เที่ยว 'พะเยา' ไม่พะว้าพะวง ชื่นชมลมหนาวพัดยาวที่ ‘กว๊านพะเยา’

ชาวกรุงอาจเริ่มทำใจกับลมหนาวที่ค่อย ๆ จางหายไป แต่ในจังหวัดทางภาคเหนือและอีสาน ยังมีบรรยากาศเย็นสบายให้แอบอิง ที่ 'พะเยา' และ 'กว๊านพะเยา' ซึ่งมีหลากเรื่องราวให้ติดตาม
เช้าริม กว๊านพะเยา สงบนิ่งทุกครั้งที่มาเยือน หน้าหนาวยิ่งทำให้พื้นที่ว่างในภาพสะท้อนออกมาอย่างอย่างน่าชื่นชม ชวนสัมผัสลมเย็น ๆ เพื่อได้กอดตัวเองอยู่ในเสื้อหนา ๆ ดื่มด่ำราตรีที่มีกองฟืนสุมไฟอุ่น
ก่อนจะต้องโบกมือลาจาก พร้อมเสื้อกันหนาวที่ต้องพักยาวอีกเป็นปี
ความเยือกเย็นเคลื่อนผ่านไปทั่ว กว๊านพะเยา เรือเล็กที่ค่อย ๆ แจวออกจากฝั่ง หันไปกี่ครั้งก็เหมือนยังหยุดนิ่ง เหลียวไปด้านหลัง บนฝั่งมีคนสวมรองเท้าผ้าใบออกมาเดินทอดน่อง หันขวาที่ริมตลิ่งมีสองสามคนนั่งนิ่งอยู่กับคันเบ็ดที่ปักไว้ ดูเหมือนพวกเขาไม่ได้รีบร้อนเพื่อจะใช้ 1 นาทีไปกับสิ่งใด แต่ไม่รู้ว่าจะเหมือนกับที่คิดอยู่หรือไม่
พระธาตุสีทองตั้งอยู่กลางพญานาค สัญลักษณ์ของกว๊านพะเยา
เรื่องแรกเริ่มที่ กว๊านพะเยา เพราะคำว่า กว๊าน หมายถึงบึงขนาดใหญ่ เป็นคำที่ใช้ในท้องถิ่นล้านนา เรียกกันเฉพาะที่ พะเยา เราจึงไม่เคยได้ยิน กว๊าน ที่อื่นอีกเลย
สารพัดกิจกรรมที่นี่ เช่น พายคายัค เล่นซับบอร์ด ตั้งแคมป์ เดินป่า ปีนหน้าผา จนถึงพายเรือซับบอร์ดระยะยาว (มีครูฝึก)
กว๊านพะเยา ถือเป็นจุดศูนย์รวมนักท่องเที่ยว เต็มไปด้วยที่พักและร้านอาหาร แต่ก็ไม่ได้คึกคักจนเกินไป บรรยากาศยังคงปลอดโปร่ง โดยเฉพาะยามเช้าที่แสนสดชื่น จากฝั่งจะมองเห็นเกาะเล็ก ๆ กลางน้ำ เป็นที่ตั้งของวัดเก่าแก่อายุกว่า 500 ปี นั่นคือ วัดติโลกอาราม ก่อนที่จะจมอยู่ใต้กว๊านพะเยามายาวนาน มีเพียงยอดเจดีย์ที่ก่อด้วยอิฐดินเผาที่โผล่ขึ้นมาาวบ้านเรียกว่า สันธาตุกลางน้ำ ช่วงไหนที่มีประเพณีเวียนเทียน ก็จะมี ประเพณีเวียนเทียนกลางน้ำ เป็นอีกหนึ่งเอกลักษณ์เพียงหนึ่งเดียว
หมู่บ้านกลางหุบเขา ‘ปางปูเลาะ’ ออกไปนอกเมืองพะเยาไปที่ อ.แม่ใจ ไปสัมผัสกับมุมเล็ก ๆ ที่โอบล้อมด้วยขุนเขาอันยิ่งใหญ่ที่ บ้านปางปูเลาะ
ห่างจากตัวเมืองพะเยาประมาณ 54 กิโลเมตร แต่หลังจากถนนสายหลักแล้ว จะมีทางขึ้นเขาที่คดเคี้ยวไปอีกราว 16 กิโลเมตร เป็นเส้นทางขับรถที่สวยงามเพลิดเพลินตา
