีความสัมพันธ์กันมาอย่างยาวนานหลายร้อยปี

ในความเชื่อดั้งเดิมของไทยนั้น ช้างถือเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจ ความแข็งแกร่ง และความเฉลียวฉลาด รวมถึงเป็นสัตว์ที่ศักดิ์สิทธิ์ ช้างมีบทบาทอย่างมากในวัฒนธรรมประเพณีของประเทศไทย

เห็นได้จากการจัดเทศกาลต่าง ๆ มากมายเพื่อเชิดชูเกียรติให้กับช้าง ยกตัวอย่างเช่น งานช้างจังหวัดสุรินทร์ ซึ่งภายในงานเทศกาลเหล่านี้มีกิจกรรมหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการเดินขบวนช้าง การแสดงพื้นเมือง รวมถึงพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์

ยิ่งไปกว่านั้น ช้างยังปรากฏอยู่ในงานศิลปกรรม วรรณกรรม และคติความเชื่อของไทย อันเป็นสัญลักษณ์ของโชคลาภ ความปลอดภัย และความมั่งคั่ง

แม้แต่นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่เดินทางมายังประเทศไทยก็นิยมซื้อของฝากและร่วมกิจกรรมการท่องเที่ยวที่เกี่ยวข้องกับช้างเช่นกัน

ร่วมเฉลิมฉลองเดือนแห่งวันช้างไทยปี 2567 แด่ช้างที่เป็นส่วนสำคัญในการหล่อหลอมสังคมไทยไปกับพวกเรา หากเราร่วมมือกันจะช่วยสร้างสรรค์อนาคตที่ยั่งยืนระหว่างคนกับช้างได้เหมือนกับที่ WWF ได้ดำเนินงานภายในอุทยานแห่งชาติกุยบุรีร่วมกับเหล่าผองเพื่อนของช้าง 
รับชมและเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับแคมเปญ 'We're Ele-friends: เพื่อช้างเพื่อนเรา' ได้ที่เพจ Facebook:  WWF Thailand