'สงกรานต์วิถีใหม่' เมื่อแอลกอฮอล์ไม่ใช่คำตอบ

อีกไม่กี่วันก็จะถึงช่วงเวลาแห่งความสุขและความสนุกของคนไทย นั่นก็คือ "เทศกาลสงกรานต์" โดยความพิเศษของ สงกรานต์ 2567 นี้ ยังแตกต่างออกไป เพราะคือความภาคภูมิใจที่ UNESCO ได้ขึ้นประกาศให้สงกรานต์ในไทย เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ

เพื่อเฉลิมฉลองวาระพิเศษ ปี 2567 นี้ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) และมูลนิธิเครือข่ายพลังสังคม จัดแถลงข่าว "สงกรานต์วิถีไทย สนุก ปลอดภัย ไร้ความรุนแรง" หรือ สงกรานต์โนแอล (No L) พร้อมจัดขบวนนำตัวแทนจากถนนตระกูลข้าวทั่วประเทศมาร่วมอวดของดีของดัง ชวนคนไทยเที่ยวงานสงกรานต์โนแอลทั่วไทยเต็มพื้นที่หน้าลานศูนย์การค้าสามย่านมิตรทาวน์ เพื่อย้ำแนวคิดสงกรานต์สนุกได้แม้ไม่มีแอลกอฮอล์ 

แอลกอฮอล์ไม่ได้จำเป็นเสมอไป

หากย้อนไปก่อนหน้า คงจำกันได้ว่างานเทศกาลสงกรานต์ในช่วง 15 ปีที่ผ่านมานั้น มักมีข่าวดราม่าสงกรานต์เกิดขึ้นในแทบทุกปี ทั้งการทะเลาะวิวาท อุบัติเหตุระหว่างการเดินทาง การถูกลวนลาม โดยทั้งหมดนี้ล้วนมีการดื่มแอลกอฮอล์เป็นบ่อเกิดปัญหาแทบทั้งสิ้น

แต่จากบทเรียนที่ สสส. และภาคีถนนข้าวทั่วไทยทำเอ็มโอยูร่วมกัน เปลี่ยนพื้นที่เล่นน้ำที่เคยเป็นพื้นที่เสี่ยงกลายเป็นพื้นที่โซนนิ่ง ดำเนินการจัดงาน สงกรานต์ปลอดเหล้า มานานกว่า 15 ปี ซึ่งผลจากการสนับสนุนให้เจ้าภาพจัดงานและเจ้าของสถานที่ในพื้นที่ต่างๆ จัดงานสงกรานต์และส่งเสริมให้มีพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้า ได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ยิ่งพื้นที่เล่นน้ำสงกรานต์มีความปลอดภัยมากเท่าไร ยิ่งทำให้จำนวนนักท่องเที่ยวเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างชัดเจน โดยเฉพาะถนนตระกูลข้าวที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่พื้นที่ 

ทำให้ปัจจุบันมีถนนเล่นน้ำตระกูลข้าวเกิดขึ้นทั่วประเทศมากกว่า 60 ถนนตระกูลข้าว และอีก 100 พื้นที่เล่นน้ำขนาดใหญ่กระจายทุกจังหวัดทั่วไทย อีกทั้งในหลายพื้นที่ยังเป็น "ต้นแบบ" ของการจัดงานสงกรานต์ปลอดเหล้าที่ออกปากเป็นเสียงเดียวกันว่า สงกรานต์สนุกได้ แม้ไม่ต้องมีแอลกอฮอล์

โพลชี้ส่วนใหญ่พอใจ "สงกรานต์ปลอดเหล้า"

ดร.นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม รองผู้จัดการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า จากผลการสำรวจความคิดเห็นคนไทย 939 คน และต่างชาติ 400 คน ใน 18 จังหวัดทั่วไทยในช่วงสงกรานต์ปี 2566 พบว่า นักท่องเที่ยวต่างชาติพอใจกับการจัดงาน สงกรานต์ปลอดเหล้า มากถึง 88.90% ขณะที่คนส่วนใหญ่เห็นด้วยกับการจัดสงกรานต์แบบปลอดเหล้า 75.83% เห็นด้วยจัดโซนนิ่งเล่นน้ำ 79.23% เห็นด้วยกับมาตรการควบคุมไม่ให้นำเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เข้ามาดื่มในพื้นที่จัดงาน 77.74% เห็นด้วยที่เจ้าภาพจัดงานไม่รับสปอนเซอร์จากธุรกิจเหล้า-เบียร์ 73.16%

เมื่อถามถึงประโยชน์ของการจัดงานแบบปลอดเหล้า พบว่า ช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้เพิ่มมากขึ้น 90.42% สามารถลดอุบัติเหตุ 89.99% ลดการทะเลาะวิวาท 89.67% ลดการลวนลามล่วงละเมิดทางเพศ 85.20% และเห็นว่าการจัดงานแบบปลอดเหล้าไม่ทำให้นักท่องเที่ยวลดลง 80.30%  

