'หัวลำโพง' ไม่ได้มีแค่สถานีรถไฟ ตามไปดูย่านเก่าและร้านอร่อย
หัวลำโพง เคยเป็นแหล่งรวมรถไฟขึ้นเหนือ ล่องใต้ รวมผู้คนจากทุกภาค นอกจากนี้ยังเป็นย่านเก่า มีร้านอร่อยๆ ซ่อนตัวอยู่
ในกิจกรรมบางกอก ดีไซน์ วีค 2024 ที่ผ่านมา หนึ่งในทัวร์กลุ่มเยาวชนริทัศน์บางกอก หัวลำโพง ไม่หิวลำพัง พาเข้าตรอก ออกซอย ดูย่านเก่า กินหมูสะเต๊ะ ชมงานศิลป์ใต้สะพาน และโรงแรมสเตชั่น
ย่านเก่าเช่นหัวลำโพง มีเรื่องราวมากกว่าสถานีรถไฟที่เรารู้และเห็น เพราะก่อนหน้านี้ใครจะขึ้นเหนือ ล่องใต้ ต้องมาที่หัวลำโพง โรงแรมในยุคนั้นเฟื่องฟูมาก เต็มไปด้วยคนไทยและต่างชาติ
สถานีรถไฟกรุงเทพ(สถานีหัวลำโพง) ออกแบบโดยสถาปนิกชาวอิตาลีมาริโอ ตามันโญ(Mario Tamagno) คล้ายกับสถานีรถไฟแฟรงก์เฟิร์สในเยอรมนี เป็นอาคารทรงโดมโค้ง มีนาฬิกาขนาดใหญ่เด่นสง่าด้านหน้า และโครงสร้างตกแต่งด้วยกระจกสี สไตล์อิตาเลียนผสมผสานศิลปะยุคเรอเนสซองส์
ปัจจุบันศูนย์รวมรถไฟไม่ได้อยู่ที่หัวลำโพงแล้ว การพัฒนาด้านสาธารณูปโภค ทำให้รถไฟหลายขบวนย้ายไปที่สถานีบางซื่อ ทำให้หัวลำโพงกำลังจะเหลือแค่ตำนาน
ระหว่างการพาทัวร์ เยาวชนกลุ่มริทัศน์บางกอก ถามผู้เข้าร่วมว่าใครเคยมาหัวลำโพงเดินทัวร์แบบนี้บ้าง ปรากฎว่า ส่วนใหญ่ไม่เคย อย่างมากก็แค่สัญจรผ่านไปมา ขึ้นรถไฟ ลงรถใต้ดิน ต่อรถเมล์
หลายคนไม่เคยรู้เลยว่า ชุมชนตรงนี้เคยมีร้านขายเหล็กดัดและอุปกรณ์ทำประตูหน้าต่าง ซึ่งในอดีตนำเข้าประตูเหล็กดัดผ่านพ่อค้าอิตาลี ปัจจุบันก็ยังเปิดบริการบนถนนเจริญเมือง
นอกจากนี้ยังมีตรอกขายอาหารคล้ายๆ เยาวราช แม้ไม่เยอะเท่า แต่อร่อยไม่แพ้กัน ยกตัวอย่าง ร้านชองกี่ หมูสะเต๊ะเตาถ่าน เปิดบริการมาเกือบร้อยปี ในตรอกโรงหมู หมูย่างได้นุ่มอร่อย และยังมีหลายร้านไม่ได้ลิ้มลอง
ในงานบางกอก ดีไซน์ วีค ที่ผ่านมา นิทรรศการศิลปะที่จัดขึ้นเพื่อบอกเล่าเรื่องราวชุมชน ไม่ว่างานนิทรรศการรื้อภาพสลักความทรงจำ ใต้ทางด่วนชุมชนตรอกสลักหิน ,นิทรรศการอรุณสวัสดิ์หัวลำโพง ที่โรงแรมสเตชั่น