ชาวบ้านปางปูเลาะเดิมเป็นชาวไทยภูเขาเผ่าเมี่ยนที่ย้ายมาจากลำปาง ส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรรม มีสวนลิ้นจี่ และกาแฟอาราบิก้า
ที่นี่ไม่ได้มีกิจกรรมให้ทำมากมายนัก อยากจะสำรวจร้านกาแฟที่มีอยู่ไม่กี่ร้านก็ต้องออกกำลังขาขึ้นไปตามจุดต่าง ๆ บนเนินเขา ที่พักส่วนใหญ่เป็นโฮมสเตย์ก็ยังมีอยู่เพียงไม่กี่แห่ง
สิ่งที่แสดงถึงความเป็นธรรมชาติของบ้านปางปูเลาะก็คือ ผู้คนที่ยังคงใช้ชีวิตตามวิถีของตนเอง แม้ว่าบ้านเรือนจะได้รับการปรับปรุงสภาพให้คงทนสวยงามแบบสมัยใหม่บ้างแล้ว แต่ชาวบ้านโดยเฉพาะเด็ก ๆ ยังเขินกล้องอยู่เลย
ด้วยจำนวนประชากรที่ไม่มากนัก หรือราว 200-300 คน จาก 60 กว่าครัวเรือน ทำให้เป็นหมู่บ้านที่เงียบสงบ แต่ก็ไม่ได้ไกลจนยากลำบากต่อการเข้าถึง แถมยังมีพลังของชุมชนที่รวมตัวกันอย่างเข้มแข็ง เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวเข้ามาทำกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ร่วมกัน เช่น การทำฝายชะลอน้ำ การทำแนวกันไฟ และการสำรวจเส้นทางธรรมชาติ
เที่ยวพะเยายาวไปถึงกลางปี คนส่วนใหญ่มาสัมผัสสายหมอกตอนฤดูหนาว เป็นเมืองรองที่บางคนหลีกหนีจากเมืองหลัก เช่น เชียงใหม่ เชียงราย พะเยามีภูลังกา ที่พักและคาเฟ่สวย ๆ ให้สัมผัสทะเลหมอก
สำหรับช่วงเวลาที่เหมาะกับการมาเที่ยวชม ก็คือช่วงหน้าหนาว (อยู่แล้ว) และช่วงพฤษภาคมถึงมิถุนายน ซึ่งมีผลผลิตอย่างลิ้นจี่ออกลูกดกเต็มพื้นที่ แต่จริง ๆ ช่วงหน้าฝนก็น่าสนใจเหมือนกันนะ ด้วยความไม่มีอะไรมากมายนี่แหละ จึงเป็นที่ถูกใจของเหล่าคนกรีน ๆ ผู้ชื่นชอบในวิถีธรรมชาติอันเงียบสงบ
เข้ามาพักกาย พักใจ ปล่อยให้เวลาเคลื่อนไหวตามจังหวะ เนิบช้าแต่เปี่ยมด้วยความทรงจำมากความหมาย เที่ยวพะเยา ไม่ต้องพะว้าพะวงเฝ้าคอยสิ่งใด...
วิหารไม้
ความรักคือปริศนา วัดนันตาราม ที่อำเภอเชียงคำ จ.พะเยา มีปริศนาให้ท้าลองกันที่ วัดนันตาราม ซึ่งสวยงามแปลกตาจากวิหารไม้ที่มีความวิจิตรบรรจงทรงมนต์ขลัง ด้วยหลังคาหน้าจั่วที่ยกช่อลดหลั่นกันอย่างสวยงาม
เจดีย์แปดเหลี่ยม
ไปตามหากิมมิคงานแกะสลักไม้รูป คิวปิด หรือกามเทพน้อยฝีมือช่างโบราณที่ซ่อนไว้หลังองค์พระพุทธรูป อีกทั้งยังเชื่อกันว่าหากมากราบขอพรเรื่องความรักก็มักจะสมหวัง งานนี้ไม่มีเฉลย เพราะปริศนารักของใครก็ต้องตามไขให้เจอกันเอง