ฟันธง! สงกรานต์ปลอดเหล้าลดสูญเสียได้จริง

ดร.นพ.ไพโรจน์ กล่าวต่อไปอีกว่า มีความชัดเจนแล้วว่า 15 ปีมีผลอย่างไรบ้าง ยิ่งเรามีพื้นที่จัดงานสงกรานต์ปลอดภัย ยิ่งมีนักท่องเที่ยวเพิ่มมากขึ้น ที่สำคัญการจัดงานสงกรานต์ปลอดเหล้าเป็นการควบคุมต้นทางของอุบัติเหตุทางถนนจากการดื่มแล้วไปขับรถ ซึ่งต้องช่วยกันรณรงค์สื่อสาร "ขับ ไม่ดื่ม...ดื่ม ไม่ขับ" หากสังคมไทยร่วมมือกันอย่างจริงจัง จะลดปัญหาความสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สินจากน้ำเมาลดลงได้

วิษณุ ศรีทะวงศ์ ประธานมูลนิธิเครือข่ายพลังสังคม กล่าวเสริมว่า ภาคประชาสังคมในแต่ละพื้นที่มีบทบาทและเป็นพลังสำคัญขับเคลื่อนงานเทศกาลสงกรานต์ปลอดภัย ช่วยกระตุ้นให้เกิดนโยบายการจัดงานสงกรานต์ปลอดเหล้า เพราะเป็นต้นเหตุสำคัญที่นำไปสู่ปัญหาความรุนแรงและความสูญเสีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วง เทศกาลสงกรานต์ ซึ่งปัจจุบันมีพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้าปลอดภัยนับพันแห่งทั่วประเทศ ที่แต่ละท้องถิ่นร่วมกันจัดงาน โดยมีมาตรการดูแลควบคุมเป็นอย่างดี โดยเฉพาะพื้นที่เอกชน

เจตนารมณ์ 5 ข้อ ขับเคลื่อนสงกรานต์ปลอดภัย

สำหรับปีนี้ เครือข่ายพลังสังคมร่วมกันประกาศเจตนารมณ์ขับเคลื่อนให้ "สงกรานต์วิถีไทย สนุก ปลอดภัย ไร้ความรุนแรง" 5 ข้อ ดังนี้ 1.สืบสานรักษาคุณค่าวิถีวัฒนธรรมสงกรานต์ไทยให้ทั้งโลกได้เห็นคุณค่า ความหมายงานประเพณี เรื่องการเข้าวัดทำบุญ การรดน้ำขอพรผู้ใหญ่ และการละเล่นแบบไทย 2. รักษามาตรฐานพื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้าปลอดภัย 3. ป้องกันความปลอดภัยและควบคุมไม่ให้เกิดความรุนแรง มีหน่วยเฉพาะกิจดูแลเป็นพิเศษ มีกล้อง CCTV คอยสอดส่องและตรวจตราไม่ให้มีการดื่มการขายน้ำเมาในพื้นที่เล่นน้ำ 4. ขยายผลให้เกิดความปลอดภัยในพื้นที่เล่นน้ำของภาคเอกชนโดยเฉพาะห้างสรรพสินค้าที่จัดงานเน้นความปลอดภัยไม่ให้มีน้ำเมา และ 5. สร้างค่านิยมให้การดื่มแล้วขับเป็นสิ่งที่สังคมรับไม่ได้ 

ภาครัฐชูสงกรานต์วิถีไทย

นพ.นิพนธ์ ชินานนท์เวช ผู้อำนวยการสำนักงานคณะกรรมการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวว่า รัฐบาลประกาศจัดกิจกรรม "มหาสงกรานต์ World Songkran Festival" เพื่อเฉลิมฉลองที่ UNESCO ได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ โดยกำหนดจัดงานตั้งแต่วันที่ 1 - 21 เม.ย. 2567 รวม 21 วัน โดย สธ. ขอให้ผู้ว่าราชการจังหวัดและผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร พิจารณาจัดพื้นที่เล่นน้ำสงกรานต์ปลอดภัยไร้แอลกอฮอล์ทุกจังหวัดทั่วประเทศ ส่งผลดีต่อด้านความปลอดภัย และกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก ซึ่งเป็นนโยบายเร่งด่วนที่สำคัญของรัฐบาล ทั้งนี้ได้กำชับให้ผู้จัดงานต้องมีเจ้าหน้าที่ดูแลในพื้นที่ ต้องมีเจ้าหน้าที่ที่คุมเข้มเรื่องการขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในบริเวณโดยรอบพื้นที่จัดงาน มีการสุ่มตรวจ เดินสำรวจ หรือแจ้งเบาะแสการกระทำความผิด เพื่อป้องกันผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการมึนเมาจนขาดสติ ซึ่งจะกระทบภาพลักษณ์การท่องเที่ยวและมรดกทางภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของประเทศ

โกวิท ผกามาศ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า เพื่อเฉลิมฉลองในวาระพิเศษปีนี้ กระทรวงวัฒนธรรมร่วมกับภาคส่วนต่างๆ จัดกิจกรรมสงกรานต์ทั่วประเทศและมีการจัดทำบทเพลงสงกรานต์ฉบับภาษาต่างประเทศแล้ว 4 ภาษา ได้แก่ ไทย อังกฤษ จีน ฝรั่งเศส เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ให้นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติรับรู้อย่างกว้างขวาง โดยเปิดให้ประชาชนทั่วไป ชม และดาวน์โหลดบทเพลงสงกรานต์ คลิป MV เพลงสงกรานต์ภาษาต่างๆ ได้ที่ เว็บไซต์ และ ยูทูบ 