รวมถึงนิทรรศการภาพถ่ายที่ร้าน Play space cafe ใช่กี่ บนถนนเจริญเมือง ในอดีตเป็นโรงกระดาษใช่กี่ เปิดมากว่า 80 ปี และเป็นรู้จักในเรื่องกระดาษสีน้ำเงินที่ใช้ห่อสำลี ในยุคนั้นไม่ว่าจะห่ออะไร ก็ต้องนึกถึงกระดาษ ไม่เว้นแม้กระทั่งใช้กระดาษห่อเสื้อผ้า
ปัจจุบันร้าน Play Space Cafe ขายทั้งกาแฟ ไอศกรีม และขนมโฮมเมดที่คนขายทำเองทุกอย่าง เป็นแหล่งคอมมูนิตี้สเปซของคนชอบงานศิลปะ โดยเจ้าของร้านยังเก็บคำว่า ใช่กี่ เอาไว้ และยังใช้กระดาษห่อแก้วเครื่องดื่ม ซึ่งคนที่แวะเวียนมาใช้บริการต่างประทับใจ
ในส่วนของงานศิลปะรื้อภาพสลักความทรงจำ ย่านหัวลำโพง ซึ่งจัดแบบได้ใจคนในชุมชน ศิลปินทั้ง 10 คนทำงานศิลปะร่วมกับลูกหลานคนในชุมชนที่เป็นคนเล่าถึงสิ่งที่หายไปและสิ่งที่ยังคงอยู่
ไม่ว่าเรื่องราวถนนสายเหล็ก การทำชิ้นส่วนส่งโรงงาน,โรงแรมสเตชั่นที่เป็นแหล่งแสดงศิลปะ ในอดีตเคยเฟื่องฟูมีประมาณ 80 ห้องพัก จนเมื่อมีการเวนคืนที่ดิน ปัจจุบันเหลือเพียง 40 ห้อง ยังเปิดให้พักในราคา 300 กว่าบาท เป็นโรงแรมที่มองจากช่องหน้าต่างตรงบันไดทางขึ้นเห็นสถานีหัวลำโพงสวยที่สุด
และโรงแรมศรีหัวลำโพง แม้ไม่เปิดบริการแล้ว แต่เท่าที่ทราบโครงสร้างด้านในมีความน่าสนใจ จึงมีภาพยนตร์หลายเรื่องใช้เป็นสถานที่ถ่ายทำหนัง แล้วยังมีโรงแรมจิบเซ้ง โรงแรมตุ้นกี่ (เคยเป็นสถานที่ประชุมลับของพรรคคอมมิวนิสต์สยาม) ทั้งสองโรงแรมหายไปแล้ว
รวมถึงเรื่องเล่าผ่านงานศิลปะ ส้มตำตามสั่งบนฟุตบาท...เรื่องราวหญิงขายบริการในคราบแม่ค้าส้มตำหาบเร่ ปูเสื่อขายพร้อมยาดอง เพราะในอดีตตรอกสลักหิน เป็นแหล่งรวมอาชีพหลากหลายและแหล่งท่องเที่ยวกลางคืน
และเรื่องที่ไม่กล่าวไม่ได้เลย หลายคนคงรู้จักปฏิทินน่ำเอี๊ยง มีต้นกำเนิดจากสำนักโหราศาสตร์น่ำเอี๊ยงตรอกสลักหิน ย่านหัวลำโพง ปัจจุบันปฏิทินชุดนี้ก็ยังเป็นที่นิยมใช้ดูฤกษ์ขึ้นบ้านใหม่ เปิดตัวธุรกิจ เพราะผู้ผลิตมีสำนักโหราศาสตร์ที่อยู่มานานกว่า 80 ปี
เรื่องเล็กๆ เหล่านี้ คือ ส่วนหนึ่งของเรื่องเล่าความทรงจำกับอาชีพที่หายไปและชุมชนที่เปลี่ยนไปตามกาลเวลา
..................
สำหรับคนที่สนใจเรื่องราวหัวลำโพง ไม่ว่าย่านกิน ย่านเก่า ดูข้อมูลได้ที่เฟซบุ๊ก RTUS-Bangkok ริทัศน์บางกอก