ทุกภาคทั่วไทย ขนกิจกรรมสงกรานต์สนุกได้ แบบโนแอล

สงกรานต์ 2567 นแต่ละจังหวัดทั่วประเทศพร้อมใจกันจัดเตรียมงานอย่างยิ่งใหญ่ โดยเฉพาะจังหวัดหัวเมืองใหญ่สำคัญในทุกภาค รวมทั้งยังเลือกที่จะปฏิเสธแอลกอฮอล์ในงานอีกด้วย

กรุงเทพมหานคร

สำหรับ กทม. มีการจัดงานเทศกาลสงกรานต์กว่า 118 จุด โดยมีจุดสำคัญ 15 แห่ง โดยในปีนี้ กทม. ยังได้รับความร่วมมือจากสามย่านมิตรทาวน์ ร่วมจัดงานสงกรานต์ NO L ซึ่งจะเป็นแลนด์มาร์กสำคัญดึงดูดความสนใจของนักท่องเที่ยว พื้นที่จัดงานสงกรานต์ ที่สนุก ปลอดภัย ไร้ความรุนแรง เป็นตัวอย่างที่ดีไปยังพื้นที่อื่นๆ ทั่วประเทศ 

ภูเก็ต

สงกรานต์ภูเก็ต เป็นอีกหนึ่งที่ควบคุมแอลกอฮอล์กับ สงกรานต์โนแอล จัดขึ้นที่ห้าง Limelight Avenue จ.ภูเก็ต เป็นประจำในทุกปี โดยปีที่ผ่านมาพบว่ามีคนมาร่วมงานสงกรานต์ปลอดเหล้าถึง 33,000 คน ด้วยเป้าหมายภูเก็ตมองว่า อยากให้มีพื้นที่ปลอดภัยที่ไม่ได้ผลิตคนเมาลงสู่ท้องถนน ซึ่งถึงแม้จะปราศจากแอลกอฮอล์ แต่กิจกรรมในงานยังคงสนุกและจัดเต็มตั้งแต่สี่โมงเย็นถึงสี่ทุ่ม 

อ่างทอง

อภิชาต ศรีเหรา นายอำเภอวิเศษไชยชาญ เผยถึงการจัดงานสงกรานต์ปลอดแอลกอฮอล์ โดยงานจะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 13 - 15 เมษายน 2567 บริเวณถนนเลียบคลอง หมายเลข 3495 ไฮไลต์สำคัญคือการเปิดร้านของบรรดาพ่อค้าแม่ขายในท้องถิ่นมากกว่า 900 ร้านค้า 

เชียงใหม่

สุนทร ยามศิริ รองนายกเทศมนตรีนครเชียงใหม่ กล่าวว่า ปีนี้เทศบาลนครเชียงใหม่ปีนี้จัดยิ่งใหญ่เพื่อฉลองการประกาศจากยูเนสโก โดยจะจัดงานตั้งแต่วันที่ 7 - 17 เมษายน 2567 มุ่งเน้นกิจกรรมสืบสานประเพณีและวัฒนธรรมในรูปแบบปี๋ใหม่เมือง 

"ในวันที่ 13 จะมีการทำบุญตักบาตรฝั่ง ประตูท่าแพ บ่ายมีการแห่พระพุทธรูปสำคัญของเชียงใหม่ วันที่ 16 ดำหัวพ่อเมืองเชียงใหม่และวันที่ 17 มีการละเล่นบริเวณคลองแม่ข่า ในด้านมาตรการการรองรับ เทศบาลฯ มีความร่วมมือกับกรมสรรพสามิต เจ้าหน้าที่ตำรวจและหน่วยงานเกี่ยวข้อง รณรงค์ไม่ให้มีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในงาน"

ร้อยเอ็ด

จังหวัดร้อยเอ็ดจัดงานสงกรานต์ร้อยเอ็ดไร้แอลกอฮอล์ โดยร่วมกับ สสส. มาเป็นปีที่สิบ โดยไฮไลต์หลักคือมีกิจกรรมปล่อยนกปล่อยปลา มีดนตรีคอนเสิร์ต แต่ไม่มีใครดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งจากการจัดงานที่ผ่านมาไม่มีแอลกอฮอล์ ทำให้ไม่ค่อยเกิดเหตุทะเลาะวิวาท 

"เราเคยจัดงานแบบมีแอลกอฮอล์ แต่ปรากฏว่ามีคนเสียชีวิต สิบปีที่ผ่านมา ตั้งแต่จัดงานสงกรานต์ไร้แอลกอฮอล์ ชาวร้อยเอ็ดทุกคนมีความสุขมากขึ้น" ดร.นุชากร มาศฉมาดล รองนายกเทศมนตรีเมืองร้อยเอ็ด กล่าวทิ้งท้าย